Χιλιάδες επενδυτές εγκλωβίστηκαν στο χρηματιστήριο, καθώς δεν αποκωδικοποίησαν τα ισχυρά μηνύματα ανησυχίας που έστελνε η αγορά καθ’ όλη τη διάρκεια των συνεδριάσεων του 2015 και ειδικά στις καταιγιστικές συνεδριάσεις των τριών πρώτων εβδομάδων του Ιουνίου.
Η συνολική άνοδος 16,03% του Γενικού Δείκτη που κατεγράφη στις 5 τελευταίες συνεδριάσεις πριν από την επιβολή capital controls, αποπροσανατόλισε τους επενδυτές που πίστεψαν ότι επίκειται συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και δανειστών και προχώρησαν σε τοποθετήσεις τίτλων, αφού ο συνολικός όγκος συναλλαγών των 5 ημερών ξεπέρασε τα 530 εκατ. ευρώ. Ωστόσο η εκτόξευση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων σε επίπεδα που αναφέρονται μόνο σε χρεοκοπημένες χώρες, ήταν η ασφαλέστερη απόδειξη ότι η Ελλάδα είχε οδηγηθεί σε αδιέξοδο.
Η «ελεύθερη πτώση» του χρηματιστηρίου ξεκίνησε τον Φεβρουάριο, όταν άρχισαν οι άκαρπες διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους δανειστές και κορυφώθηκε στις τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιουνίου, με την ιλιγγιώδη μεταβλητότητα που συνέτριψε δείκτες και μετοχές. Αυτή η εξέλιξη δεν έδειξε να ανησυχεί τους επενδυτές. Αντίθετα επικράτησε εφησυχασμός στις 5 τελευταίες συνεδριάσεις πριν επιβληθούν τα capital controls που οδήγησαν σε εξαήμερο λουκέτο την αγορά χωρίς κανείς να γνωρίζει αν και πότε θα επαναλειτουργήσει, αφού δεν μπορούν να γίνουν συναλλαγές με έλεγχο διακίνησης κεφαλαίων, καθώς είναι αδύνατη η εκκαθάριση συναλλαγών με κλειστές τις τράπεζες.
Οι εγχώριοι και αλλοδαποί επενδυτές πιάστηκαν στον ύπνο και παρασύρθηκαν από την τεχνική ανοδική αντίδραση της αγοράς που είχε υποστεί συντριβή το προηγούμενο διάστημα, αφού είχε επιστρέψει στα επίπεδα της 6ης Σεπτεμβρίου 2012.
Οι επιπτώσεις στη χρηματιστηριακή αγορά, η οποία είχε κλείσει τελευταία φορά το 2008 για τρεις ημέρες λόγω απεργίας των υπαλλήλων της Τράπεζας της Ελλάδος, είναι σημαντικές.
Η πρώτη σημαντική παρενέργεια θα είναι η υποβάθμιση της Αθήνας από ώριμη σε αναδυόμενη από τους διεθνείς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, ενώ έχει προηγηθεί μία υποβάθμιση τον Νοέμβριο του 2013 από τον αμερικανικό δείκτη MSCI.
Πρακτικά, η υποβάθμιση του ελληνικού χρηματιστηρίου σημαίνει ότι θα αποχωρήσουν κεφάλαια με μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα και κυρίως θα πληγεί η εμπιστοσύνη των επενδυτικών σχημάτων που έχουν σήμερα σημαντική συμμετοχή σε τίτλους της υψηλής κεφαλαιοποίησης. Ταυτόχρονα πολλές εισηγμένες που έχουν υψηλό δείκτη εξωστρέφειας θα αναζητήσουν εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης για να μπορέσουν να ενισχύσουν τα σχέδια επέκτασης. Οι λύσεις που υπάρχουν είναι, μεταξύ άλλων, η μεταφορά έδρας προκειμένου να λάβουν δάνεια με βάση το ρίσκο χώρας στην οποία θα έχουν μεταφέρει την έδρα τους. Παράλληλα οι σειρήνες των χρηματιστηρίων της Κεντρικής Ευρώπης ηχούν πολύ δυνατά σε όσες επιχειρήσεις με παράλληλη διαπραγμάτευση θα ήθελαν να αντλήσουν κεφάλαια με μηδενικό κόστος. Η εσωστρέφεια στην οποία θα περιέλθει το χρηματιστήριο με τραυματισμένο τον τραπεζικό κλάδο θα προκαλέσει τη μαζική έξοδο και των εγχωρίων επενδυτών, οι οποίοι απογοητευμένοι έπειτα από τόσα χρόνια που έχουν εγκλωβιστεί, θα θελήσουν να σβήσουν τους κωδικούς τους. Για ιστορικούς λόγους αξίζει να αναφέρουμε ότι η αξία του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις 31 Οκτωβρίου 2007 είχε φθάσει στο ρεκόρ των 202,5 δισ. ευρώ. Στις 26 Ιουνίου 2015, που ήταν η τελευταία συνεδρίαση της αγοράς πριν από τα capital controls, η κεφαλαιοποίηση είχε προσγειωθεί στα 48,508 δισ. ευρώ.
Οι ελληνικές μετοχές όποτε επαναλειτουργήσει το χρηματιστήριο θα ξεκινήσουν από τα επίπεδα του 1987…