Με «επισκευή του αεροπλάνου εν ώρα πτήσης» παρομοιάζεται η σημερινή αντιμετώπιση προβλημάτων διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, εξαιτίας της κρίσης που διέρχεται η χώρα μας και της επακόλουθης έλλειψης και απουσίας βέλτιστων πρακτικών. Την επιτυχή αυτή παρομοίωση κάνει σε άρθρο του με θέμα «Επαγγελματική Εκπαίδευση: σε ποιες ικανότητες επιλέγουν να εκπαιδεύονται τα στελέχη στην κρίση» ο κ. Γιώργος Μπάκος, διευθυντής Εκπαίδευσης, Υπηρεσίες Ανθρωπίνου Δυναμικού της ελληνικής εταιρείας ορκωτών λογιστών KPMG Α.Ε. με το οποίο και παρουσιάζει τις συνθήκες που έχει διαμορφώσει στον τομέα αυτόν η πρόσφατη οικονομική κρίση.
Πρόσκαιρα αποτελέσματα
«Οι περισσότερες εταιρείες προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν την κρίση μειώνοντας τα κόστη που είναι συνδεδεμένα με το ανθρώπινο δυναμικό. Κατά συνέπεια και με την εκπαίδευση και την ανάπτυξή του. Ηδη έχει αποδειχθεί ότι αυτή η πρακτική μπορεί να έχει πρόσκαιρα και μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα, όμως μακροπρόθεσμα η έλλειψη ανάπτυξης δεξιοτήτων οδηγεί σε μειωμένη αποτελεσματικότατα και στοχεύει, κατά συνέπεια, σε περαιτέρω ύφεση και ενίσχυση της κρίσης».
Αναφέρεται μάλιστα σε πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, η οποία σαφώς αναφέρει ότι η ανάπτυξη και η ενδυνάμωση των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων ενεργοποιεί τη διαδικασία που παράγει βελτίωση παραγωγικότητας, περισσότερα κέρδη, καλύτερες αποδοχές, περισσότερες θέσεις εργασίας και βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών. Η κρίση, ωστόσο, διαμόρφωσε νέες απαιτήσεις για την επαγγελματική εκπαίδευση, η οποία βασίζεται σε ορισμένες απαράβατες παραδοχές. Η πρώτη αφορά την ηγεσία και την καθοδήγηση. Συγκεκριμένα, τα απαραίτητα συστατικά του παραδοσιακού μοντέλου των διοικητικών και στρατηγικών ηγετικών ικανοτήτων ήταν οι ικανότητες δημιουργικής λήψης αποφάσεων και του τρόπου επίλυσης των προβλημάτων. Ηταν επίσης η ισχυρή διαπροσωπική επικοινωνία, η εστίαση στα αποτελέσματα και η αποδοτική επιχειρηματική σκέψη.
Ο ηγέτης
Και μπορεί, όντως, η θεώρηση αυτή να ήταν ικανή να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο στις σημερινές συνθήκες απαιτούνται περαιτέρω δεξιότητες και ικανότητες. Σήμερα, ο ηγέτης πρέπει καταρχήν να έχει δεξιότητες με τις οποίες να εναρμονίζει αποτελεσματικά τις ομάδες. Δηλαδή να μην είναι απλώς «ένα συνονθύλευμα ικανοτήτων». Επίσης, θα πρέπει να μπορεί να καθοδηγεί τα στελέχη της εταιρείας στους νέους ρόλους και στις νέες δεξιότητες που η κρίση έχει διαμορφώσει. Κάτι που θα το επιτύχει μέσα από τη σωστή πληροφόρηση και την ανατροφοδότηση. Θα πρέπει επίσης να έχει τις ικανότητες, ώστε να εφαρμόζει τις στρατηγικές για τη διαχείριση της κρίσης και των αλλαγών.
Αλλά και η παραδοσιακή πρακτική για την αξιολόγηση της απόδοσης δεν είναι σήμερα αρκετή προκειμένου να αντιμετωπιστούν καταστάσεις που είναι πρωτόγνωρες. Επισημαίνεται ότι πρέπει βέβαια να υπάρχουν τα συστήματα scorecard για τους ποιοτικούς και τους ποσοτικούς στόχους, όμως δεν επαρκούν για την επίτευξη και την παρακολούθηση των στόχων. «Οι σημερινές τάσεις της αγοράς προϋποθέτουν τη χρήση της τεχνολογίας μέσω συστημάτων μέτρησης και ανάλυσης των ικανοτήτων, των δεξιοτήτων και των συμπεριφορών», επισημαίνεται. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα προσομοίωσης των απαιτήσεων των ρόλων που πρέπει να διαδραματίζουν τα στελέχη, μέσα από τα εξειδικευμένα πρότυπα και τα κέντρα αξιολόγησης που αναδεικνύουν ποιες είναι οι δεξιότητες και οι συμπεριφορές εκείνες που πρέπει να αναπτύξουν είτε να ενδυναμώσουν τα στελέχη.
Επιτακτική ανάγκη
Αλλη επιτακτική ανάγκη που έχει αναδυθεί είναι να υπάρχει και η δυνατότητα για τη μετατροπή της ευκαιρίας και η προσαρμογή στα νέα δεδομένα και στις πραγματικές ανάγκες. Τέλος, νέες απαιτήσεις σε δεξιότητες και γνωστικό αντικείμενο για τα στελέχη έχουν σηματοδοτήσει και οι αλλαγές στα τεχνολογικά και στα κοινωνικά δεδομένα (χρήση τεχνολογίας, cloud computing, social media, metrics & analytics της καταναλωτικής συμπεριφοράς). Επί τη βάσει όλων αυτών των αλλαγών, τόσο οι εταιρείες όσο και τα ίδια τα στελέχη επιλέγουν να εκπαιδευτούν σε ανάλογα προγράμματα που έχουν διαμορφωθεί, όπως και με διαδραστικά εργαστήρια γνώσης, με τα οποία μπορούν να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους στην πράξη.
Μεταξύ των προγραμμάτων που λειτουργούν είναι και η καθοδήγηση των εργαζομένων για την εναρμόνιση της ομάδας σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, για τη διαμόρφωση του εργασιακού περιβάλλοντος, για την αξιολόγηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την εξυπηρέτηση πελατών, τη χρήση νέων τεχνολογιών και κοινωνικών δικτύων, την ενίσχυση της καινοτομίας και της δημιουργικής σκέψης.