Η μεγάλη ζήτηση των εργαζόμενων γονέων για μια δωρεάν θέση στους παιδικούς σταθμούς που βρίσκεται από καιρό στην ελληνική επικαιρότητα –στο πλαίσιο της δράσης «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» του ΕΣΠΑ– ακούγεται σαν ένα ηχηρό μανιφέστο μέσα στο «2014, Ευρωπαϊκό Ετος για την Εναρμόνιση της Εργασίας και Ζωής», όπως το έχει κηρύξει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με σκεπτικό ότι, πέρα από τον εκμοντερνισμό των πολιτικών απασχόλησης, η ανακήρυξη του «Ευρωπαϊκού Ετους» αφορά και την ανακούφιση της Γενιάς Χ –όσων γεννήθηκαν μετά το 1960 και ώς το 1980– που σήμερα έχει πληθυσμιακά διευρυνθεί, πλήττεται περισσότερο από την ανεργία και την κρίση, ενώ δέχεται διπλή πίεση, τόσο από τη νέα γενιά των παιδιών τους όσο και από αυτήν των ηλικιωμένων μελών των οικογενειών τους.
Με δεδομένο ότι το παλαιό μοντέλο του κύκλου ζωής με τα στερεότυπα στάδια –σπουδές, αποφοίτηση, εργασία, γάμος, συνταξιοδότηση– δεν ισχύει πλέον, το ζητούμενο είναι μια νέα πολιτική απασχόλησης, που να λαμβάνει υπόψη της ότι οι άνθρωποι δεν βρίσκουν εργασία αμέσως μετά το τέλος των σπουδών τους. Γίνονται γονείς σε μεγαλύτερη ηλικία, έχει αυξηθεί το ποσοστό των διαζυγίων – άρα και των μονογονεϊκών οικογενειών. Επιπλέον, χρειάζονται μεγάλες διακοπές από την εργασία τους για να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και, τέλος, δεν αποσύρονται από την τυπική είτε την εθελοντική απασχόληση με τη συνταξιοδότησή τους.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από την παλαιότητα είτε σε τι βαθμό εκμοντερνίζεται το μοντέλο αυτό, το κυρίαρχο στοιχείο της πολιτικής απασχόλησης πρέπει να είναι ο γονικός ρόλος του εργαζομένου. Με επίκεντρο πάντα τη γονική φροντίδα. Ευτυχώς, ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ΔΟΕ), άγρυπνος φρουρός των εργαζομένων του πλανήτη, καταγράφει και δημοσιοποιεί οποιαδήποτε εξέλιξη στον τομέα αυτό – ιδιαιτέρως μετά το 2008 όταν άρχισε η παγκόσμια οικονομική κρίση. Μας ενημερώνει λοιπόν κατ’ αρχάς ότι μόνο σε 36 χώρες είναι αμειβόμενη η γονική άδεια, στο σύνολο των 66 χωρών του κόσμου στις οποίες ισχύει η παροχή άδειας γονικής φροντίδας. Επίσης ότι λόγω της κρίσης σε Εσθονία, Ουγγαρία, Λεττονία και Ρουμανία μειώθηκαν –αλλού προσωρινά αλλού μονίμως– τόσο η διάρκεια όσο και οι παροχές για τη γονική άδεια. Αντιθέτως όμως άλλες χώρες αύξησαν λόγω κρίσης τη στήριξη των οικογενειών των εργαζομένων είτε μέσα από την πρόσβαση σε νηπιακούς σταθμούς είτε με δάνεια ή με αύξηση τόσο της διάρκειας όσο και του επιπέδου των παροχών για την μητρική και τη γονική άδεια. Στις χώρες αυτές συγκαταλέγονται οι Αυστραλία, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία και Σλοβακία – αλλά και η Κίνα που επεξέτεινε την άδεια μητρότητας από 90 σε 98 ημέρες.
Θετικές εξελίξεις σημειώθηκαν επίσης και για την ενθάρρυνση των ανδρών να αναλαμβάνουν τη γονική φροντίδα. Για παράδειγμα, στην Αυστραλία το 2013 θεσπίστηκε αμειβόμενη πατρική άδεια 14 ημερών, ενώ στη Νορβηγία η ποσόστωση για άδεια πατρικής φροντίδας επεκτάθηκε από 12 σε 14 ημέρες. «Αφενός τα μέτρα αυτά –με τα οποία υπογραμμίζεται η τάση για μεγαλύτερη εμπλοκή των ανδρών στις οικογενειακές υποχρεώσεις– αφετέρου η παροχή περισσότερων διευκολύνσεων για την οικογένεια, ώστε και οι γυναίκες να μπορούν να προωθούνται στην αγορά εργασίας, είναι η απάντηση που δίνουν οι χώρες αυτές στην οικονομική λαίλαπα», σχολιάζει η σχετική ανακοίνωση του ΔΟΕ.