Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών αποσυντόνισε το χρηματιστήριο, που δεν έχει καταφέρει να αφομοιώσει την πλημμυρίδα των δισεκατομμυρίων τραπεζικών μετοχών που διαπραγματεύονται καθημερινά στην ελληνινή αγορά. Είναι αξιοσημείωτο ότι μέχρι και το α΄ τρίμηνο του 2014 η Αθήνα κατείχε την 1η θέση πανευρωπαϊκά μεταξύ των 27 χρηματιστηρίων της Ε.Ε. με απόδοση 14,88%. Αντίθετα, χρειάστηκε λιγότερο από ένα δίμηνο να σβηστούν όλα τα κέρδη και ήδη το χρηματιστήριο να υποχωρεί 3% από τις αρχές του 2014. Εάν προσθέσουμε και το υψηλό πολιτικό ρίσκο που προστέθηκε λόγω της διπλής εκλογικής αναμέτρησης, η αγορά βρέθηκε μεταξύ συμπληγάδων, προσπαθώντας να απορροφήσει τις πωλήσεις που ήταν καταφανώς περισσότερες από τις εντολές αγοράς.
Παράλληλα, τα τελευταία περιστατικά υποτιμητικής κερδοσκοπίας που εκδηλώθηκαν στη μετοχή της Εθνικής Τράπεζας επιβάρυναν το κλίμα, αφού κατέστη για άλλη μία φορά σαφής η ρηχότητα της αγοράς. Η συμπεριφορά της αγοράς καθοδηγείται αποκλειστικά από τεχνικά χαρακτηριστικά, καθώς οι κινήσεις ανοικτών πωλήσεων (short selling) στο όριο του Τ+3 αλλά και οι «γυμνές» (χωρίς φόβο και αιδώ μάλιστα) πωλήσεις (πώληση μετοχών από hedge funds που δεν κατέχουν και θα τις αποκτήσουν με τη διαπραγμάτευση των νέων μετοχών) προκαλούν πρωτόγνωρη μεταβλητότητα στις τιμές και εύλογα ερωτήματα από το επενδυτικό κοινό.
Φόβοι αστάθειας
Ολα αυτά συνέβησαν στην αγορά ελάχιστα εικοσιτετράωρα πριν από την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας, ενώ ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να δρομολογηθούν και βουλευτικές εκλογές στο εγγύς μέλλον.
Ευλόγως, λοιπόν, η αβεβαιότητα αυτή συντηρεί προϋποθέσεις αυξημένης νευρικότητας, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι η επενδυτική φυσιογνωμία του μεγαλύτερου μέρους των funds που συμμετέχουν στο Ελληνικό Χρηματιστήριο δεν χαρακτηρίζεται από τη διάθεση για μεσομακροπρόθεσμη διακράτηση των τίτλων.
Αντιθέτως, τα hedge funds που εισήλθαν στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου 2013, όταν υποβαθμίστηκε σε αναδυόμενη από τη Morgan Stanley, έχουν βασικό χαρακτηριστικό τον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα τοποθέτησης που δεν ξεπερνάει τους 3 έως 6 μήνες.
«Πούλα τον Μάιο…»
Ετσι, το Ελληνικό Χρηματιστήριο από πρωταθλητής αποδόσεων στο 1ο τρίμηνο, καταγράφει και απώλειες σε σχέση με την αρχή του έτους, καθώς φαίνεται ότι ο πληθωρισμός τίτλων και ο πολιτικός κίνδυνος ωθούν πολλούς στην εφαρμογή του αμερικανικού γνωμικού της Wall Street «πούλα τον Μάιο και πήγαινε διακοπές», συντηρώντας την πλαγιοκαθοδική κίνηση του Γενικού Δείκτη. Πάντως, η αγορά από την Τρίτη και μέχρι την Παρασκευή έδειξε να ηρεμεί και επικράτησαν πιο ήπιοι ρυθμοί σε συναλλαγές. Σ’ αυτό συνέτεινε και η αίσθηση των επενδυτών ότι όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν κινδυνεύει η σταθερότητα της κυβέρνησης.
Σε επιχειρηματικό επίπεδο οι μεγάλες εισηγμένες έχουν κατορθώσει να επανέλθουν στις διεθνείς αγορές με τις εκδόσεις διεθνών εταιρικών ομολόγων. Το πρόβλημα εντοπίζεται σ’ εκείνες τις επιχειρήσεις που αναγκάζονται κάθε μήνα να δανείζονται, αφού παράγουν χρέη και όχι κέρδη. Οι τράπεζες έχουν εντοπίσει τις εταιρείες και έχουν αρχίσει να καλούν τους ιδρυτές και βασικούς μετόχους με ένα ερώτημα: «Ή τοποθετείτε κεφάλαια μέσα από την προσωπική σας περιουσία σε αύξηση κεφαλαίου της εταιρείας είτε μετοχοποιούνται τα δάνεια της επιχείρησής σας και χάνεται τον έλεγχο της εταιρείας».
Οι πρόσφατες δηλώσεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος για τη δημιουργία «εθνικών πρωταθλητών» στους κλάδους της ελληνικής οικονομιας δείχνει ακριβώς τι θα επακολουθήσει σε επιβαρυμένους κλάδους με υψηλό τραπεζικό δανεισμό, όπως είναι οι ιχθυοκαλλιέργειες, η ακτοπλοΐα, το λιανεμπόριο και τα διαγνωστικά κέντρα.
Οι τράπεζες βρίσκονται και πάλι στο επίκεντρο της ελληνικής αγοράς
Ο τραπεζικός κλάδος επανέκτησε την κυρίαρχη θέση στο Χρηματιστήριο την οποία είχε απολέσει από το καλοκαίρι του 2013. Επειτα από 12 μήνες, οι 4 μεγαλύτερες τράπεζες καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στις κεφαλαιοποιήσεις του Χρηματιστηρίου, αφού άντλησαν σε λιγότερο από δύο μήνες 8 δισ. ευρώ από ιδιώτες επενδυτές, που είναι περισσότερα από τα 6,4 δισ. που απαιτούνται με βάση τα stress tests της Τράπεζας της Ελλάδος και της BlackRock. Ετσι, οι τράπεζες από τη θέση του οδηγού στη χρηματιστηριακή αγορά καθορίζουν την τάση των συναλλαγών και ουσιαστικά από το τραπεζικό σύστημα θα ξεκινήσει και ο ενάρετος κύκλος εξυγίανσης των επιχειρήσεων. Το τελευταίο δίμηνο Απριλίου – Μαΐου κατέγραψαν σημαντικές αποδόσεις στις μετοχικές τους αξίες, ενώ οι κεφαλαιοποιήσεις αυξήθηκαν κατά 2 δισ. ευρώ σε μέσους όρους.
Ηδη η Standard & Poors προχώρησε σε αναβάθμιση των Alpha Bank, Εθνικής, Eurobank και Τράπεζας Πειραιώς μόλις μία ημέρα μετά τον οίκο αξιολόγησης Fitch. Η S&P τις αναβάθμισε σε «CCC+» από «CCC» με σταθερή προπτική outlook, ενώ διατήρησε τη βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών σε «C».
Οπως αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης στην έκθεσή του, η πιστοληπτική αξιοπιστία των εν λόγω τραπεζών έχει βελτιωθεί χάρη στη συνεχιζόμενη πρόσβαση στους μηχανισμούς ρευστότητας που έχουν συστήσει οι ευρωπαϊκές αρχές, στις πρόσφατες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, εν μέσω σταδιακής σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με την έκθεση της S&P, οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστεί να αυξήσουν περαιτέρω το μέγεθος των κεφαλαιακών τους «μαξιλαριών», γιατί θα αντιμετωπίσουν μεγάλες απώλειες λόγω των δανείων τα επόμενα χρόνια. Την αξιολόγηση B- για τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες, Alpha Bank, Eurobank, Εθνική, Πειραιώς, επιβεβαίωσε ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Fitch αναφέρει ότι η αξιολόγηση του μακροπρόθεσμου IDR των τραπεζών βασίζεται στο πιστωτικό προφίλ που αντανακλάται στο «Β-» της αξιολόγησης βιωσιμότητας (VR). Η VR επηρεάζεται από το δύσκολο λειτουργικό περιβάλλον στην Ελλάδα (Β-/σταθερό outlook), που μεταξύ άλλων χαρακτηρίζεται από υψηλή ανεργία και αδύναμη εσωτερική ζήτηση.
Η Fitch επισημαίνει ότι ύστερα από έξι χρόνια ύφεσης, η ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών είναι αδύναμη. Παρ’ όλα αυτά, η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών θωράκισε έτι περαιτέρω το σύστημα.