Μεγάλες θα είναι οι αρνητικές επιπτώσεις στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, εφόσον η κυβέρνηση προχωρήσει στην αλλαγή των όρων φορολόγησης των παιγνίων του ΟΠΑΠ. Παράγοντες της αγοράς προειδοποιούν ότι οποιαδήποτε μονομερής μεταβολή στο φορολογικό καθεστώς των παιγνίων του ΟΠΑΠ θα αποτελέσει πλήγμα στην αξιοπιστία του κράτους και στο πρόσφατα αναζωογονημένο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.
Μια τέτοια μεταβολή της φορολογίας των παιγνίων θα σημάνει αναίρεση υπεσχημένων της Ελληνικής Δημοκρατίας προς ένα σημαντικό ξένο επενδυτή, η οποία μάλιστα γίνεται μόλις δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας και σχεδόν λίγες εβδομάδες αφότου άναψαν εκ νέου οι μηχανές του ΤΑΙΠΕΔ για νέες αποκρατικοποιήσεις. Ο ΟΠΑΠ άλλαξε χέρια τον Οκτώβριο του 2013 και η σύμβαση που υπέγραψε η Emma Delta με το ΤΑΙΠΕΔ προβλέπει τη διατήρηση του υφιστάμενου φορολογικού καθεστώτος στα τυχερά παίγνια μέχρι το 2020. Οποιαδήποτε αλλαγή του συγκεκριμένου όρου στη σύμβαση πώλησης του 33% του ΟΠΑΠ, παρά τα όσα λέγονται στην πλατεία Συντάγματος, απαιτεί τη συγκατάθεση των δύο συμβαλλομένων. Επομένως μια μονομερής ενέργεια από την πλευρά του Δημοσίου θα ξεκινήσει ένα κύκλο νομικών προσφυγών, που πιθανώς να βλάψουν –αντί να βοηθήσουν– τα δημοσιονομικά της κυβέρνησης.
Τέλος, ουσιαστικό ζήτημα αποτελεί και η επίτευξη του στόχου, στο υποτιθέμενο σενάριο που ο ΟΠΑΠ συμφωνεί στην επιβολή του τέλους των 5 λεπτών του ευρώ ανά στήλη, όπως αποκάλυψε η «Κ». Οι αναλυτές της αγοράς παιγνίων θεωρούν ότι το μέτρο δεν θα επιτύχει τον δημοσιονομικό στόχο, καθώς θα πλήξει ουσιαστικά τη λεγόμενη «ανακύκλωση» κερδών των παικτών στο παιχνίδι. Ετσι, η επιβολή του τέλους των πέντε λεπτών του ευρώ θα διπλασιάσει μεν την επιβαλλόμενη φορολογία, αλλά αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση κατά περίπου 25% έως 30% του τζίρου στο παιχνίδι.
Ποιες παραχωρήσεις μπαίνουν στην ευθεία
Η υπόθεση της φορολογίας των τυχερών παιγνίων του ΟΠΑΠ έρχεται σε μια περίοδο που προωθούνται σημαντικές αποκρατικοποιήσεις. Η πιο σημαντική από αυτές αφορά την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, και ένας λόγος που καθυστερεί είναι επειδή οι Ελληνογερμανοί επενδυτές επιζητούν εξασφαλίσεις για την υπέρογκη επένδυσή τους στη χώρα μας. Η εμπειρία που απέκτησαν το α΄ εξάμηνο του έτους, όπου κάθε μέλος της κυβέρνησης είχε και μια διαφορετική άποψη για το τι έπρεπε να γίνει με τη συγκεκριμένη παραχώρηση, αναμφίβολα δεν αποτέλεσε ευχάριστη και παραγωγική εμπειρία για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Για τον λόγο αυτό, καθώς ενέσκηψαν και οι έλεγχοι στα τραπεζικά κεφάλαια, το περασμένο καλοκαίρι κράτησαν στάση αναμονής.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι Γερμανοί ζήτησαν την αλλαγή των όρων του διαγωνισμού, κάτι που ωστόσο δεν είναι εφικτό. Οποιαδήποτε αλλαγή των όρων της σύμβασης ναρκοθετεί την υλοποίησή της, καθώς μπορεί να εγείρει νομικές προσφυγές, ακόμη και από μη συμμετέχοντες στον διαγωνισμό. Οι συμμετέχοντες στον διαγωνισμό μπορούν να εγείρουν αξιώσεις, ισχυριζόμενοι ότι αν γνώριζαν εξαρχής τους νέους όρους θα είχαν προσφέρει διαφορετικό τίμημα, ενώ οι μη συμμετέχοντες μπορούν να ζητήσουν την ακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού, επειδή αν γνώριζαν τους νέους όρους, θα συμμετείχαν σ’ αυτόν. Η ελληνική πλευρά μπορεί να κατηγορηθεί για διακριτική μεταχείριση της Fraport με ό,τι συνεπάγεται αυτό.
Πάντως, όλα δείχνουν ότι ο διαγωνισμός προχωράει κανονικά. Σύμφωνα με το Reuters, ο επικεφαλής του ομίλου Fraport, Στέφαν Σούλτε, μιλώντας στους μετόχους της εταιρείας την περασμένη Τρίτη, επιβεβαίωσε την εκτίμησή του ότι η σύμβαση παραχώρησης θα υπογραφεί μέχρι το τέλος του έτους. Από την άλλη πλευρά, με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) η ελληνική κυβέρνηση συνυπέγραψε τα σχέδιο σύμβασης παραχώρησης των αεροδρομίων και εξουσιοδότησε τους υπουργούς Αμυνας, Οικονομικών και Υποδομών να υπογράψουν όποιες άλλες επιμέρους συμβάσεις και αποφάσεις.
Την ίδια στάση που είχαν οι Γερμανοί το καλοκαίρι, τηρούν σήμερα οι ενδιαφερόμενοι Ελληνες, Κινέζοι και Αραβες επενδυτές στην αξιοποίηση του Ελληνικού. Οι τελευταίοι, παρά τη ζέση με την οποία αντιμετωπίζει το θέμα η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ, αναμένουν μια επίσημη δέσμευση της κυβέρνησης, είτε στη Βουλή είτε διά του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Στελέχη κοντά στην υλοποίηση του έργου αναφέρονται στη δυσπιστία που έχει αναπτυχθεί τους τελευταίους μήνες κυρίως στην πλευρά των επενδυτών.
Ποιες αποκρατικοποιήσεις δεν θα προχωρήσουν
Η εμπειρία που αποκόμισε η κυβέρνηση κατά την αναζήτηση του ισοδύναμου μέτρου του ΦΠΑ στην εκπαίδευση (ύψους 250 εκατ. ευρώ) την έκανε να εκτιμήσει περισσότερο την προσφορά ύψους 1,2 δισ. ευρώ της Fraport ή των 915 εκατ. ευρώ της Lamda Development. Συνεπώς η προκαταβολή των 300 εκατ. ευρώ που θα εκταμιεύσει η κοινοπραξία στην οποία ηγείται η ελληνική εταιρεία, είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Επίσης όλα δείχνουν ότι θα προχωρήσουν οι αποκρατικοποιήσεις των Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς και Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΠ / ΟΛΘ), των ΤΡΑΙΝΟΣΕ / ΕΕΣΣΤΥ και ορισμένες αξιοποιήσεις ακινήτων. Οι αποκρατικοποιήσεις που εκτιμάται ότι θα καθυστερήσουν είναι εκείνες των ΕΛΤΑ, της ΔΕΗ και ενδεχομένως οι πωλήσεις μετοχών διαφόρων επιχειρήσεων (ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΕΛΤΑ κ.ά.).
Οι συνθήκες δεν θεωρούνται ακόμη καλές για τέτοιου είδους πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, καθώς κυριαρχούν οι χαμηλές αποτιμήσεις, ενώ επιπλέον δεν συνοδεύονται με αναπτυξιακές επενδύσεις που τόσο έχει ανάγκη η χώρα και η κυβέρνηση. Τέτοιου είδους αναπτυξιακές αποκρατικοποιήσεις είναι εκείνες του ΟΛΠ, της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, του Αστέρα της Βουλιαγμένης κ.ά.
Στην κυβέρνηση, βασικά στελέχη της, όπως παραδέχονται άνθρωποι της αγοράς, τώρα συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα λειτουργίας ενός υγιούς τραπεζικού συστήματος και την αξία των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων που στηρίζουν μια τέτοια προσπάθεια.
Οι ακραίες θέσεις ωστόσο με τις οποίες έχουν δεσμευθεί προεκλογικά πολλά κυβερνητικά στελέχη, δεν αφήνουν να εκδηλωθεί φανερά η στροφή που έχει ήδη συντελεστεί στο επίπεδο αυτό, π.χ. με την αποκρατικοποίηση του ιπποδρομιακού στοιχήματος.
Πάντως, στο πλαίσιο αυτό η ίδια η κυβέρνηση έχει επιλέξει να καθυστερήσει τουλάχιστον 14 αξιοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων που έχουν αποδοθεί στο ΤΑΙΠΕΔ. Πρόκειται για γνωστά περιουσιακά στοιχεία όπως ΕΛΤΑ, ΔΕΠΑ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ, μαρίνες κ.ά.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της κυβέρνησης, οι αποκρατικοποιήσεις αυτές θα πρέπει να αποτελέσουν τη «μαγιά» για τη δημιουργία του νέου υπερ-ταμείου που προβλέπει η νέα σύμβαση χρηματοδοτικής διευκόλυνσης της χώρας μας (3ο μνημόνιο). Επιπλέον η κυβέρνηση, επιδιώκοντας τη διαφοροποίησή της από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, θέλει να οδηγήσει ορισμένους πόρους του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων στη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας.