H ευέλικτη εργασία, όπως και η… εξ αποστάσεως, με τις αλλαγές που έχουν επιφέρει για τη διοίκηση του ανθρωπίνου δυναμικού, ήταν αναμενόμενο να έχουν δημιουργήσει πολλαπλές και συγκεκριμένες πιέσεις προς τις επιχειρήσεις. Οι οποίες όμως λέγεται ότι μέχρι στιγμής δεν ανταποκρίνονται στον βαθμό που αναμένεται και όπως επιβάλλουν λόγοι ανταγωνιστικότητάς τους. Και τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι κατά πόσον η βραδύτητα των επιχειρήσεων οφείλεται στην ανεπάρκεια είτε στην απροθυμία των μάνατζερ -όπως έχουν ήδη κατηγορηθεί- να διαχειριστούν τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, αλλά και ποιες είναι οι διαφορές στον τρόπο διοίκησης των «παραδοσιακά» εργαζομένων και των ευέλικτων.
Νέες προκλήσεις
Οι διευθυντές Ανθρωπίνου Δυναμικού λένε ότι η ανάπτυξη της ευελιξίας και η εξ αποστάσεως εργασία δημιουργούν, όντως, νέες προκλήσεις για τους μάνατζερ. Και καθίσταται πλέον αναγκαίο να βελτιώσουν την επικοινωνία τους με τους εργαζόμενους, τους οποίους θα πρέπει να εμπιστεύονται σε ό,τι αφορά το πώς διαχειρίζονται τον χρόνο τους και να τους κρίνουν με βάση τα αποτελέσματα που αποδίδουν. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι Ανθρωπίνου Δυναμικού δεν αποφαίνονται ότι κάτι τέτοιο συνιστά διαφορετικό τρόπο διοίκησης προσωπικού. Ούτε ότι για το ευέλικτο προσωπικό απαιτούνται διαφορετικές δεξιότητες εκ μέρους των μάνατζερ. Αυτό που χρειάζεται, λένε, είναι να βελτιώσουν και να διευρύνουν τις δεξιότητες που απαιτούνται και για τους «παραδοσιακούς» ευέλικτα εργαζόμενους.
Πλεονεκτήματα
Ως «παραδοσιακή», συνήθως, αναφέρεται η μερική απασχόληση, το job-sharing και, κυρίως, η ευελιξία στη χρήση του χρόνου, ενώ στις «νέες μορφές» μπορεί να είναι ακόμη και η εργασία από… το Internet café αλλά και το freelancing και τα συμβόλαια ορισμένου χρόνου. Στα πλεονεκτήματα της ευέλικτης εργασίας αναφέρονται η προσέλκυση και συγκράτηση των καλών εργαζομένων, ο περιορισμός των απουσιών από την εργασία, η αύξηση της αφοσίωσης των εργαζομένων, η παροχή κινήτρου και η αύξηση της παραγωγικότητας. Επιπλέον, στην επιχείρηση, μεταξύ άλλων, προσφέρει οικονομία εγκαταστάσεων, χώρου, εξοπλισμού και του σχετικού κόστους, καλύτερη εξυπηρέτηση πελατών, λιγότερο άγχος για τους εργαζόμενους, οι οποίοι έχουν την αίσθηση ότι μπορούν να επιλέγουν και να έχουν υπό τον δικό τους έλεγχο την εξισορρόπηση της εργασιακής με την προσωπική τους ζωή.
Ωστόσο, συμπεράσματα έρευνας του Πανεπιστημίου του Henley, αναφέρουν ότι οι διαδικασίες που χρησιμοποιούν οι μάνατζερ δεν διαφέρουν σημαντικά από τις διαδικασίες ανάμεσα στους παραδοσιακούς και στους ευέλικτα εργαζομένους. «Αυτό που χρειάζεται είναι ένα σωστό μάνατζμεντ, τόσο μέσα στο γραφείο, όσο και για τους εξ αποστάσεως εργαζομένους. Με μια διαφορά όμως, όταν ο μάνατζερ είναι ανεπαρκής, υπάρχουν επιπτώσεις στην περίπτωση των ευέλικτα εργαζομένων. Και αυτό είναι μια αιτία που δεν εντοπίζεται πάντα εύκολα». Επισημαίνονται επίσης ποιες δεξιότητές τους πρέπει να υπερβαίνουν το σύνηθες. Και αυτές είναι η ικανότητα για παρακίνηση, εκπαίδευση, σχεδιασμό, δημιουργία ομαδικού πνεύματος.
Και οι ικανότητες αυτές ασκούνται ανεξάρτητα αν πρόκειται για εργαζομένους εξ αποστάσεως είτε πρόσωπο-με-πρόσωπο. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις επαναπαύονται στις δεδομένες δεξιότητες των μάνατζερ και ελάχιστα φροντίζουν να τους εκπαιδεύσουν, ώστε να αντιμετωπίσουν τις νέες μορφές ευέλικτης απασχόλησης. Αλλά και οι ίδιοι οι μάνατζερ -επικεφαλής ομάδων ευέλικτα εργαζομένων- δίνουν χρήσιμες απόψεις για το πόσο σημαντικές αποδεικνύονται «για το σήμερα και το αύριο» συγκεκριμένες διαδικασίες διοίκησης, υπογραμμίζοντας ότι η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας, όπως και η εμπιστοσύνη και ο καθορισμός των αντικειμενικών στόχων.
Δεξιότητες
Ως προς τις δεξιότητες που απαιτούνται, φαίνεται να υπάρχει ομοφωνία τόσο μεταξύ των μάνατζερ και των υφισταμένων τους, όπως και μεταξύ των υπευθύνων ανθρώπινου δυναμικού. Επίκεντρο της ομοφωνίας αυτής είναι η άποψη ότι για τη διοίκηση ευέλικτα εργαζομένων, βασική δεξιότητα που απαιτείται για τους μάνατζερ είναι -και πάλι- η επικοινωνία. Ωστόσο, δεν προέκυψε επαρκής ένδειξη ότι χρησιμοποιούνται δημιουργικά οι τεχνολογίες για τη βελτίωση αυτής της επικοινωνίας, με εξαίρεση την κινητή τηλεφωνία και τα e-mails. Οι μάνατζερ εκφράζουν επίσης την ανησυχία τους ότι δεν μπορούν να έχουν τον έλεγχο των εξ αποστάσεως εργαζομένων.
Ευελιξία, ανεπαρκές μάνατζμεντ και επικοινωνία
Ο έλεγχος δεν αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές διαδικασίες διοίκησης. Εχει, ωστόσο, ζωτική σημασία για να μπορούν να εμπιστεύονται τους ευέλικτα εργαζόμενους, να τους αναθέτουν ευθύνες με μετρήσιμα αποτελέσματα και να διατηρούν καλή προσωπική σχέση μαζί τους. Αν υπάρχει κάτι στο οποίο όλοι συμφωνούν, είναι ότι η εργασία θα εξακολουθήσει να γίνεται όλο και περισσότερο ευέλικτη και εξ αποστάσεως και ότι οι καλοί μάνατζερ θα προσαρμοσθούν σε αυτή. Οι επιχειρήσεις όμως πρέπει να τους εξασφαλίσουν τις κατάλληλες διαδικασίες, έτσι ώστε οι μεν καλοί να επιτύχουν, στην περίπτωση δε ανεπαρκούς μάνατζμεντ να περιορίζονται οι αρνητικές επιπτώσεις του.
Οφείλουν επίσης να εξετάσουν το θέμα της επικοινωνίας των μάνατζερ με τους εργαζόμενους, ώστε να εντοπίζονται οι τομείς που απαιτούν βελτίωση. Η προσοχή μάλιστα της επιχείρησης δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στην επικοινωνία που αφορά τους επιχειρηματικούς στόχους, αλλά και σε λιγότερο «χειροπιαστές» πτυχές της, όπως είναι η προσπάθεια δημιουργίας ομαδικού πνεύματος και ενός εργασιακού κλίματος που να παρακινεί το προσωπικό.