Η Ε.Ε. ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να λάβουν μέτρα για να προστατεύσουν τις μικρές επιχειρήσεις τροφίμων έναντι των αθέμιτων πρακτικών που χρησιμοποιούν μεγάλες επιχειρήσεις και σούπερ μάρκετ. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μεγάλες επιχειρήσεις διαθέτουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ στις συναλλαγές τους με άλλες επιχειρήσεις, και την χρησιμοποιούν νόμιμα προς όφελός τους.
Ωστόσο οι ανισορροπίες που προκαλεί η όλο και μεγαλύτερη συγκέντρωση ισχύος στη βιομηχανία τροφίμων οδηγούν συχνά σε αθέμιτες πρακτικές σε βάρος των μικρότερων επιχειρήσεων.
Στις αθέμιτες πρακτικές, που ασκούν οι ισχυρότεροι εμπορικοί εταίροι, συγκαταλέγονται:
• Αρνηση της γραπτής αναφοράς ουσιαστικών όρων και προϋποθέσεων.
• Αλλαγή στο κόστος των συναλλαγών που έχουν ήδη συμφωνηθεί.
• Μετακύλιση των δυσανάλογα υψηλών κινδύνων στα ασθενέστερα μέρη της σύμβασης.
• Περάτωση μιας εμπορικής σχέσης μονομερώς, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αντικειμενικά δικαιολογημένο λόγο.
Εάν το ασθενέστερο μέρος σε μια εμπορική σχέση εξαρτάται οικονομικά από το ισχυρότερο, μπορεί να αισθάνεται ανίκανο να αμυνθεί έναντι αυτών των πρακτικών, από φόβο ότι θα θέσει σε κίνδυνο την εμπορική σχέση.
Ιδού ένα τυπικό παράδειγμα: ένας μεγάλος διεθνής παραγωγός αναψυκτικών προμηθεύει έναν μικρό λιανοπωλητή. Λανσάρει ένα νέο προϊόν και ζητεί από τον λιανέμπορο να το αγοράσει και να το αποθηκεύσει. Οταν ο λιανέμπορος αρνείται λόγω του περιορισμένου χώρου στα ράφια, ο προμηθευτής τον απειλεί ότι δεν θα του προμηθεύσει μερικά από τα «απαραίτητα» προϊόντα. Οταν ο λιανοπωλητής επισημαίνει ότι το νέο προϊόν δεν καλύπτεται από την ετήσια σύμβαση, ο προμηθευτής απειλεί να τερματίσει την εμπορική τους συνεργασία.
Ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν μέτρα για την πρόληψη αυτών των πρακτικών, ενώ άλλες δεν έχουν ακόμη αναλάβει δράση.
Από τον Σεπτέμβριο του 2013, η Ε.Ε. παροτρύνει τις επιχειρήσεις να συνυπογράψουν έναν εθελοντικό κώδικα δεοντολογίας –την Πρωτοβουλία για την Αλυσίδα Εφοδιασμού– βάσει της οποίας οι επιχειρήσεις δεσμεύονται να πραγματοποιούν τις εμπορικές τους συναλλαγές με θεμιτό και βιώσιμο τρόπο.
Σήμερα η Ε.Ε. κάνει ένα ακόμη βήμα με τη θέσπιση πανευρωπαϊκών αρχών ορθής πρακτικής και ελάχιστων κανόνων επιβολής της νομοθεσίας.