Στην ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση των τελευταίων ετών βρίσκονται οι εταιρείες που επιθυμούν να μισθώσουν γραφειακούς χώρους, καθώς η προσφορά παραμένει σε υψηλό επίπεδο και οι τιμές των ενοικίων εξακολουθούν να δέχονται πτωτικές πιέσεις, παρά το γεγονός ότι την τελευταία τριετία η συνολική υποχώρηση αγγίζει το 40%. Σύμφωνα με τον κ. Δημήτρη Μανουσάκη, διευθύνοντα σύμβουλο της Savills Hellas Α.Ε., παρά την πτώση των ενοικίων που έχει μεσολαβήσει λόγω της οικονομικής κρίσης, οι εταιρείες που αναζητούν σήμερα χώρους γραφείων επιδιώκουν ακόμα χαμηλότερες τιμές της τάξεως του 25% – 30%.
Χαμηλή ζήτηση
Συνολικά, στην αγορά γραφείων της πρωτεύουσας, η ζήτηση παραμένει χαμηλή, την ίδια στιγμή που η προσφορά συνεχώς αυξάνεται, όχι λόγω της ανάπτυξης νέων γραφείων, αλλά λόγω της συρρίκνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, που έχει ως αποτέλεσμα την εκκένωση σημαντικών επιφανειών γραφείων. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της προσφοράς αυτής αφορά σε διαμερίσματα που έχουν μετατραπεί σε γραφεία κι επομένως δεν μπορούν να φιλοξενήσουν εταιρείες, παρά μόνο ελεύθερους επαγγελματίες (π.χ. γιατρούς, δικηγόρους κ.ο.κ.).
Ειδικότερα, στον άξονα της Λ. Κηφισίας, η ζήτηση προέρχεται πλέον από εταιρείες μεγάλου μεγέθους που επιθυμούν να επανατοποθετηθούν σε νέα κτίρια, αλλά με τιμές ενοικίασης αισθητά χαμηλότερες (25-30%) από τα σημερινά επίπεδα. «Η τάση είναι να γίνονται συμφωνίες σε τιμές των 10 – 12 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως, για χώρους της τάξεως των 2.000 – 3.000 τ.μ., ανάλογα με το μέγεθος της εκάστοτε εταιρείας» τονίζει ο κ. Μανουσάκης σε σχετική παρουσίασή του, στο πλαίσιο του πρόσφατου συνεδρίου του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής (ΕΛΙΕ). Σε γενικές γραμμές, παρά το γεγονός ότι η Λ. Κηφισίας παραμένει ο δημοφιλέστερος προορισμός για ενοικίαση γραφείων, η πλειονότητα των ζητούμενων τιμών κυμαίνεται μεταξύ 9 και 12 ευρώ/τ.μ., ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις παλαιότερων γραφειακών χώρων που μισθώνονται κάτω από 9 ευρώ/τ.μ. σε μηνιαία βάση. Στον αντίποδα, στα ελάχιστα γραφεία υψηλής ποιότητας, δύσκολα καταγράφονται μισθώσεις σε επίπεδο άνω των 15 ευρώ/τ.μ.
Νότια προάστια
Οσον αφορά την αγορά γραφείων της Νότιας Αθήνας (άξονες Συγγρού, Ποσειδώνος και Βουλιαγμένης), ο κ. Μανουσάκης τονίζει ότι πλέον παρουσιάζει σταθερή εικόνα. Κατά τον ίδιο, το ποσοστό κενών γραφείων υψηλής ποιότητας στην Λ. Συγγρού διαμορφώνεται σε 12-15% του συνολικού αποθέματος. Οσον αφορά το ύψος των ενοικίων, αυτό κινείται μεταξύ 11-13 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως. Αντίστοιχα, στη Λ. Βουλιαγμένης, τα κενά γραφεία αγγίζουν το 18-20% του συνόλου, ενώ, στα δευτερεύουσας ποιότητας γραφεία της ευρύτερης περιοχής των νοτίων προαστίων, το ποσοστό των κενών επιφανειών ξεπερνά το 20%. Ιδιαίτερα ελκυστικά είναι τα ενοίκια στην περιοχή της Δυτικής Αθήνας, όπου ξεχωρίζουν οι άξονες της Λ. Αθηνών, της Λ. Κηφισού (συμβολή με Ιερά Οδό) και Πέτρου Ράλλη. Σύμφωνα με την έρευνα της Savills, τα ενοίκια στη Λ. Αθηνών κινούνται μεταξύ 7-8 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως. Η εν λόγω περιοχή είχε αναδειχθεί ως εναλλακτικός χώρος τοποθέτησης επιχειρήσεων κατά την περίοδο πριν από την κρίση. Σήμερα όμως, η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας, μεταφράζεται σε έλλειψη ζήτησης για ενοικίαση γραφείων. Ως εκ τούτου, οι αναπτύξεις νέων γραφείων που σχεδιάζονταν πριν από την κρίση έχουν πλέον ματαιωθεί, τη στιγμή που και τα υφιστάμενα προσφερόμενα γραφεία, δυσκολεύονται να προσελκύσουν νέους ενοικιαστές.
Αρνητική παραμένει και η εικόνα της γραφειακής αγοράς περιφερειακά του κέντρου (Λ. Αλεξάνδρας, Μιχαλακοπούλου, αρχή Λ. Κηφισίας και βόρειο τμήμα της Β. Σοφίας), όπου μεγάλο μέρος του αποθέματος είναι χαμηλότερων ποιοτικών προδιαγραφών. Ειδικότερα, το ποσοστό των κενών γραφείων αγγίζει το 15%, ενώ στα χαμηλότερης ποιότητας γραφεία, το 20% είναι κενό. Παρόλα αυτά, καταγράφεται αρκετά υψηλή κινητικότητα, λόγω της μετεγκατάστασης πολλών επαγγελματιών, ή εταιρειών μεσαίου μεγέθους σε φθηνότερους χώρους.