Στη χώρα μας το 2013 εισήχθησαν περίπου 6.000 τόνοι γαρίδες υδατοκαλλιέργειας, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO). Στην πλειονότητά τους εισάγονται κατεψυγμένες, βαφτίζονται ελεύθερης αλιείας και πωλούνται ως νωπές, με πιθανό κίνδυνο ο καταναλωτής να τις καταψύξει ξανά και να αλλοιωθεί το προϊόν. Αυτό το φαινόμενο διαπίστωσαν πολλάκις ο σαρανταπεντάχρονος Τάσος Κατσάρκας, με τη σύζυγο του, Πετιούλα, και την εταιρεία Νέαρχος Ο.Ε., όταν ερευνούσαν την αγορά για να δουν αν έχει μέλλον η επιχειρηματική τους ιδέα. Ποιο ήταν το όραμά τους; Να φτιάξουν μια μονάδα χερσαίας υδατοκαλλιέργειας στη Θεσσαλονίκη, που θα λειτουργεί ανεξάρτητα από το φυσικό περιβάλλον και θα τροφοδοτεί το καταναλωτικό κοινό με πραγματικά φρέσκες γαρίδες σε οικονομική τιμή όλο το χρόνο. Το ερχόμενο καλοκαίρι θα μπουν τα θεμέλια και τον Αύγουστο του 2016 η εταιρεία «Ελληνικές Γαρίδες Χερσαίας Εκτροφής Α.Ε.» θα διαθέσει την παρθενική σοδειά γαρίδων «καρίς».
Πώς θα λειτουργεί
Περίπου 3.000.000 προνύμφες γαρίδων «Litopenaeus vannamei», της πιο δοκιμασμένης ποικιλίας στην εκτροφή, πιστοποιημένες και απαλλαγμένες από ασθένειες, θα ταξιδέψουν αεροπορικώς από τη Φλόριντα των ΗΠΑ σε πλαστικές σακούλες με νερό, εμπλουτισμένες με οξυγόνο. Θα τις ακολουθήσουν και επιλεγμένοι γεννήτορες (250 – 400 δολάρια έκαστος), ώστε σταδιακά ο ιχθυογεννητικός σταθμός της μονάδας να αναπαράγει τις δικές του γαρίδες και να πουλάει προνύμφες σε άλλες εγκαταστάσεις. Το νερό, συνολικού όγκου 3.000 κυβικών, θα αντληθεί απευθείας από την ΕΥΑΘ Α.Ε., θα μετατραπεί σε θαλασσινό με την προσθήκη των κατάλληλων στοιχείων και τέλος θα ζεσταθεί με ηλιακή ενέργεια, για να φτάσει στην απαραίτητη θερμοκρασία των 30 βαθμών Κελσίου.
Ο κύκλος ανάπτυξης της γαρίδας ουσιαστικά θα περιλαμβάνει τέσσερα ξεχωριστά στάδια. Είκοσι ημέρες μετά την άφιξή τους, αφού εγκλιματιστούν στις καινούργιες συνθήκες, θα περάσουν σε μια μεγαλύτερη δεξαμενή, όπου θα παραμείνουν μέχρι να φτάσουν να ζυγίζουν ένα γραμμάριο. Από εκεί, με τον ίδιο τρόπο, θα διοχετευτούν διαδοχικά στις δεξαμενές προπάχυνσης και πάχυνσης, φτάνοντας τελικά στο επιθυμητό εμπορικό βάρος των 25 γραμμαρίων έπειτα από 3 μήνες. Σε όλη αυτή την πορεία οι γαρίδες θα ταΐζονται από ρομπότ με έξι διαφορετικά είδη τροφής. «Σε ένα τέτοιο, κλειστό κύκλωμα εκτροφής επιβάλλεται να προσέχεις κάθε λεπτομέρεια. Για παράδειγμα, η πρωτεΐνη των τροφών μας θα προέρχεται από ελεγμένες αειφόρους πηγές, όπως το καλαμπόκι, και όχι από την επεξεργασία των απορριπτόμενων αλιευμάτων», περιγράφει ο Τ. Κατσάρκας.
Ενα από τα πιο καινοτόμα στοιχεία της μονάδας αφορά στον καθαρισμό των δεξαμενών από τα απεκκρίματα των γαρίδων με τη μέθοδο biofloc, που αντιγράφει πιστά τη λειτουργία του φυσικού περιβάλλοντος. Οι υδρόβιοι οργανισμοί εκκρίνουν αμμωνία και αποβάλλουν ακαθαρσίες, που, αν συσσωρευτούν σε μεγάλες ποσότητες, αποκτούν τοξικό χαρακτήρα. «Χρησιμοποιώντας μικροοργανισμούς του φυσικού υδάτινου οικοσυστήματος, θα διασπάμε το σωματιδιακό υλικό και θα το μετατρέπουμε σε κολλώδεις ουσίες, με τις οποίες ούτως ή άλλως τρέφονται οι γαρίδες», αναλύει ο Κωνσταντίνος Κουκάρας, δόκτωρ Βιολογίας και επιστημονικός διευθυντής της Νέαρχος Ο.Ε., και συμπληρώνει: «Ετσι δεν θα παράγουμε απόβλητα επιζήμια για το περιβάλλον».
Σαν μουσείο
Ο έλεγχος των δεξαμενών θα πραγματοποιείται σε εικοσιτετράωρη βάση από υποβρύχιους αισθητήρες, οι οποίοι θα καταγράφουν ηλεκτρονικά τις συνθήκες του νερού. Οι έτοιμες για κατανάλωση γαρίδες θα οδηγούνται σε μια δεξαμενή με πιο αλμυρό νερό και θα μένουν εκεί για μία ημέρα δίχως τροφή, ώστε να καθαρίσει το έντερό τους. Για να μη στρεσάρονται και επηρεάζεται αρνητικά η γεύση τους, θα αλιεύονται με ειδικές αντλίες και όχι με απόχες, όπως συνήθως συμβαίνει, και θα πακετάρονται ζωντανές σε συσκευασίες φτιαγμένες από ανακυκλώσιμο υλικό. Μάλιστα, η διαδικασία θα είναι «ανοιχτή» για το κοινό. «Οποιαδήποτε στιγμή, όποιος θέλει θα μπορεί να παρακολουθήσει από κοντά την εκτροφή», λέει ο Τάσος Κατσάρκας.
«Η μονάδα μας θα είναι μονίμως ανοιχτή για το κοινό και θα λειτουργεί με τη φιλοσοφία ενός μουσείου, στο οποίο οι επισκέπτες θα μπορούν να παρακολουθούν και να μαθαίνουν για όλα τα στάδια ανάπτυξης της γαρίδας». Ιδωμεν.