«Τρέχοντας» θα πραγματοποιηθεί η νέα ανακεφαλαιοποίηση των εγχώριων τραπεζών καθώς η νέα κυβέρνηση που θα σχηματιστεί μετά την εκλογική αναμέτρηση της 20ής Σεπτεμβρίου θα πρέπει να ολοκληρώσει το δύσκολο αυτό εγχείρημα σε εξαιρετικά περιορισμένο χρονικό πλαίσιο.
Την προηγούμενη εβδομάδα, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) Γιάννης Στουρνάρας συναντήθηκε με τον υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη και του υπογράμμισε την ανάγκη να επιταχυνθούν οι σχετικές προετοιμασίες και να πραγματοποιηθεί όλη η αναγκαία νομική προπαρασκευαστική εργασία ώστε αμέσως μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης να ξεκινήσουν οι διαδικασίες της ανακεφαλαιοποίησης. Ο διοικητής της ΤτΕ υπογράμμισε πως οι αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών θα πρέπει να ολοκληρωθούν εντός του 2015. Μετάθεση του εγχειρήματος για το επόμενο έτος θα μπορούσε να επαναφέρει τον κίνδυνο «κουρέματος» των καταθέσεων. Χαρακτηριστικό των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων στα οποία πρέπει να ανταποκριθεί η νέα κυβέρνηση είναι ότι με βάση τις υποχρεώσεις του 3ου μνημονίου έως τις 15 Οκτωβρίου, δηλαδή μόλις 17 ημέρες μετά τις εκλογές, θα πρέπει μεταξύ πολλών άλλων να έχει ψηφιστεί από τη Βουλή το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την ανακεφαλαιοποίηση. Μετά τη συνάντηση με τον διοικητή της ΤτΕ το υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε τη δημιουργία Ειδικής Ομάδας Εργασίας με στόχο την άμεση επεξεργασία του πλαισίου επιλογών σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση ώστε η νέα κυβέρνηση να βρει σε ώριμο στάδιο τις σχετικές προτάσεις. Στην Ομάδα Εργασίας μετέχουν το υπουργείο Οικονομικών, η ΤτΕ και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Για το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν αξιόπιστες εκτιμήσεις καθώς το τελικό ύψος θα εξαρτηθεί κυρίως από τις μακροοικονομικές παραδοχές που θα χρησιμοποιήσει ΕΚΤ. Το βέβαιο είναι ότι ξένοι επενδυτές και μέτοχοι τραπεζών, οι οποίοι 10 μήνες πριν επένδυσαν πάνω από 8 δισ. ευρώ στις αυξήσεις κεφαλαίου των εγχώριων τραπεζών, ασκούν ισχυρές πιέσεις ώστε οι ανάγκες να μη διαμορφωθούν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι ξένοι μέτοχοι των τραπεζών επιδιώκουν να «κρατήσουν» χαμηλά τις κεφαλαιακές ανάγκες ώστε οι αυξήσεις κεφαλαίου να διαμορφωθούν σε μικρά επίπεδα και να μην οδηγήσουν σε μεγάλη απομείωση της συμμετοχής τους. Αντίθετα, ο Ευρωπαϊκός Εποπτικός Μηχανισμός ακολουθεί αυστηρή στάση θεωρώντας ότι η νέα ανακεφαλαιοποίηση αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να αντιμετωπιστεί οριστικά το μεγάλο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών στο πρώτο τρίμηνο το συνολικό ύψος των μη εξυπηρετούμενων πιστωτικών ανοιγμάτων (που περιλαμβάνει και τις αναδιαρθρώσεις δανείων) των ελληνικών τραπεζών ανήλθε στο 42% στο τέλος του πρώτου τριμήνου 2015 (από 39% στο τέλος Δεκεμβρίου), στο 45% στο τέλος Ιουνίου, ενώ αναμένεται δυσμενέστερη εικόνα στο τρίτο τρίμηνο εξαιτίας της επιβολής των κεφαλαιακών περιορισμών.
Οι ευρωπαϊκές αρχές φαίνεται ότι επιδιώκουν με τη νέα ανακεφαλαιοποίηση να επιλυθεί μια και καλή το πρόβλημα και να περιορίσουν τον κίνδυνο σε 1-2 χρόνια μετά να συζητάμε ξανά για τα κεφάλαια των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό επιθυμούν οι κεφαλαιακές ανάγκες να διαμορφωθούν στο ανώτατο δυνατό εύρος, δηλαδή κοντά στα 20 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση των εγχώριων συστημικών τραπεζών μετά την ενίσχυσή τους με περίπου 27 δισ. το 2013 (εκ των οποίων τα 3 δισ. ήταν η συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών), με 8,3 δισ. ευρώ το 2014 (ιδιώτες επενδυτές) ενώ η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση μπορεί να φτάσει, σύμφωνα με την πρόβλεψη του μνημονίου, μέχρι 25 δισ. ευρώ!
Αρχές Οκτωβρίου τα stress tests
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της ανακεφαλαιοποίησης, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της ποιότητας χαρτοφυλακίων των εγχώριων τραπεζών. Αμέσως μετά, στις αρχές Οκτωβρίου, θα ξεκινήσει η άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, το γνωστό stress test, με βάση το οποίο θα προσδιοριστούν οι κεφαλαιακές ανάγκες της κάθε τράπεζας. Εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος Οκτωβρίου θα δημοσιοποιηθούν τα αποτελέσματα της άσκησης, ενώ παράλληλα θα πρέπει να ολοκληρωθεί το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο θα περιλαμβάνει τους όρους που θα πραγματοποιηθεί η ανακεφαλαιοποίηση. Εν συνεχεία, οι τράπεζες θα έχουν περιθώριο λίγων εβδομάδων προκειμένου να οργανώσουν και να προχωρήσουν στις αυξήσεις κεφαλαίου με μεγάλο στόχο την προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών ώστε να διασφαλιστεί ο ιδιωτικός χαρακτήρας τους.