Σε κατάσταση νεκροφάνειας βρίσκεται η τραπεζική αγορά από τον Μάιο και μετά, καθώς οι εκταμιεύσεις νέων δανείων έχουν περιοριστεί δραστικά, ενώ σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα κινούνται τα αιτήματα πελατών για νέα δάνεια. Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, η παρατεταμένη αβεβαιότητα και η διάχυτη ανησυχία για την έκβαση της διαπραγμάτευσης έχουν παραλύσει την αγορά και έχουν διαλύσει την ψυχολογία των πολιτών και του επιχειρηματικού κόσμου.
Οπως σημειώνουν, η κατάσταση επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα. Τον περασμένο Απρίλιο, η καθαρή ροή δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά διαμορφώθηκε σε -542 εκατ. ευρώ (δηλαδή οι αποπληρωμές παλαιότερων δανείων ήταν μεγαλύτερες από τις χορηγήσεις νέων), τον περασμένο Μάρτιο στα -639 εκατ. ευρώ, ανατρέποντας τη θετική εικόνα που είχε σχηματιστεί στις αρχές του χρόνου. Το περασμένο Ιανουάριο, η καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα ήταν -95 εκατ. ευρώ, ενώ τον περασμένο Φεβρουάριο, για πρώτη φορά έπειτα από μεγάλο διάστημα, η καθαρή ροή ήταν θετική κατά 75 εκατ. ευρώ! Στο πρώτο δίμηνο του ’15, η εικόνα για τις χρηματοδοτήσεις των επιχειρήσεων ήταν ιδιαίτερα θετική, καθώς η ροή νέων δανείων ανήλθε στα +328 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο και στα +433 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο. Τον Μάρτιο η ροή δανείων προς επιχειρήσεις έγινε ξανά αρνητική -303 εκατ. ευρώ, ενώ τον Απρίλιο διαμορφώθηκε στα -261 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, η θετική εικόνα του πρώτου διμήνου οφειλόταν στις θετικές συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί στο πρώτο εξάμηνο του 2014, και οι οποίες είχαν δημιουργήσει ισχυρές προσδοκίες για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση. Οπως σημειώνουν, οι αυξημένες εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων τον περασμένο Ιανουάριο και Φεβρουάριο αφορούν αιτήματα που είχαν πραγματοποιηθεί το περασμένο φθινόπωρο, όταν οι συνθήκες στην οικονομία και η ψυχολογία στην αγορά ήταν πολύ διαφορετικές.
Ωστόσο, η εικόνα αυτή από το τέλος του 2014 ανατράπηκε, αρχικά εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας και της προκήρυξης πρόωρων εκλογών και εν συνεχεία από την παρατεταμένη ατελέσφορη διαπραγμάτευση κυβέρνησης – εταίρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα, που ανακοινώθηκε πριν από λίγες ημέρες από το ΙΟΒΕ, επιδεινώθηκε εκ νέου τον Μάιο και διαμορφώθηκε στις 91,4 μονάδες (από 92,7 τον Απρίλιο), που αποτελεί τη χαμηλότερη επίδοση από τον Δεκέμβριο του 2013. Τραπεζικά στελέχη σημειώνουν στην «Κ» ότι τον Μάιο καταγράφηκε νέα σημαντική επιδείνωση της εικόνας τόσο σε ό,τι αφορά τις νέες εκταμιεύσεις δανείων, όσο και σε ό,τι αφορά την κατάθεση νέων αιτήσεων από πελάτες. Τονίζουν ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν παγώσει επενδυτικά σχέδια ή άλλες κινήσεις, περιμένοντας να ομαλοποιηθούν οι συνθήκες και να αποκατασταθεί η ορατότητα για την πορεία της οικονομίας.
Η ικανότητα των τραπεζών να υποστηρίζουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά αποδυναμώνεται επίσης από τη δραστική επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας. Οπως εκτιμάται από τις αρχές του έτους, οι τραπεζικές καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά 35 δισ. ευρώ, ενώ η μόνη πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών σε χρηματοδότηση είναι στη διαδικασία έκτακτης ρευστότητας της ΕΚΤ, τον ELA. Την περασμένη Τρίτη, η ΕΚΤ στην καθιερωμένη συνεδρίαση αποφάσισε για 500 εκατ. ευρώ. Ετσι, το όριο διαμορφώνεται στα 80,7 δισ. ευρώ από 80,2 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα η ΕΚΤ είχε διατηρήσει σταθερό το όριο στα 80,2 δισ. ευρώ. Για άλλη μια συνεδρίαση συζητήθηκε το θέμα της αύξησης της απομείωσης («κούρεμα») στις εγγυήσεις των ελληνικών τραπεζών, χωρίς όμως να ληφθεί σχετική απόφαση. Η αύξηση του ορίου για τον ELA αντισταθμίζει εν μέρει τις σημαντικές εκροές καταθέσεων που σημειώθηκαν τις προηγούμενες ημέρες.
Σε ανάλυσή της, η Goldman Sachs εκτιμά ότι οι εγχώριες τράπεζες διατηρούν ισχυρό απόθεμα εγγυήσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άντληση ρευστότητας μέσω του ELA μέχρι 35 δισ. ευρώ.