Κρίσιμα ερωτήματα που αναμένουν άμεσες απαντήσεις και αφορούν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τίθενται ολοένα και πιο επιτακτικά. Προς το παρόν, η διαδικασία είναι «παγωμένη», αλλά το θέμα είναι για πόσο. Η »Κ» σήμερα με τη μέθοδο των ερωταπαντήσεων θα επιχειρήσει να ρίξει φως στο θέμα.
1. Σε ποιο σημείο βρίσκεται η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος;
Αυτή τη στιγμή η διαδικασία έχει παγώσει, ενώ η κυβέρνηση δεν έχει εκδηλώσει ακόμα τις προθέσεις της. Ωστόσο, δεδομένης της σπουδαιότητας του τραπεζικού συστήματος στην οικονομία το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης αναμένεται να ανοίξει άμεσα. Κυβέρνηση και τρόικα θα πρέπει να συμφωνήσουν στο σχέδιο ώστε να εκταμιευθούν πριν από το φθινόπωρο τα υπόλοιπα 25 δισ. ευρώ του πακέτου. Κατόπιν θα δοθεί περιθώριο λίγων μηνών ώστε οι τράπεζες να προσπαθήσουν να αντλήσουν κεφάλαια από την αγορά. Το εγχείρημα θα ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του έτους. Υπογραμμίζεται ότι ήδη έχει πραγματοποιηθεί η πρώτη φάση του εγχειρήματος με την ενίσχυση των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών με 18 δισ. ευρώ ώστε να διαθέτουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια.
2. Γιατί η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε από την κυβέρνηση Παπαδήμου όπως προβλεπόταν;
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, το σχετικό νομοσχέδιο, που θα περιλαμβάνει τους όρους του εγχειρήματος, θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις εκλογές του περασμένου Μαΐου. Οι τράπεζες θα είχαν περιθώριο λίγων μηνών, ουσιαστικά το καλοκαίρι, για την εξεύρεση ιδιωτικών κεφαλαίων και μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικές αυξήσεις. Ωστόσο, το νομοσχέδιο δεν ολοκληρώθηκε. Κατά μία εκδοχή, τα κόμματα που στήριζαν την κυβέρνηση Παπαδήμου μπλόκαραν τη σχετική διαδικασία, υπό το φάσμα η ανακεφαλαιοποίηση να αποτελέσει αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης.
3. Γιατί είναι απαραίτητη η ανακεφαλαιοποίηση;
Ο βασικότερος λόγος είναι το PSI, δηλαδή το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων. Με το PSI οι τράπεζες δεν έχασαν το 53,5% των κεφαλαίων που είχαν επενδύσει σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, αλλά πολύ περισσότερο, καθώς οι τιμές των νέων ομολόγων που έλαβαν από την ανταλλαγή κατέρρευσαν. Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να αποτιμούν τα ομόλογα στην τρέχουσα αξία, με αποτέλεσμα η τελική επίπτωση να αγγίζει το 80%. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες κατέγραψαν ζημίες ύψους 24 δισ. ευρώ από το PSI. Η δεύτερη πληγή που προκαλεί αιμορραγία στις τράπεζες είναι η επιδείνωση της ποιότητας χαρτοφυλακίου δανείων λόγω της ύφεσης. H BlackRock εξέτασε τα χαρτοφυλάκια των εμπορικών τραπεζών, για λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος, και προσδιόρισε τις επιπλέον κεφαλαιακές ανάγκες για κάθε τράπεζα. Ο… λογαριασμός της BlackRock, σε συνδυασμό με το PSI, όχι μόνο εξανέμισαν την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, αλλά οι περισσότερες βρέθηκαν με αρνητικά κεφάλαια. Η αναπλήρωση των απωλειών με νέα κεφάλαια είναι απαραίτητη.
4. Τι κεφάλαια θα απαιτηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος;
Η τρόικα έχει προβλέψει κεφάλαια ύψους 50 δισ. ευρώ για τον σκοπό αυτό. Ωστόσο, δεν σημαίνει ότι αυτό θα είναι το τελικό ύψος. Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι υπό προϋποθέσεις το τελικό ύψος των κεφαλαίων μπορεί να περιοριστεί στα 30 δισ. ευρώ. Υποστηρίζουν ότι ο τρόπος κάλυψης των ζημιών από την BlackRock, η εποπτική αναγνώριση της αναβαλλόμενης φορολογίας, η δυνατότητα αποτίμησης των νέων ομολόγων στην ονομαστική τους αξία και τα κίνητρα που θα καθορίσουν τον βαθμό συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην ανακεφαλαιοποίηση είναι αυτά που θα καθορίσουν αν ο τελικός λογαριασμός της ανακεφαλαιοποίησης θα πλησιάσει τα 50 δισ. ευρώ ή θα περιοριστεί κάτω από τα 30 δισ. ευρώ, όπως ελπίζουν οι τράπεζες. Για παράδειγμα, αν επιτραπεί στις τράπεζες να αποτιμήσουν τα νέα ομόλογα που έλαβαν στο πλαίσιο του PSI στην ονομαστική τους αξία, τότε η απομείωση από 80% θα περιοριστεί στο 53,5%. Ετσι, οι ζημίες από 24 δισ. ευρώ που διαμορφώθηκαν λόγω PSI για τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες θα περιοριστούν στα περίπου 16 δισ. ευρώ (όφελος 8 δισ. ευρώ).