Επιστροφή των τραπεζών στην αγορά της στεγαστικής πίστης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη διάθεση και τις προθέσεις, διαπιστώνουν κατά τους πρώτους μήνες του νέου έτους φορείς της αγοράς, κυρίως μεσίτες. Οι ίδιοι, βέβαια, σπεύδουν να τονίσουν ότι θα μπορούσαν να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα αν δεν είχε μεσολαβήσει το «πάγωμα» των αγοραπωλησιών από τις αρχές του έτους, λόγω της ασάφειας σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής του φόρου υπεραξίας. Προς το παρόν, αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι η σχεδόν πλήρης απουσία των τραπεζών από τη χρηματοδότηση αγοραπωλησιών ακινήτων κατά τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), κατά το 2013, μόλις το 17% των αγοραπωλησιών κατοικιών πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή τραπεζικού δανεισμού. Το αντίστοιχο ποσοστό στις αρχές του 2009 ανερχόταν σε 82%. Αντίστοιχα, το μέσο ποσοστό δανειοδότησης δεν ξεπέρασε το 35% της συνολικής αξίας του ακινήτου έναντι 70% στις αρχές του 2009.
Σύμφωνα με τον κ. Θεολόγο Μπόσδα, επικεφαλής του μεσιτικού ομίλου Engel & Volkers στην Ελλάδα, για να μετουσιωθεί σε πράξη το διαφαινόμενο ενδιαφέρον των τραπεζών να κινηθούν δυναμικότερα στη στεγαστική πίστη, θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί οριστικά η ανακεφαλαιοποίησή τους. Ταυτόχρονα, «θα πρέπει να οριστικοποιηθεί η έξοδος της οικονομίας από την ύφεση και να σταθεροποιηθεί ακόμη περισσότερο το πολιτικό και οικονομικό κλίμα, προτού οι τράπεζες επιστρέψουν στη στεγαστική πίστη», αναφέρει ο κ. Μπόσδας.
Δύσκολο και το 2014
Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Fitch έσπευσε να τονίσει ότι η αγορά κατοικίας θα εξακολουθήσει να επηρεάζεται αρνητικά και το 2014 από τη συνεχιζόμενη απομόχλευση των τραπεζών, στο πλαίσιο του εξορθολογισμού του χαρτοφυλακίου των δανείων τους. Αυτός είναι και ο λόγος που δύσκολα αναμένεται να αυξηθούν οι νέες χορηγήσεις στεγαστικών δανείων κατά το 2014, παρά το γεγονός ότι το 2013 σηματοδότησε ιστορικό χαμηλό. Σημειωτέον ότι με βάση τα σχετικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2013, το χρέος των νοικοκυριών σε στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια μειώθηκε στα 100,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 2013 από 106,5 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος του 2012. Το υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων μειώθηκε κατά 3,3% στα 71 δισ. ευρώ από 74,6 δισ. ευρώ το 2012.
Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι οι τράπεζες έδωσαν έμφαση σχεδόν αποκλειστικά στις ρυθμίσεις δανείων και το 2013, καθώς εκτιμάται ότι μέχρι σήμερα έχουν ρυθμιστεί 250.000 στεγαστικά δάνεια ύψους 18 δισ. ευρώ. Ακόμα όμως κι αν το 2014, διοχετευτούν περισσότερα κεφάλαια στη στεγαστική πίστη, θα πρέπει πρώτα να βελτιωθεί η ζήτηση για αγορά κατοικιών. Με τα σημερινά δεδομένα της ανεργίας ρεκόρ και της υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης, ιδίως των αστικών ακινήτων, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα υπάρξει αυξημένη ζήτηση, ικανή να τροφοδοτήσει και την αγορά στεγαστικών δανείων.
Σε παρόμοιο κλίμα κινείται και η ανάλυση της ΤτΕ, η οποία στην ετήσια έκθεσή της για την οικονομία επισήμανε ότι ο βασικότερος λόγος είναι η συσσώρευση δανείων σε καθυστέρηση, η οποία αποθαρρύνει τη χορήγηση νέων πιστώσεων και «αποστερεί τις τράπεζες από τους πόρους που αντιπροσωπεύουν τα χρεολύσια, τους οποίους θα ήταν δυνατόν να διοχετεύσουν σε νέα δάνεια. Τα δάνεια σε καθυστέρηση εξάλλου δημιουργούν το ενδεχόμενο μελλοντικών απομειώσεων της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών και συντηρούν την ανάγκη δέσμευσης κεφαλαίων για σχηματισμό υψηλών προβλέψεων» τονίζει χαρακτηριστικά η ΤτΕ. Οσον αφορά τις μελλοντικές προοπτικές της αγοράς στεγαστικής πίστης, τονίζεται ότι η υπό εξέλιξη βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών και του μικροοικονομικού περιβάλλοντος στην ελληνική οικονομία και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς τη χώρα και το τραπεζικό της σύστημα, αναμένεται να συνοδευθούν από εξομάλυνση της πιστωτικής επέκτασης μεσοπρόθεσμα.