Ενας πολίτης καταγγέλλει σε ένα πολεοδομικό γραφείο των Κυκλάδων την ανέγερση ενός αυθαιρέτου. Η αυτοψία πραγματοποιείται, ωστόσο δεν οριστικοποιείται ποτέ. Η αιτία, σύμφωνα με την πολεοδομία, είναι ένα πρόβλημα στο ηλεκτρονικό σύστημα πρωτοκόλλησης εγγράφων. Ο πολίτης θεωρεί ότι το πολεοδομικό γραφείο τον παραπλανεί σκοπίμως και έτσι απευθύνεται σε ελεγκτικές αρχές στην Αθήνα. Και η κίνηση αυτή γίνεται η αφορμή για να έρθει στο φως μια δυσάρεστη αλήθεια: το ηλεκτρονικό σύστημα στο οποίο βασίζεται η λειτουργία όχι μόνο των πολεοδομιών, αλλά και ακόμα τεσσάρων κομβικών τομέων υπηρεσιών του Δημοσίου δεν «υποστηρίζεται» τεχνικά.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το «ΟΠΣΝΑ» (Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων) είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα- ομπρέλα, που δημιουργήθηκε με σκοπό να ψηφιοποιήσει μια σειρά από υπηρεσίες των (τότε) νομαρχιών (σήμερα στους δήμους και τις Περιφέρειες). Το πρόγραμμα είχε φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ Α.Ε.), κύριο του έργου το τότε υπουργείο Εσωτερικών και φορείς λειτουργίας τις νομαρχίες. Χρηματοδοτήθηκε δε από το Γ΄ ΚΠΣ με 2,5 εκατ. ευρώ.
Τι περιελάμβανε το ηλεκτρονικό σύστημα; Τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή για πέντε βασικές «λειτουργικές περιοχές», με σκοπό την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση του πολίτη: ανάμεσα σε αυτές οι τομείς Εμπορίου και Ανωνύμων Εταιρειών (αρμοδιότητας υπουργείου Ανάπτυξης), ο τομέας Μεταφορών (αρμοδιότητας υπουργείου Μεταφορών), ο τομέας Κοινωνικής Πρόνοιας (υπουργείο Υγείας), ο τομέας Πολεοδομίας (υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ) και όλη η διαχείριση των οικονομικών, λογιστικών, πρωτοκολλήσεων εγγράφων των τότε νομαρχιών – σήμερα των Περιφερειών (αρμοδιότητας του υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης). Ετσι σήμερα το ΟΠΣΝΑ είναι απολύτως απαραίτητο για τη λειτουργία κομβικών δημοσίων υπηρεσιών. Για παράδειγμα το σύστημα e-poleodomia καλύπτει όλη την καθημερινότητα των πολεοδομιών, από το πρωτόκολλο και διαχείριση οικοδομικών αδειών, έως τη διαχείριση αυθαιρέτων.
Το σύστημα παραλήφθηκε οριστικά στις 12/8/2009 από την ΚτΠ Α.Ε. Κατόπιν θα έπρεπε να το αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών, ως κύριος του έργου, προβλέποντας παράλληλα τη συντήρηση των μηχανημάτων, την υποστήριξη της λειτουργίας του και τη διαρκή ενημέρωση και βελτίωσή του. Ομως αυτό δεν έγινε ποτέ.
Ετσι η κεντρική βάση δεδομένων… ξέμεινε στην ΚτΠ, η οποία έως και σήμερα φροντίζει με περιορισμένα μέσα για τη λειτουργία του. Χαρακτηριστικό είναι ότι το σύστημα e-poleodomia, που έχει ως χρήστες χιλιάδες υπαλλήλους πολεοδομιών σε όλη τη χώρα,υποστηρίζεται από έναν (!) υπάλληλο…
Η «Κ» απευθύνθηκε στην ΚτΠ Α.Ε., η οποία επιβεβαίωσε την κατάσταση. «Επί του παρόντος δεν έχουν λυθεί ζητήματα οικονομικής, τεχνικής και διοικητικής φύσεως και το σύστημα παραμένει σε λειτουργία στους χώρους της ΚτΠ Α.Ε.», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Γιώργος Τσακογιάννης. «Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε το σύστημα να παραμένει λειτουργικό και να παρέχεται κάποια βασική υποστήριξη στους τελικούς χρήστες, μέχρι τη μεταφορά του συστήματος στον κατά περίπτωση αρμόδιο φορέα».
Η υπόθεση έχει σοβαρές διαστάσεις. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της ΚτΠ, το σύστημα παρουσιάζει συχνά προβλήματα. Αν τα μηχανήματα (του 2006) υποστούν μια βλάβη, τότε θα σταματήσει για άγνωστο διάστημα λ.χ. η έκδοση οικοδομικών αδειών ή αδειών οδήγησης. Αν ο ένας ή οι δύο υπάλληλοι της ΚτΠ που χειρίζονται ολόκληρους τομείς απουσιάσουν, τότε η λειτουργία των υπηρεσιών μένει «στον αέρα». Η λύση του προβλήματος είναι περίπλοκη, καθώς περιλαμβάνει την ανάληψη μιας κεντρικής ευθύνης για το έργο, την ανάθεση της συντήρησης και λειτουργίας του και μια σειρά από εργασίες που σήμερα… κανείς δεν δείχνει διατεθειμένος να κάνει.