Ανοιξε ο δρόμος για την ανακεφαλαιοποίηση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος με τη δημοσίευση χθες των ζημιών-ρεκόρ για το 2011. Οπως έγραψε χθες η «Κ», όλες οι μεγάλες εμπορικές τράπεζες -Εθνική Τράπεζα, Eurobank EFG, Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς- εξασφάλισαν τη δέσμευση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) για τη συμμετοχή τους στις σχεδιαζόμενες αυξήσεις κεφαλαίου στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης. Ωστόσο το κρίσιμο ζήτημα των κινήτρων, τα οποία θα καθορίσουν τη συμμετοχή ή όχι των ιδιωτών στο μεγάλο αυτό εγχείρημα, θα οριστικοποιηθούν μετά τις εκλογές.
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) έκρινε όλες τις μεγάλες τράπεζες βιώσιμες. Η ΤτΕ σε συνεργασία με την Bain αξιολόγησε τα σχέδια που είχαν καταθέσει οι εμπορικές τράπεζες και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου κρίθηκε ότι οι στόχοι που είχαν τεθεί ήταν υπερβολικά αισιόδοξοι, απαίτησε τροποποιήσεις. Στις αρχές της εβδομάδας, αμέσως μετά το Πάσχα, η ΤτΕ ενέκρινε τα τελικά κεφαλαιακά σχέδια των τραπεζών, ανοίγοντας τον δρόμο για την ανακεφαλαιοποίησή τους. Με την επιστολή το ΤΧΣ που δεσμεύεται με τη συμμετοχή του στην ανακεφαλαιοποίηση, οι τράπεζες εξασφάλισαν «καθαρά» πιστοποιητικά από τους ορκωτούς ελεγκτές, δηλαδή, χωρίς να διατυπώνουν επιφυλάξεις για κινδύνους και αβεβαιότητες για την οικονομική κατάσταση των τραπεζών. Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη, καθώς η καθυστέρηση στην οριστικοποίηση των όρων και των λεπτομερειών της ανακεφαλαιοποίησης αναζωπύρωσε τις ανησυχίες για το τραπεζικό σύστημα. Την προηγούμενη εβδομάδα εκταμιεύτηκε στη χώρα μας η πρώτη δόση των 25 δισ. ευρώ που προβλέπεται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ τον Ιούνιο έχει προγραμματιστεί να απελευθερωθούν και τα υπόλοιπα 23 δισ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί για το εγχείρημα.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της τρόικας και της κυβέρνησης, τα κεφάλαια που έχουν δεσμευτεί, συνολικού ύψους 50 δισ. ευρώ, δεν αφορούν μόνο την ανακεφαλαιοποίηση των βιώσιμων τραπεζών αλλά και την αναδιάρθρωση (μέσω συγχωνεύσεων και διαχωρισμού καλών – κακών τραπεζών) και των τραπεζών που δεν μπορούν να συνεχίσουν την αυτόνομη πορεία τους. Ερωτήματα υπάρχουν για την ATEBank και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και η κυβέρνηση σε συνεργασία με την τρόικα αναζητούν τρόπους για την ενίσχυσή τους. Η κυβέρνηση εξετάζει την κεφαλαιακή τους ενίσχυση σε συνδυασμό με την υλοποίηση προγράμματος ριζικής αναδιάρθρωσής τους, με στόχο την εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους και τη λειτουργία τους με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Ο δρόμος για την ανακεφαλαιοποίηση του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος άνοιξε, ωστόσο, το πλέον κρίσιμο ζήτημα, το οποίο θα καθορίσει το ιδιοκτησιακό μέλλον των τραπεζών, είναι τα κίνητρα που θα δοθούν για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Οι διαρκείς αναβολές για την οριστικοποίηση των τελικών όρων αποτυπώνουν τη δυστοκία στην εξεύρεση μιας λύσης που να είναι και πολιτικά αποδεκτή και ταυτόχρονα να περιέχει ικανά κίνητρα για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων. Την ερχόμενη εβδομάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, θα εκδοθεί νέα υπουργική απόφαση που θα καθορίζει το ζήτημα του αναβαλλόμενου φόρου (στα 20 χρόνια από 5 χρόνια που ισχύει σήμερα) και άλλα λογιστικά ζητήματα που θα βοηθήσουν τις τράπεζες να αμβλύνουν το μέγεθος των επιπτώσεων. Το ζήτημα των κινήτρων θα επανεξεταστεί μετά τις εκλογές, καθώς υπήρχε κίνδυνος πολιτικής εκμετάλλευσης του κρίσιμου αυτού θέματος. Τα κίνητρα θα καθορίσουν τη συμμετοχή ή όχι ιδιωτών στην ανακεφαλαιοποίηση.
Προβληματισμός
Στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ (Μάρτιος 2012) υπογραμμιζόταν ότι θα πρέπει να δοθούν ικανά κίνητρα για τη διασφάλιση της ιδιωτικής φυσιογνωμίας όσων τραπεζών κριθούν βιώσιμες. Ωστόσο η καθυστέρηση και η δυσκολία στη λήψη αποφάσεων αντανακλά τον προβληματισμό που επικρατεί για το κατά πόσο εφικτή είναι η διατήρηση της ιδιωτικής φυσιογνωμίας των τραπεζών δεδομένου του μεγάλου ύψους κεφαλαίων που θα εισφέρει ο δημόσιος τομέας για την ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος. Από την άλλη πλευρά, στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι η ανακεφαλαιοποίηση πραγματοποιείται εξαιτίας της αθέτησης των υποχρεώσεων του Δημοσίου και όχι λόγω κακών επιχειρηματικών αποφάσεων των τραπεζών. Τονίζουν ότι αν δεν δοθούν ικανά κίνητρα για τη συμμετοχή ιδιωτών, τότε ορατός είναι ο κίνδυνος για τη συνολική κρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, εξέλιξη που θα αποτελούσε άλμα προς τα πίσω. Κάτι τέτοιο, τονίζουν, θα αποτελέσει αρνητική εξέλιξη για τη χώρα και θα δυσχεράνει την προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας.