Mπορεί οι ευρωπαϊκές χώρες να «διψούν» για επενδύσεις ώστε να γιατρέψουν τις «πληγές» που αφήνει η πανδημία του κορωνοϊού στις οικονομίες τους, ταυτόχρονα όμως εμφανίζονται επιφυλακτικές απέναντι στον «κλάδο ελαίας» που τείνει το Πεκίνο. Εν μέσω καχυποψίας για τις κινεζικές προθέσεις, οι ευρωπαϊκές χώρες υψώνουν τείχος για την προστασία των εταιρειών από εξαγορές ξένων εταίρων.
Και τα στοιχεία φαίνεται να επαληθεύουν τις υποψίες για «δάκτυλο» της κυβέρνησης του Πεκίνου πίσω από το κύμα κινεζικών εξαγορών ανά την Ευρώπη την τελευταία δεκαετία, όπως αποκαλύπτει η «WSJ» σε αποκλειστικό της ρεπορτάζ.
Η επιρροή της κυβέρνησης του Πεκίνου σε τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Huawei Technologies Co., ZTE Corp και ByteDance -μητρικού ομίλου της εφαρμογής TikTok- έχει αναδειχθεί σε μείζον πολιτικό ζήτημα σε ΗΠΑ, Αυστραλία και άλλες χώρες. Παρότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν αποφύγει την επιθετική προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ, ανοίγοντας εμπορικά «μέτωπα» με το Πεκίνο, εντούτοις ασκούνται πιέσεις για την ανάληψη πιο δραστικών μέτρων, που να συγκρατούν τον κινεζικό επεκτατισμό.
Από τις 650 κινεζικές επενδύσεις στην Ευρώπη από το 2010, σχεδόν στο 40% διαπιστώνεται υψηλή ή μέτρια ανάμειξη κρατικών ή υπό κρατικό έλεγχο κινεζικών εταιρειών. Μάλιστα, κάποιες από τις συμφωνίες αφορούν προηγούμενες τεχνολογίες, αναφέρει η «WSJ», που επικαλείται έρευνα της ολλανδικής εταιρείας συμβουλευτικών υπηρεσιών Datenna BV.
Σε πολλές από τις συγχωνεύσεις και εξαγορές στην Ευρώπη, η επιρροή του κινεζικού κράτους παρέμεινε κρυφή μέσω περίπλοκων καθεστώτων ιδιοκτησίας και σύνθεσης μετόχων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι συμφωνίες πραγματοποιήθηκαν μέσω θυγατρικών στην Ευρώπη, διαπιστώνει η Datenna.
To μέγεθος της έμμεσης επιρροής του κινεζικού κράτους αντικατοπτρίζει την έλλειψη ενός συστήματος στην Ευρώπη εξίσου ισχυρού όσο η Επιτροπή Ξένων Επενδύσεων στις ΗΠΑ(Cfius), η οποία μπορεί να μπλοκάρει διεθνείς εξαγορές στις ΗΠΑ, επικαλούμενη λόγους εθνικής ασφαλείας.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν ανησυχίες ότι η έλλειψη ενός ανάλογου πανευρωπαϊκού πλαισίου θωράκισης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων από ξένους «κατακτητές» αφήνει τις επιχειρήσεις εκτεθειμένες σε ξένη επιρροή απώλεια ζωτικής σημασίας καινοτομιών και τεχνογνωσίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να κάνει βήματα αναπλήρωσης του συγκεκριμένου κενού με τους νέους κανονισμούς που θα τεθούν σε ισχύ από τις 11 Οκτωβρίου και θα εστιάζουν στις επιπτώσεις των ξένων επενδύσεων στην εθνική ασφάλεια και με πρωταρχικό στόχο την Κίνα. Παράλληλα, οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών πιέζουν τις χώρες-μέλη να διασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις δεν πωλούνται σε χαμηλές τιμές εν μέσω των αρνητικών συγκυριών και οικονομικής ύφεσης εξαιτίας του κορωνοϊού, όπως είχε συμβεί στη διάρκεια της κρίσης στην Ευρωζώνη, προ δεκαετίας.
Oι κινεζικές επιχειρήσεις που διατηρούν δεσμούς με την κυβέρνηση του Πεκίνου είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία της Κίνας, προσδίδοντας στην κυβέρνηση και το Κομμουνιστικό Κόμμα επιρροή στο επιχειρείν. Κυβερνήσεις και στελέχη της Δύσης έχουν κατά καιρούς ασκήσει κριτική στις κινεζικές επιχειρήσεις, κατηγορώντας τες για αθέμιτο ανταγωνισμό και συμπεριφορά «αρπακτικού», απολαμβάνοντας συχνά ευνοϊκή χρηματοδότηση που προκαλεί στρέβλωση σε διαφόρους τομείς, από χάλυβα μέχρι πάνελ ηλιακής ενέργειας.
Εκπρόσωπος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Κίνας στην Ε.Ε. -που ιδρύθηκε από μεγάλους Κινέζους επενδυτές στην Ευρώπη- δήλωσε στη «WSJ» ότι το μπλοκ αποτελεί «μια ώριμη και ανοικτή αγορά και η Κίνα είναι πρόθυμη να ανοίξει ακόμη περισσότερο την πόρτα».
Όμως η «δίψα» της Κίνας για εταιρείες προηγμένης τεχνολογίας στη Δύση έχει εγείρει ανησυχίες μήπως η Κίνα αγοράζει ευρωπαϊκή τεχνογνωσία που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να υποσκελίσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Η εμπλοκή του Πεκίνου στις ευρωπαϊκές εξαγορές περνούσε επί χρόνια απαρατήρητη. Σε έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου(European Court of Auditors) αυτό το μήνα επισημαίνεται ότι επίσημη πληροφόρηση για τις κινεζικές άμεσες επενδύσεις είναι «αποσπασματική και μη-ολοκληρωμένη». Οι κινεζικές επενδύσεις αποτελούν «μια μαύρη τρύπα», παραδέχεται η Ανεμί Τέρτελμπουμ, που ηγήθηκε της ανάλυσης.
Η Ε.Ε. σε έκθεση για τις ξένες άμεσες επενδύσεις που δόθηκε πέρυσι στη δημοσιότητα, εντόπισε 57 εξαγορές από κινεζικές, υπό κρατικό έλεγχο επιχειρήσεις στο διάστημα μεταξύ 2010-2017. Η Datenna εντόπισε 160 συμφωνίες την ίδια περίοδο που τις χαρακτηρίζει με σημαντική επιρροή του κινεζικού κράτους και 100 περισσότερες με μέτρια επιρροή. Η Ε.Ε. επικαιροποιεί την ανάλυσή της, ανέφερε εκπρόσωπος στη «WSJ».
Ιδιωτικές έρευνες για τις κινεζικές ροές στην Ευρώπη διαπιστώνουν ότι με βάση την αξία, οι κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις είναι πίσω από περισσότερες από τις μισές εξαγορές. Οι μεγαλύτερες επενδύσεις της Κίνας -όπως η εξαγορά 7,9 δισ. δολαρίων της ιταλικής εταιρείας ελαστικών Pirelli & C. από την China National Chemical Corp. το 2015 – έχουν γίνει από κρατικές επιχειρήσεις. Η ανάμειξη του κινεζικού κράτους εντοπίζεται σε αρκετές εξαγορές μικρού μεγέθους με στόχο προηγμένες τεχνολογίες, τις οποίες το Πεκίνο επιδιώκει για οικονομική ανεξαρτησία, ειδικά εν μέσω της εμπορικής αντιπαράθεσης με την Ουάσιγκτον και τις αποφάσεις των αμερικανικών αρχών να περιορίσουν την πρόσβαση σε μικροεπεξεργαστές και άλλα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας.
Η Datenna επικαλείται ως παράδειγμα την Anteryon Optical Solutions στην Ολλανδία, τεχνοβλαστός(spin-off) της Philips Electronics, που κατασκευάζει ψηφιακό εξοπλισμό για κάμερες και ρομποτική. Θυγατρική της Suzhou Jingfang Semiconductor Technology Co.—γνωστής και ως China Wafer Level CSP Co.— στην Anteryon, έναντι 32 εκατ. δολαρίων. Ο αγοραστής ελέγχεται από διαφόρους μετόχους, οι οποίοι καταλήγουν στα χέρια κρατικών οργανισμών της Κίνας, όπως ανακαλύπτει η Datenna.