«Αν η Lehman Brothers ήταν Lehman Sisters, δεν θα της είχε συμβεί όλη αυτή η καταστροφή» είναι το απλοποιημένο και υπό αμφισβήτηση συμπέρασμα και η διάδοσή του αποδίδεται στα media που το έχουν καταστήσει ιδιαιτέρως δημοφιλές επιχείρημα, σαν μιαν άμεση απάντηση στο υπαρκτό, όντως, πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των γυναικών στις διοικήσεις, ιδιαιτέρως στον χρηματοπιστωτικό κλάδο παγκοσμίως.
Ωστόσο δεν είναι μόνο οι δημοσιογράφοι που προτάσσουν τη συμμετοχή των γυναικών για την αποτελεσματικότερη αποτροπή των κινδύνων στον κλάδο αυτό. Και η Ευρωπαϊκή Ενωση υποστηρίζει με την Οδηγία της 2014/65 ότι και στον τραπεζικό τομέα η «κουλτούρα αντιμετώπισης κινδύνων» θα ήταν καλύτερη, αν στις διοικήσεις τους η συμμετοχή των γυναικών ήταν μεγαλύτερη.
Διαφορετικότητα
«Η διαφορετικότητα βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων, την απόδοση, τη βιωσιμότητα, την παροχή υπηρεσιών και τα κέρδη μακροπρόθεσμα. Είναι ένα στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος βρέθηκε αντιμέτωπος με σκάνδαλα που αποδόθηκαν στην άκαμπτη ηγεσία και στην απουσία “ομαδικής σκέψης”. Δυστυχώς όμως, ο ρυθμός της αλλαγής είναι πολύ αργός». Είναι απόσπασμα από τον σχολιασμό του Τζιοβάνι Βιάνι, partner στην Oliver Wyman, επικεφαλής για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στην έκθεση των συμπερασμάτων μιας σημαντικής παγκόσμιας έρευνας και ανάλυσης για τις «Γυναίκες στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών» που διεξήγαγε και παρουσίασε η παγκόσμια εταιρεία συμβούλων Oliver Wyman, θυγατρική της Marsh & McLennan Companies. Κυρίαρχο συμπέρασμα είναι ότι μόνο το 4% των CEOs και το 13% των μελών Εκτελεστικών Επιτροπών παγκοσμίως ήταν γυναίκες σε ηγετική θέση στα χρηματοοικονομικά ιδρύματα.
Η Oliver Wyman έχει γραφεία σε περισσότερες από 50 πόλεις σε 25 χώρες (www.oliverwyman.com) και για να πραγματοποιήσει τη συγκεκριμένη ποιοτική και ποσοτική έρευνα ανέλυσε το μείγμα των φύλων των ανώτατων στελεχών σε περισσότερες από 150 εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε διεθνές επίπεδο – στις οποίες συμπεριλαμβάνονται επενδυτικές και εμπορικές τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και διαχειριστές κεφαλαίου.
Η ανάλυση έλαβε υπόψη τον αριθμό των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια όπου τα τελευταία δέκα χρόνια η γυναικεία εκπροσώπηση έχει αυξηθεί κατά τα δύο τρίτα και σήμερα αποτελεί το 20% των μελών τους.
Ωστόσο, στις εκτελεστικές επιτροπές η εκπροσώπηση των γυναικών παραμένει πολύ χαμηλότερη -13%-, ενώ και ο ρυθμός αύξησής της είναι ιδιαίτερα χαμηλός.
Στις υποδομές
Στους τομείς που αφορούν τις υποδομές, την υποστήριξη και ορισμένες ελεγκτικές λειτουργίες, μπορεί η εικόνα να είναι καλύτερη, ωστόσο μόνο το 11% των θέσεων που έχουν εκτελεστικό ρόλο με αρμοδιότητες διαχείρισης προϋπολογισμού, όπως οι επικεφαλής επιχειρησιακών μονάδων, κατέχονται από γυναίκες.
Σημειώνεται επίσης ότι μόνο το 8% των Chief Financial Officers (CFO) και το 4% των Chief Risk Officers (CRO) είναι γυναίκες. Πρόκειται για θέσεις που θεωρούνται οι πλέον καλά αμειβόμενες και που συνήθως οδηγούν στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου.
Σημαντική διαπίστωση της έκθεσης είναι ότι οι πρακτικές εργασίες που ισχύουν στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών δεν ευνοούν την προώθηση των γυναικών.
Κατ’ αρχήν είναι η κουλτούρα της «face-time» εργασίας που φέρνει σε μειονεκτική θέση όσους επιλέγουν, είτε πρέπει, να εργάζονται με μεγαλύτερη ευελιξία ώστε να ανταποκρίνονται και σε άλλες υποχρεώσεις πέραν της εργασίας. Επίσης, οι ταλαντούχες γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες να χρηματοδοτηθούν είτε να καθοδηγηθούν από ανώτερα στελέχη, ώστε να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους.
Εστω λοιπόν και αν πολλές χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις έχουν ήδη επενδύσει σε χρόνο και ενέργεια και με διάφορες πρωτοβουλίες ενισχύουν τη διαφορετικότητα, ωστόσο «για να επιτύχει η διαφορετικότητα θα πρέπει να μετατραπεί από ένα απλό “nice-to-have” πρόγραμμα για το ανθρώπινο δυναμικό, σε μια βασική προϋπόθεση για την ηγεσία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων». Ενα πολύ σημαντικό στοιχείο της έκθεσης είναι το ότι η Oliver Wyman πριν ξεκινήσει την παγκόσμια αυτή έρευνα εξέτασε πρώτα τη δική της έλλειψη διαφορετικότητας «με την πολύτιμη βοήθεια των πελατών, συνεργατών και φίλων μας και έχουμε αναπτύξει σειρά πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση του θέματος». Ομως, «πέρα από τις ατομικές εμπειρίες, προσπαθήσαμε να προχωρήσουμε και να εξερευνήσουμε τα εξής ερωτήματα: τι εμποδίζει τις γυναίκες από το να κατακτήσουν την κορυφή στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Και πώς μπορεί ο κλάδος να βελτιωθεί».
Επισημάνσεις
Στις σημαντικές επισημάνσεις που κάνουν οι διακεκριμένοι σχολιαστές της έκθεσης αναφέρεται και το ότι τα απογοητευτικά στοιχεία για τη μικρή συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις ισχύος στις Δυτικές χώρες -ακόμη και το γεγονός ότι «κατά μέσο όρο αμείβονται 20% χαμηλότερα από τους άνδρες»- επικρατούν και μας παρασύρουν ώστε να παραβλέπουμε την τεράστια οικονομική πρόοδο που σημείωσαν οι γυναίκες τον περασμένο αιώνα. Σύμφωνα με το περιοδικό Economist μάλιστα, η οικονομική αυτή ανάπτυξη των γυναικών είναι η μεγαλύτερη κοινωνική αλλαγή που σημειώθηκε στους καιρούς μας.
Στη Βρετανία υπάρχουν τόσες εκατομμυριούχες γυναίκες όσοι και εκατομμυριούχοι άνδρες. Ενώ προβλέπεται ότι ώς το 2020 στη χώρα αυτή το 53% των εκατομμυριούχων θα είναι γυναίκες. Αρα, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες δεν έχουν πλέον κανένα περιθώριο να αγνοούν την αυξανόμενη οικονομική ανεξαρτησία και τη σημαντικότητα των γυναικών.