Τις αμέσως επόμενες ημέρες θα κατατεθεί η νομοθετική διάταξη για την αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου των τραπεζών, καθώς το αργότερο μέχρι την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου θα πρέπει η σχετική διάταξη να έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (European Bank Authority – EBA) προκειμένου να ληφθεί υπόψη για το stress test.
Η σχετική προετοιμασία έχει ολοκληρωθεί και το νομοσχέδιο θα κατατεθεί άμεσα στη Βουλή – πιθανότατα και σήμερα. Το προηγούμενο διάστημα, με την τεχνική υποστήριξη της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), το ζήτημα της εποπτικής αναγνώρισης του αναβαλλόμενου φόρου εξετάστηκε αναλυτικά με τις ευρωπαϊκές αρχές ώστε να συνεκτιμηθεί στον υπολογισμό των κεφαλαιακών αναγκών του στο πλαίσιο του stress test. Πρόκειται για κρίσιμης σημασίας ζήτημα για τις τράπεζες, καθώς με την αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου ενισχύεται αποφασιστικά η κεφαλαιακή τους βάση περίπου κατά 3 δισ. ευρώ, δημιουργώντας ένα ισχυρό μαξιλάρι ασφαλείας ενόψει του stress test της ΕΚΤ. Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν στην «Κ» ότι με την ενσωμάτωση του αναβαλλόμενου φόρου αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες να περάσουν αλώβητες από το stress test οι εγχώριες τράπεζες.
Πρόκειται για καθαρά τεχνικό ζήτημα, ενώ σημειώνεται ότι ήδη έχουν προχωρήσει στην αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία. Οπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, αν η Ελλάδα δεν προχωρήσει σε αντίστοιχη κίνηση, τότε οι εγχώριες τράπεζες θα έχουν ένα σοβαρό ανταγωνιστικό μειονέκτημα έναντι των τραπεζών του ευρωπαϊκού Νότου.
Τι είναι
Ο αναβαλλόμενος φόρος είναι φορολογική κεφαλαιακή βοήθεια που δόθηκε παλαιότερα στις τράπεζες ως αντιστάθμισμα στις μεγάλες απώλειες που προκάλεσε το «κούρεμα» των ομολόγων, το PSI. Υπενθυμίζεται ότι το PSI προκάλεσε ζημιές ύψους 37,7 δισ. ευρώ στις εγχώριες τράπεζες που αργότερα αυξήθηκα, καθώς τα ομόλογα που δόθηκαν ως αντάλλαγμα στις τράπεζες επαναγοράστηκαν από το Δημόσιο σε τιμή πολύ χαμηλότερη της αρχικής (ονομαστικής) τους αξίας. Ως αντιστάθμισμα στις απώλειες αυτές, το ελληνικό Δημόσιο αποφάσισε την αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου, δηλαδή, έδωσε στις τράπεζες τη δυνατότητα να συμψηφίσουν μέρος των απωλειών του PSI με φόρο που θα έπρεπε να καταβάλουν από μελλοντικά κέρδη και το ποσό αυτό να προσμετρείται στα κεφάλαιά τους. Ωστόσο για να το λάβει υπόψη η ΕΚΤ για το stress test έπρεπε να υπάρξει δέσμευση ότι το ποσό που έχει αναγνωριστεί θα καταβληθεί στις τράπεζες ακόμα και αν αυτές δεν εμφανίσουν κέρδη τα επόμενα χρόνια. Ετσι, σύμφωνα με το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί, το Δημόσιο θα δεσμευτεί ότι στην περίπτωση που οι τράπεζες τα επόμενα 20 – 30 χρόνια δεν εμφανίσουν κέρδη, τότε το Δημόσιο θα καταβάλει το ποσό που αντιστοιχεί στον αναβαλλόμενο φόρο. Πρόκειται για καθαρά θεωρητικό ενδεχόμενο καθώς είναι πρακτικά αδύνατο να λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς κέρδη. Σημειώνεται ότι η αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου δεν θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος. Αυτό θα συμβεί μόνο στην περίπτωση που οι τράπεζες δεν εμφανίσουν κέρδη και τελικά απαιτηθεί το Δημόσιο να καταβάλει το ποσό που έχει αναγνωριστεί ως φορολογική υποχρέωση.
Με την κίνηση αυτή το Δημόσιο αυξάνει τις πιθανότητες να διατηρήσει ανέπαφο το απόθεμα των 11 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και να το ανακτήσει ταχύτερα. Η αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου θα περιορίσει τις κεφαλαιακές ανάγκες -εκτός απροόπτου- σε χαμηλά επίπεδα και θα επιτρέψει στις εγχώριες τράπεζες να αναζητήσουν τα αναγκαία κεφάλαια (αν χρειαστεί) από τον ιδιωτικό τομέα. Αντίθετα, χωρίς τον αναβαλλόμενο φόρο, οι κεφαλαιακές ανάγκες θα είναι μεγάλες, κάτι που θα οδηγήσει σε σημαντική ζημιά το Δημόσιο. Σε μια τέτοια περίπτωση, η κεφαλαιακές ανάγκες θα καλυφθούν από το ΤΧΣ και το Δημόσιο θα χάσει το κεφαλαιακό απόθεμα του Ταμείου. Αλλά ακόμα και αν οι τράπεζες προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου με τη συμμετοχή ιδιωτών, αυτές θα γίνουν σε αισθητά χαμηλότερες τιμές, με αποτέλεσμα τη μείωση του ποσοστού συμμετοχής του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών.