Μια ομάδα γεωλόγων της ΕΝΙ, που κατάφερε να πείσει την εταιρεία της να προχωρήσει σε γεώτρηση σε μια συγκυρία που οι τιμές του πετρελαίου καταρρέουν και χωρίς καν να προηγηθούν τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες, ανέτρεψε τα δεδομένα στον τομέα των υδρογονανθράκων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ετσι, η Ιταλική ΕΝΙ, κόντρα στον καιρό και στη συνήθη πρακτική της παγκόσμιας πετρελαϊκής βιομηχανίας, πραγμάτωσε τη «γεωλογική φαντασίωση» –κατά την περιγραφή των γεωλόγων– ανακοινώνοντας την Κυριακή 30 Αυγούστου την ανακάλυψη του μεγαλύτερου κοιτάσματος της Ανατολικής Μεσογείου και το 20ό παγκοσμίως.
Το κοίτασμα «Ζohr» που δικαίως χαρακτηρίστηκε ιστορική ανακάλυψη, περιέχει περίπου 30 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (αντιστοιχούν σε 5,5 δισ. βαρέλια πετρελαίου) και καλύπτει μια περιοχή περίπου 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του κοιτάσματος «Zohr», θα πρέπει να σημειωθεί ότι το κοίτασμα «Λεβιάθαν» που είχε ανακαλυφθεί στα χωρικά ύδατα του Ισραήλ το 2010 και ήταν μέχρι την Κυριακή 30 Αυγούστου το μεγαλύτερο της Μεσογείου, έχει μέγεθος 17 τρισ. κυβικά μέτρα αερίου.
Η παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία μετά από αυτό ξαναστρέφει το βλέμμα της στην Ανατολική Μεσόγειο και αναμένει με αγωνία τα αποτελέσματα των επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων της ΕΝΙ, που μπορεί να αποδείξουν ότι οι ποσότητες υδρογονανθράκων είναι μικρότερες, όπως έγινε με το κοίτασμα «Αφροδίτη» στην Κύπρο, αλλά μπορεί να επιβεβαιώσουν ακόμη και τις ενδείξεις που υπάρχουν και για κοίτασμα πετρελαίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μπλοκ Shorouk στο οποίο βρέθηκε το κοίτασμα ανήκε για πολλά χρόνια στη Shell, η οποία απέτυχε να το προσδιορίσει και επέστρεψε την περιοχή στην αιγυπτιακή κυβέρνηση. Κάτι αντίστοιχο έγινε και στην ΑΟΖ του Ισραήλ όπου οι πολυετείς έρευνες της BG δεν κατάφεραν να εντοπίσουν τα κοιτάσματα που ανακάλυψε στην ίδια περιοχή η Noble λίγα χρόνια αργότερα. Aυτά όμως συμβαίνουν όταν πρόκειται για υδρογονάνθρακες και μάλιστα σε μεγάλα βάθη όπου το κόστος των ερευνών είναι τεράστιο.
Η ΕΝΙ με πάνω από 60 χρόνια παρουσία στην Αίγυπτο και ημερήσια παραγωγή περίπου 200.000 βαρελιών ημερησίως, μέσω της θυγατρικής της IEOC, έπειτα από συμφωνία παραχώρησης με το υπουργείο Πετρελαίου της Αιγύπτου της περιοχής που εγκατέλειψε η Shell, προχώρησε τάχιστα σε έρευνες και σε διάστημα μόλις 20 μηνών έκανε την έκπληξη.
Στον αντίποδα ακριβώς αυτής της ταχύτητας βρίσκεται η Ελλάδα, που δείχνει να μη συγκινείται από τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της και το ενδιαφέρον της πετρελαϊκής βιομηχανίας προς αυτή. Η ανακάλυψη του νέου κοιτάσματος βρίσκεται πολύ κοντά στα όρια του μπλοκ 11 της Κύπρου και έχει επαναφέρει το ενδιαφέρον της γαλλικής Total που είναι διαχειριστής του για περαιτέρω έρευνες, ενώ η ΕΝΙ, σε συνάντηση που είχε ο CEO της εταιρείας Κλαούντιο Ντεσκάλτζι με τον πρόεδρο Αναστασιάδη, δεσμεύτηκε για τη συνέχιση των ερευνών στα οικόπεδα 2,3 και 9 παρά τα μέχρι πριν από την ανακάλυψη του «Zohr» απογοητευτικά αποτελέσματα. Και ενώ οι εξελίξεις ενισχύουν τις ενδείξεις για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων στην περιοχή νότια της Κρήτης, γεγονός που θα έπρεπε να κινητοποιήσει τη χώρα για επίσπευση των διαδικασιών οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο και ενός νέου κύκλου πυκνών σεισμικών δεδομένων που θα στηρίξει μια δεύτερη προσπάθεια προσέλκυσης της πετρελαϊκής βιομηχανίας, κρατάει ακόμη κλειστές τις προσφορές που έχουν κατατεθεί στον πρώτο διαγωνισμό από τις 14 Ιουλίου. Ο εν λόγω διαγωνισμός αφορά έρευνες σε μεγάλα βάθη, στα οποία οι εταιρείες επενδύουν μόνο όταν έχουν ενδείξεις για μεγάλα κοιτάσματα. Η συμμετοχή της γαλλικής Total στον διαγωνισμό –διεκδικεί δύο οικόπεδα από κοινού με τα ΕΛΠΕ– ενισχύει τις προσδοκίες των Ελλήνων γεωλόγων για μεγάλου μεγέθους κοίτασμα στο Ιόνιο, θα πρέπει όμως να ξεμπλοκάρει ο διαγωνισμός για να μπορέσουν να επιβεβαιωθούν.
Ο κίνδυνος η Ελλάδα να χάσει μια μεγάλη ευκαιρία αξιοποίησης των υδρογονανθράκων της, εάν δεν επανεκκινήσει τάχιστα τη στρατηγική που χάραξε από το 2011 με υψηλές πράγματι προσδοκίες, είναι υπαρκτός. Ενδεικτικό της ολιγωρίας είναι το γεγονός ότι από το 2011 μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί η στελέχωση της «Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε.» που συστήθηκε για τη διαχείριση του τομέα.