Ο Ανταμ Σμιθ, φιλόσοφος και οικονομολόγος, έχει πει ότι «ο αποκλειστικός σκοπός της παραγωγής είναι η κατανάλωση». Η κατανάλωση από την άλλη αποτελεί άμεση συνάρτηση του εισοδήματος. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία συνεχόμενη μείωση του εισοδήματος, η οποία οδηγεί στον περιορισμό των εξόδων των ελληνικών νοικοκυριών και στη μείωση της κατανάλωσης ακόμα και βασικών αγαθών. Τα πολλαπλά δυσβάσταχτα για τον ελληνικό λαό μέτρα και η υπερφορολόγηση έχουν γονατίσει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, αλλά έχουν επιφέρει και δραματικές στρεβλώσεις στην αγορά.
Από το 2011 παρακολουθούμε το θρίλερ του ΦΠΑ στην εστίαση με ανυπολόγιστες για τον κλάδο, την οικονομία και τους πολίτες συνέπειες. Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2011 ο κλάδος της εστίασης απασχολούσε 600.000 εργαζόμενους σε περισσότερα από 121.000 καταστήματα. Μετά την παράλογη αύξηση του ΦΠΑ στην εστίαση έκλεισαν πάνω από 6.500 καταστήματα, ενώ πάνω από 40.000 άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους. Οι πωλήσεις σημείωσαν μείωση κατά 40%, ποσοστό ικανό να πλήξει δραματικά τον κλάδο. Αντιθέτως, η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση, τον Αύγουστο του 2013, έδωσε ανάσα στον κλάδο δημιουργώντας πάνω από 120.000 θέσεις εργασίας, οι οποίες κινδυνεύουν να χαθούν από μία επόμενη αύξηση. Χιλιάδες άνθρωποι θα οδηγηθούν και πάλι στο ταμείο ανεργίας, ενώ τα έσοδα του κράτους θα μειώνονται συνεχώς. Παράλληλα, αποτέλεσε τη σημαντικότερη νίκη σε εθνικό επίπεδο, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ένα μνημονιακό μέτρο ανατράπηκε, αφού αποδείχτηκε περίτρανα η αναποτελεσματικότητά του.
Η αγορά συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο και οι καταναλωτικές συνήθειες αλλάζουν συνεχώς. Το ασταθές πολιτικοοικονομικό κλίμα δημιουργεί επιπλέον αβεβαιότητα στους καταναλωτές, οι οποίοι γίνονται όλο και πιο εσωστρεφείς. Το εισόδημα της πλειοψηφίας των Ελλήνων έχει μειωθεί ριζικά, ενώ μετά βίας καλύπτουν τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη διαρκή επιβολή νέων μέτρων. Δεδομένων των συνθηκών, είναι αυτονόητο ότι η κατάσταση αυτή θα επιδεινώνεται διαρκώς, εντείνοντας την ασφυξία στην ελληνική αγορά.
Παράλληλα, το φαινόμενο της φοροδιαφυγής αλλά και της αδήλωτης εργασίας εντείνεται. Ετσι, τα κρατικά ταμεία πλήττονται άμεσα και ανεπανόρθωτα δημιουργώντας τις συνθήκες για μία διαρκώς ανατροφοδοτούμενη καθοδική πορεία από την οποία θα είναι αδύνατον να ξεφύγουμε. Η χώρα ζει μοναδικές για την ιστορία της στιγμές και οι πολίτες αδυνατούν να προσαρμοστούν σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Η πορεία των τελευταίων χρόνων έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση της οικονομίας μας, την αμφισβήτηση θεσμών και αξιών, τη φτώχεια και την εξαθλίωση και μοιάζει να μην έχει τέλος. Η ανάγκη για σταθερότητα, εξορθολογισμό και ανάπτυξη κρίνεται επιτακτική περισσότερο από ποτέ. Εχουμε ανάγκη ως πολίτες να νιώσουμε ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε και δουλεύουμε μπορεί να μας προσφέρει προοπτική και ελπίδα.
Ο κλάδος της εστίασης απασχολεί άμεσα και έμμεσα χιλιάδες εργαζόμενους, οι οποίοι με τη σειρά τους καλύπτουν τις ανάγκες χιλιάδων ελληνικών νοικοκυριών. Είναι ένας κλάδος με σημαντικό μερίδιο στην ελληνική οικονομία και η ευρωστία του δύναται να λειτουργήσει καταλυτικά, καθώς αγγίζει και άλλους συγγενείς τομείς, όπως αυτός του τουρισμού. Ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας. Είναι πυλώνας ανάπτυξης, τον οποίο η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί και επιβάλλεται να επενδύσει. Η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 9% είναι προς αυτή την κατεύθυνση και θα συνεισφέρει σημαντικά στην ενίσχυση του τουριστικού πακέτου. Αρκεί να δει κανείς τα ποσοστά του ΦΠΑ σε άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς, τα οποία κυμαίνονται από 8% έως 10%. Χρειάζεται προσοχή! Το τουριστικό πακέτο της Ελλάδας πρέπει να είναι ανταγωνιστικό και κοντά στον μέσο όρο των υπόλοιπων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Δεν υπάρχουν περιθώρια πειραματισμών, καθώς οποιαδήποτε περαιτέρω αποτυχία μπορεί
να αποβεί μοιραία.
Το κράτος καλείται να λειτουργήσει ως ρυθμιστής. Ο ρόλος που έρχεται να διαδραματίσει σε μία τόσο ιστορική για τη χώρα στιγμή θα καθορίσει την πορεία της σήμερα, αλλά θα θέσει και τις συντεταγμένες πάνω στις οποίες θα υπάρξουν οι επόμενες γενιές. Η ευθύνη είναι μεγάλη αλλά και η ευκαιρία μοναδική. Κανένας προϋπολογισμός δεν πρόκειται ποτέ να υλοποιηθεί αν στην πραγματική οικονομία δεν υπάρχει ρεαλισμός. Η ανθρωπιστική κρίση των τελευταίων ετών είναι απόδειξη των υπερβολικών, δίχως λογική και αντίκρισμα μέτρων. Η συνομιλία με τους εθνικούς πρωτίστως εταίρους είναι απαραίτητη, ώστε να διερευνηθούν όλα τα πεδία. Ο Σύνδεσμος Επώνυμων Οργανωμένων Αλυσίδων Εστίασης (Σ.ΕΠ.Ο.Α.) διαθέτει τα απαραίτητα στοιχεία και την τεχνογνωσία, ώστε να συνεισφέρει εποικοδομητικά σε αυτή την πολύ σημαντική για τον κλάδο και την οικονομία συζήτηση.
* Πρόεδρος του ΣΕΠΟΑ και διευθύνων σύμβουλος ομίλου Goody’s-Everest.