Κοντά στο τέλος μιας τετραετούς περιόδου λειτουργικών ζημιών φαίνεται να πλησιάζει η ελληνική ακτοπλοϊκή βιομηχανία, λόγω της αυξημένης επιβατικής κίνησης και κυρίως των σαρωτικών αλλαγών στη διάρθρωση του στόλου, του δανεισμού και του εργασιακού και θεσμικού πλαισίου. Διοικήσεις, υπουργείο Ναυτιλίας και πιστώτριες τράπεζες, αλλά και ξένοι επενδυτές, αναμένεται, με την ολοκλήρωση της τουριστικής περιόδου που εποχικά ενισχύει τις ταμειακές ροές, να αξιολογήσουν τα δεδομένα και να προχωρήσουν στην από καιρό αναμενόμενη αναδιάρθρωση του επιχειρηματικού χάρτη, στον βαθμό που αφορά τον κάθε έναν από τους εμπλεκομένους. Ωστόσο οι κίνδυνοι παραμένουν, ειδικά μετά την πτώση της ισοτιμίας ευρώ – δολαρίου, που απειλεί, μαζί με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, να ανεβάσει πάλι σε δυσθεώρητα ύψη το κόστος των καυσίμων, βασικό στοιχείο των λειτουργικών δαπανών των ακτοπλοϊκών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2013 η τιμή καυσίμου 380CST, εκπεφρασμένη σε ευρώ, μειώθηκε σε σχέση με το 2012 κατά 10%, αλλά από το 2006 η αύξηση είναι της τάξεως του 92%, μολονότι φέτος σημειώθηκε περαιτέρω αποκλιμάκωση.
Πρωτοβουλίες
Οι ακτοπλόοι έχουν ήδη μειώσει δραστικά τα κόστη τους, ενώ έχουν προχωρήσει σε πωλήσεις πλοίων αλλά και σε μεταξύ τους συνεργασίες σε επιμέρους γραμμές. O αριθμός των πλοίων που διαχειρίζονταν έως και τον Ιούνιο του 2014 κάθε ένα από τα βασικά εταιρικά σχήματα αντιστοιχούσε σε 65 σκάφη. Ο λόγος για τις τέσσερις εισηγμένες: ANEK, Minoan, Attica Group, NEL και τη Hellenic Seaways. Οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι της XRTC, που ειδικεύονται στις ναυτιλιακές χρηματοδοτήσεις, στην ετήσια έκθεσή τους για τον κλάδο προβλέπουν περαιτέρω συρρίκνωση του στόλου, γεγονός που εκτιμούν πως οδηγεί «στην ενίσχυση της ανάγκης για ανάληψη άμεσων μέτρων, ενισχυτικών του νέου νομικού πλαισίου, για νέες συνεργασίες, συγχωνεύσεις και εξαγορές, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις». Σε λειτουργικό επίπεδο, οι εταιρείες έχουν εφαρμόσει σειρά στρατηγικών κινήσεων, όπως είναι η μείωση των δρομολογίων, η οποία επιτρέπει την αύξηση της πληρότητας, η μείωση του στόλου, η μείωση της ταχύτητας και οι στρατηγικές συνεννόησης και συνεργασιών των ίδιων των εταιρειών.
Ο κύκλος εργασιών για τις πέντε βασικές εταιρείες ήταν και το 2013 κάτω από τα 800 εκατ. ευρώ, με μικρότερο όμως αριθμό πλοίων, αλλά αναμένεται να αυξηθεί φέτος, έστω και οριακά. Τα έσοδα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) την περίοδο 2012-2013 αυξήθηκαν κατά 96% και λίγο έλειψε να επιστρέψουν σε θετικό έδαφος, γεγονός που αναμένεται να πραγματοποιηθεί, ύστερα από πέντε χρόνια, φέτος. Μόνο η Attica Group, η Minoan και η ANEK ενέγραψαν θετικά αποτελέσματα EBITDA το 2013 ύψους 49,7 εκατ. από μόλις 7,1 εκατ. το 2012. Ομως για την περίοδο 2006-2013 τα καθαρά αποτελέσματα των πέντε εταιρειών έχουν υποστεί πτώση της τάξεως του 220%. Οι δε σωρευτικές ζημίες προ φόρων από το 2009 έως το 2013 ανέρχονται πλέον για το σύνολο των πέντε εταιρειών στα 880 εκατ. Για πρώτη φορά το 2013 το σύνολο των δανείων των εν λόγω εταιρειών υποχώρησε κάτω από το 1 δισ. λόγω αποπληρωμής κάποιων, μέσω πώλησης πλοίων, που βοήθησαν κατόπιν και στη διαδικασία αναδιάρθρωσης των υποχρεώσεων και της δικαστικής ρύθμισης στην περίπτωση της NEL. Κλείνοντας, να σημειωθεί ότι η συνολική προσφορά της ακτοπλοΐας στο ΑΕΠ της χώρας είναι εξαιρετικά σημαντική, σύμφωνα με την XRTC, η οποία θυμίζει πως «ιδιαίτερα για τα νησιά, είναι ο σπουδαιότερος παράγοντας διαμόρφωσης του ΑΕΠ αλλά και της απασχόλησης».