Οταν η περιοδική έκδοση Harvard Business Review με άρθρο που φιλοξένησε των Τζόζεφ Φόλκμαν και Τζακ Ζίνγκερ -της ομώνυμης εταιρείας συμβούλων ανάπτυξης Ηγεσίας- έθεσε στους αναγνώστες της το προκλητικό ερώτημα: «Είναι οι γυναίκες καλύτεροι ηγέτες από τους άνδρες;» ακολούθησε «ανεμοστρόβιλος» απαντήσεων από τους μπλόγκερ, ενώ το θέμα πέρασε και στα media. Εννοείται ότι επρόκειτο περισσότερο για εισαγωγικό -ρητορικό- ερώτημα, γιατί η καταφατική απάντηση ήταν ήδη δεδομένη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα δικής τους παγκόσμιας έρευνας σε 7.280 ηγέτες -άνδρες και γυναίκες- από δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς «προοδευτικών και επιτυχημένων πολυεθνικών και εθνικών εταιρειών». Το γεγονός αυτό έκανε το ερώτημά τους ακόμη πιο προκλητικό.
Συγκεκριμένα, κατά την έρευνα ρώτησαν τα άτομα του άμεσου εργασιακού περιβάλλοντος των ηγετών αυτών –ανώτερους, ομοιόβαθμους και συναδέλφους τους- ποιες ηγετικές δεξιότητες νομίζουν ότι αποτελούν «το δυνατό σημείο τους», προτείνοντάς τους να επιλέξουν μεταξύ των 16 δεξιοτήτων στις οποίες -σύμφωνα με τη δική τους 30ετή ερευνητική εμπειρία- είναι πολύ σημαντικές για την αποτελεσματικότητα του ηγέτη. Σύμφωνα με τις απαντήσεις που έλαβαν «πέρα από τις αιώνιες “αλήθειες” που επικρατούν στους εργασιακούς χώρους περί των γυναικών ηγετών, είχαμε και ορισμένες εκπλήξεις» είπαν.
Δηλαδή, οι γυναίκες ηγέτες στις 12 από τις 16 δεξιότητες συγκέντρωσαν υψηλότερη βαθμολογία απ’ ό,τι οι άνδρες. Εκεί δε που διακρίθηκαν ιδιαιτέρως, ήταν στο ότι «παίρνουν πρωτοβουλίες» και στο ότι «φέρνουν αποτελέσματα». Δύο ηγετικές δεξιότητες, που ανέκαθεν θεωρούνται ανδρικές. Η μοναδική δεξιότητα για την οποία έλαβαν υψηλότερη βαθμολογία οι άνδρες ηγέτες, ήταν στην «ανάπτυξη στρατηγικής προοπτικής». Η αυθόρμητη απορία που εκφράζουν στο άρθρο τους οι συγγραφείς είναι «γιατί λοιπόν δεν δεσμεύουμε και δεν απασχολούμε περισσότερες από τις υποδειγματικές αυτές γυναίκες ηγέτες».
Και η απορία τους είναι δικαιολογημένη, όταν ήδη γνωρίζουν από την έρευνά τους ότι το 64% των ηγετών εξακολουθούν να είναι άνδρες, ότι όσο ανεβαίνει το επίπεδο της ιεραρχίας τόσο αυξάνεται το ποσοστό τους, ότι το 78% των επικεφαλής μάνατζερ όπως και το 67% των μάνατζερ που είναι οι άμεσοι υφιστάμενοί τους είναι και αυτοί άνδρες, όπως επίσης και το 60% των μάνατζερ του χαμηλότερου επιπέδου. Και ο «ανεμοστρόβιλος» των μπλόγκερ με τις θετικές και αρκετές αρνητικές απόψεις ξεσηκώθηκε όταν οι συγγραφείς έθεσαν στους αναγνώστες της BHR το εξής ερώτημα: «Εμείς σας δώσαμε τις δικές μας σκέψεις. Εσείς τώρα, πείτε μας ελεύθερα τις δικές σας και τι νομίζετε ότι πρέπει να κάνουν οι ηγέτες και οι μάνατζερ με αυτά τα ευρήματα που παραθέτουμε» (http://blogs.hbr.org).
Πτυχές της έρευνας
Το θέμα πήρε δημοσιότητα με τη συνέντευξη που έδωσαν οι συγγραφείς στην Washington Post (20 Απριλίου 2012) στην Τζίνα Μακ Γκρέγκορ, η οποία εντόπισε και άλλες πτυχές της έρευνας, όπως και τις άμεσες προσωπικές απόψεις των δύο συγγραφέων. Της είπαν ότι «όταν πρωτοάκουγαν για το θέμα της έρευνάς μας, οι περισσότεροι μας έλεγαν αβασάνιστα: “Ο.Κ., το ξέρουμε ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο στοργικές”». Είτε, «βεβαίως, είναι πάντα καλύτερες ως ηγέτες». Τα στοιχεία όμως που προέκυψαν από την έρευνα «διαμέλισαν» τα όποια στερεότυπα επικρατούν για τις γυναίκες ηγέτες. Για παράδειγμα, ένας τομέας που πιστεύεται ότι οι γυναίκες υπερέχουν είναι αυτός της εξυπηρέτησης πελατών. Ωστόσο, από την έρευνα προέκυψε ότι αυτός ήταν ένας από τους λίγους τομείς που οι άνδρες είναι καλύτεροι.
«Εύφλεκτο» επιχείρημα
Πολλοί από τους επικριτές των αποτελεσμάτων διατείνονται ότι επειδή οι γυναίκες αυτές είναι πολύ λιγότερες από ό,τι οι άνδρες ηγέτες, είναι περισσότερο περίοπτες και οι δεξιότητές τους επιδεικνύονται ευκολότερα από ό,τι στους πολυπληθέστερους άνδρες. Μια άποψη που δεν την απορρίπτουν οι συγγραφείς. Διευκρινίζουν μάλιστα ότι οι διαφορές δεν είναι θέμα διαφορετικού φύλου. Ούτε ότι γενικώς οι γυναίκες είναι καλύτεροι ηγέτες από ό,τι οι άνδρες. «Δεν υποστηρίζουμε το “εύφλεκτο” αυτό επιχείρημα ούτε θα θέλαμε να βάλουμε τους μεν εναντίον των δε». Και τονίζουν ότι τα αποτελέσματα της έρευνας δίνουν τους μέσους όρους των ευρημάτων τους.
Προσωπικά πιστεύουν, ωστόσο, ότι οι δύο αυτές δεξιότητες στις οποίες οι γυναίκες υπερέχουν των ανδρών -οι πρωτοβουλίες και τα αποτελέσματα- επιβεβαιώνονται από το γεγονός ότι γνωρίζουν πως το κάθε τι που πετυχαίνουν θα πρέπει να το κερδίσουν μόνες τους. Αυτό που σκέπτονται είναι «αν δεν κάνω σωστά τη δουλειά μου θα βρεθώ έξω από εδώ». Μια στάση, που επιβεβαιώνει την επιθυμία τους να προσπαθούν και να εργάζονται σκληρά, τονίζουν οι συγγραφείς.