Τη μεγαλύτερη φορολογία στην Ε.Ε. στα τσιγάρα είχε το 2013 η Ελλάδα. σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, εξέλιξη που έστρεψε τους καπνιστές στα λαθραία τσιγάρα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η Ελλάδα το 2013 είχε το υψηλότερο ποσοστό συνολικού φόρου (ΕΦΚ και ΦΠΑ) στην Ε.Ε. (87,45% επί της Μέσης Σταθμισμένης Λιανικής Τιμής – ΜΣΛΤ) και τον δεύτερο υψηλότερο συντελεστή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης μετά το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οπως προκύπτει από τη μελέτη, οι διαδοχικές μεταβολές των φορολογικών συντελεστών των προϊόντων καπνού στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει τη δομή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), από κατ’ εξοχήν αναλογικό σε κατ’ εξοχήν πάγιο, με ταυτόχρονη αύξηση του ελάχιστου και του συνολικού ΕΦΚ.
Ειδικότερα, την περίοδο Ιουλίου 2009 – Νοεμβρίου 2012, ο ελάχιστος ΕΦΚ (ευρώ/1.000 τσιγάρα) αυξήθηκε κατά 66,67%, ο πάγιος ΕΦΚ (ευρώ/1.000 τσιγάρα) αυξήθηκε κατά 1.351,85%, ο αναλογικός ΕΦΚ (% επί της λιανικής τιμής) μειώθηκε κατά 62,84% και ο συνολικός ΕΦΚ αυξήθηκε κατά 19,57%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο πάγιος ΕΦΚ ανά 1.000 τσιγάρα ως ποσοστό της Μέσης Σταθμισμένης Λιανικής Τιμής έφτασε το 48,75% για την Ελλάδα, έναντι 33,82% που ήταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε.
Η ριζική αλλαγή της δομής του ΕΦΚ, με μια σημαντική αύξηση του πάγιου στοιχείου και του ελάχιστου ΕΦΚ, κατέστησαν το μεγαλύτερο μέρος του φόρου πάγιο, με τις επακόλουθες επιπτώσεις στη μείωση της διαφοράς της τιμής μεταξύ «ακριβών» και «φθηνών» τσιγάρων, αλλά και στην αύξηση της διαφοράς μεταξύ «φθηνών» και λαθραίων τσιγάρων.
Πιο συγκεκριμένα, η σταθμισμένη μέση τιμή των «φθηνών» τσιγάρων αυξήθηκε κατά 45,4% την περίοδο ανάλυσης (2009-9/2013), έναντι αύξησης 18,1% της μέσης τιμής των «ακριβών» τσιγάρων την ίδια περίοδο. Οι ανωτέρω αλλαγές έπληξαν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών τσιγάρων και εκτίναξαν το λαθρεμπόριο από 3% το 2009 σε πάνω από 20% το 2013, με αρνητική επίπτωση στα φορολογικά έσοδα.
Πιο συγκεκριμένα, μια πρόσθετη αύξηση του ΕΦΚ αναμένεται να προκαλέσει μείωση των φορολογικών εσόδων. Και αυτό διότι η σημαντική αύξηση του ελάχιστου ΕΦΚ και του πάγιου ΕΦΚ και η επακόλουθη αύξηση των τιμών κυρίως των «φθηνών» τσιγάρων τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τη μείωση του κατά κεφαλήν εισοδήματος λόγω της παρατεταμένης ύφεσης και της δημοσιονομικής προσαρμογής, είχε αρνητικές επιπτώσεις για τα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου από τον ΕΦΚ στα προϊόντα καπνού, με σημαντικό τμήμα της πραγματικής κατανάλωσης να κατευθύνεται όλο και περισσότερο στα (πολύ φθηνότερα) λαθραία τσιγάρα.