Ενας από τους μακροβιότερους διευθυντές της Noble Energy, ο Εντουαρντ Κοξ, συμμετέχει στο συμβούλιο της ενεργειακής εταιρείας τα τελευταία 30 χρόνια. Μιλώντας στην «Κ», τονίζει ότι αν και μεσαίου μεγέθους, η αμερικανική εταιρεία βρίσκεται στην αιχμή της έρευνας και υπεράκτιας εξόρυξης: «Για ανεξάρτητη πετρελαϊκή εταιρεία, η Noble είναι πολύ καλή στην έρευνα, είναι ένας τομέας στον οποίο πάντα ήταν καλή», τονίζει.
Στην Ελλάδα, η Noble έγινε γνωστή όταν ανακάλυψε φυσικό αέριο στο κοίτασμα Αφροδίτη της Κύπρου. Αν και αμερικανική, η Noble έχει διεθνείς δραστηριότητες και αυξανόμενη παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οπως το θέτει ο κ. Κοξ, «το είδος των έργων που κάνουμε έχουν μακρά διάρκεια, άρα με τους συνεταίρους μας θα δραστηριοποιούμαστε στην Ανατολική Μεσόγειο για πολλά χρόνια».
Η εταιρεία έχει ιδιαίτερα στενές σχέσεις με το Ισραήλ, όπου το 2000 ανακάλυψε το κοίτασμα Mary B. Ακολούθησε το 2009 το κοίτασμα Tamar, μία «μεγάλη επιτυχία καθώς στα 283 δισ. κυβικά μέτρα ήταν η μεγαλύτερη υπεράκτια ανακάλυψη εκείνου του έτους». Η παραγωγή ξεκίνησε το 2013, την ώρα που τελείωνε το κοίτασμα Mary B, ενώ το 2010 η εταιρεία είχε ανακαλύψει το κοίτασμα Λεβιάθαν, 623 δισ. κυβικών μέτρων. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ πρόσφατα επιβεβαίωσε την απόφαση ότι το 60% του αερίου της χώρας θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των εσωτερικών αναγκών της. Ακόμη και αυτό όμως αφήνει έναν σημαντικό –κατά τον κ. Κοξ «τεράστιο»– όγκο εξαγωγών, που εκτιμά ότι θα ανέλθουν σε 1,1 τρισ. κ.μ.
«Το ζήτημα», λέει, «είναι πού θα γίνει η επεξεργασία για τη μεταφορά τους». Αναφέρει τη δήλωση προθέσεων της Noble με τα κλειστά εργοστάσια υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αίγυπτο και μία άλλη με την Ιορδανία: «Η αρχική σκέψη ήταν ότι θα κατασκευάζαμε αμέσως έναν σταθμό LNG, αλλά όπως αποδεικνύεται, υπάρχουν πολλές τοπικές επιλογές. Αφού διασφαλίσουμε αυτές, το επόμενο ερώτημα είναι ποιος θα προμηθεύεται το αέριο: στη γειτονιά του Ισραήλ υπάρχουν άμεσες ανάγκες, μπορούν να υπάρξουν συμφωνίες χωρίς επιπλοκές και το κόστος είναι χαμηλότερο».
Οπως λέει, το αν θα κατασκευασθεί ή όχι σταθμός LNG στην Κύπρο έχει να κάνει με τον όγκο των κοιτασμάτων. Η Noble μείωσε τις εκτιμήσεις της για το κοίτασμα Αφροδίτη στα 141 δισ. κυβικά μέτρα και κοινή είναι η πεποίθηση ότι για να έχει επενδυτικό νόημα η λειτουργία σταθμού LNG στη χώρα θα χρειαζόταν να επεξεργάζεται και ισραηλινό αέριο. Οπως λέει, «πιστεύω ότι θα έβγαζε νόημα για όλες τις χώρες της περιοχής να συνεργαστούν για την οικονομική ανάπτυξη, διότι αυτό το αέριο μπορεί να έχει μεγάλα οφέλη για όλους». Επισημαίνει, όμως, ότι έργα όπως οι σταθμοί LNG και οι αγωγοί είναι πιο μακροπρόθεσμα.
Οπως λέει ο κ. Κοξ, το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο υπολογίζει ότι η περιοχή έχει 3,4 τρισ. κ.μ. αερίου – όχι μόνο στο Ισραήλ αλλά και στην Τουρκία, τον Λίβανο, τη Λωρίδα της Γάζας. Θεωρεί ότι αυτό δίνει κίνητρο να ξεπερασθούν τα πολιτικά προβλήματα προς όφελος της κοινής οικονομικής ανάπτυξης. Οσο για το αν η Noble ενδιαφέρεται λόγω της παρουσίας της στην Ανατολική Μεσόγειο για τα δικαιώματα ερευνών στην Ελλάδα, απαντά ότι «δεν το γνωρίζω, μπορεί να το εξετάζει το προσωπικό της εταιρείας αλλά δεν μπορώ να το σχολιάσω».
Σχετικά με την πιθανή δημιουργία ενός αγωγού που θα μετέφερε το αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, εκτιμά ότι το ερώτημα είναι αν αυτό βγάζει οικονομικό νόημα: «ένας τέτοιος αγωγός θα έχει μήκος 1.287 χλμ. και σε κάποια σημεία το βάθος θα είναι 1,8 χλμ., επίσης υπάρχουν κάποια σεισμικά ζητήματα στην περιοχή… Βεβαίως, πολλά διαφορετικά πράγματα εξετάζονται και πιστεύω ότι η Ελλάδα κάνει μία μελέτη βιωσιμότητας με την υποστήριξη της Ε.Ε.». Οπως λέει, και άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, υποστηρίζουν αυτή την έρευνα, κάτι που βρίσκει ενδιαφέρον: «Εμπλέκεται ξεκάθαρα ο γεωπολιτικός παράγοντας, αλλά πρέπει να γίνει πολλή δουλειά ακόμα για να υπολογισθεί το κόστος των διαφορετικών επιλογών». Οπως σημειώνει, ένας αντίστοιχος αγωγός από την Τουρκία θα είχε μήκος 482 χλμ. Η ζήτηση, πάντως, υπάρχει: «Η Τουρκία έχει μεγάλες εσωτερικές ανάγκες για φυσικό αέριο, αντίστοιχα η Ελλάδα και η υπόλοιπη Ευρώπη. Και σίγουρα η Ευρώπη χρειάζεται μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών της, όπως δείχνει η κρίση στην Ουκρανία».