Συνεχίζεται η απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή η μείωση των δανείων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, παρά τη σημαντική βελτίωση των συνθηκών στην οικονομία. H δραστική επιβράδυνση της ύφεσης, που στο τέλος του δεύτερου τριμήνου διαμορφώθηκε στο -0,3%, δεν ακολουθείται από την αντίστοιχη βελτίωση των πιστωτικών συνθηκών. Για την ακρίβεια, η βελτίωση της οικονομίας πραγματοποιείται παρά τη διαρκή μείωση των υπολοίπων δανείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η συρρίκνωση του ΑΕΠ μειώθηκε από το τέλος του 2013 στο τέλος του πρώτου τριμήνου στο μισό (από -2,3% σε -1,1%) και στο τέλος του δεύτερου τριμήνου ακόμη περισσότερο (από -1,1% σε -0,3%), ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης σημειώνει μικρή μόνο μείωση: από -3,9% τον Δεκέμβριο 2013, σε -4,1% τον περασμένο Μάρτιο και -3,5% στο τέλος Ιουνίου.
Ο αρνητικός ρυθμός πιστωτικής επέκτασης δεν σημαίνει βέβαια ότι οι τράπεζες δεν δίνουν καθόλου δάνεια: οι τράπεζες ασφαλώς χορηγούν νέα δάνεια, ωστόσο τα παλαιά που αποπληρώνονται είναι σημαντικά υψηλότερα. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, σημαντικό μέρος της μείωσης των υπολοίπων οφείλεται στο γεγονός ότι αρκετές μεγάλες εγχώριες εταιρείες προσέφευγαν απευθείας στις διεθνείς αγορές για την αναχρηματοδότηση των υποχρεώσεών τους μέσω ομολογιακών εκδόσεων, μειώνοντας αντίστοιχα τα δάνεια προς τις τράπεζες. Οπως σημειώνουν, αν συνεκτιμηθεί η επίδραση των ομολογιακών εκδόσεων, τότε ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης θα διαμορφωνόταν σε οριακά αρνητικό επίπεδο.
Παρ’ όλα αυτά οι τράπεζες δεν κατορθώνουν να αναπληρώσουν με νέα δάνεια αυτά που αποπληρώνονται. Στελέχη τραπεζών τονίζουν στην «Κ» ότι το μεγάλο εμπόδιο είναι η κατάσταση της αγοράς. Με την οικονομία να έχει συρρικνωθεί κατά 25% και, παρά τη βελτίωση, με πολλές προκλήσεις και αβεβαιότητες να παραμένουν, ελάχιστες είναι οι αξιόχρεες επιχειρήσεις ή τα νοικοκυριά σε καλή οικονομική κατάσταση που επιθυμούν να ανοίξουν νέα μέτωπα και να δανειστούν. Οι επιχειρήσεις περιμένουν να παγιωθεί η θετική πορεία και να ξεπεραστούν οι πολιτικές αβεβαιότητες πριν προχωρήσουν σε επενδύσεις. Αντίστοιχα τα νοικοκυριά, που παραμένουν σε καλή οικονομική κατάσταση, τρομαγμένα ακόμα από την ένταση της ύφεσης και την απουσία προοπτικής, αποφεύγουν να δανειστούν. Αντιθέτως, μεγάλη είναι η ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερχρέωσης και αναζητούν απεγνωσμένα πίστωση. Επιπλέον πίεση στις τράπεζες δημιουργούν τα «κόκκινα» δάνεια. Οσο «αβγαταίνουν» –σήμερα προσεγγίζουν τα 78 δισ. ευρώ– και δεν προωθείται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο για την αντιμετώπισή τους, η ρευστότητα των τραπεζών θα παραμένει σε πίεση.
Σε μικρότερο βαθμό επηρεάζουν τα stress test. Η νέα άσκηση της ΕΚΤ που γίνεται στο πλαίσιο της τραπεζικής αποτελεί ζωτικής σημασίας γεγονός, καθώς το αν χρειαστούν, και σε ποιο βαθμό, νέα κεφάλαια οι εγχώριες τράπεζες θα καθορίσει την επόμενη ημέρα του κλάδου. Οι διοικήσεις των τραπεζών έχουν επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση του stress test και στην ενίσχυση των κεφαλαιακών τους αποθεμάτων και θέματα ανάπτυξης εργασιών, στην παρούσα συγκυρία, δεν αποτελούν προτεραιότητα.
Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, από το τέταρτο τρίμηνο της εφετινής χρονιάς η εικόνα θα βελτιωθεί σημαντικά και εκτιμούν ότι είναι πιθανό το δ΄ τρίμηνο να κλείσει με θετικό ρυθμό. Προβλέπουν ότι το 2015 θα είναι έτος πιστωτικής επέκτασης, γεγονός που θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην οικονομία.