«Στα Δυτικά Βαλκάνια γίνεται ένας "διαγωνισμός ομορφιάς". Σκόπια, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία και Μαυροβούνιο, η κάθε χώρα σε διαφορετικό στάδιο της ενταξιακής της πορείας, πασχίζουν να δημιουργήσουν νέες, βασικές υποδομές, όπως αυτοκινητόδρομους, σιδηροδρομικά δίκτυα, λιμάνια, αεροδρόμια. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις κατασκευαστικές εταιρείες είναι μεγάλος και έρχεται από κάθε γωνιά του πλανήτη».
Ο Γιάννης Λέφας, τεχνικός διευθυντής της εταιρείας «Ακτωρ», περνά ένα μεγάλο κομμάτι του έτους ταξιδεύοντας στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, εκεί όπου η εταιρεία έχει αναλάβει ή διεκδικεί έργα. Και μας περιγράφει τη διαδικασία μετασχηματισμού της βόρειας γειτονιάς μας μέσα από την κατασκευή υποδομών.
«Οι υπουργοί Μεταφορών των Δυτικών Βαλκανίων πραγματοποιούν κάθε ένα δυο χρόνια μια κοινή σύσκεψη στην Ε.Ε., υπό την επιστασία των βασικών επενδυτών: της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Στόχος είναι να σχεδιάσουν και να προωθήσουν τον νέο χάρτη των υποδομών. Με τη βοήθεια των Γενικών Διευθύνσεων Διεύρυνσης και Περιφερειακής Ανάπτυξης (καθώς πολλά έργα χρηματοδοτούνται από τα Εργαλεία Προενταξιακής Βοήθειας-ΙΡΑ), οι χώρες θέτουν προτεραιότητες και αναζητούν τρόπο να τις υλοποιήσουν», εξηγεί. Ο χάρτης περιλαμβάνει την ολοκλήρωση των πανευρωπαϊκών διαδρόμων, λιμάνια, αεροδρόμια, έργα διαχείρισης υδάτων. Το γεγονός, όμως, ότι οι χώρες αυτές δεν βρίσκονται ακόμα εντός Ε.Ε. τούς δίνει ένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα. «Προσβλέπουν και αλλού για πόρους», εξηγεί ο κ. Λέφας. «Για παράδειγμα, οι χώρες με μουσουλμανικούς πληθυσμούς απευθύνονται και στην Islamic Development Bank. Ιδιαίτερη είναι περίπτωση της Κίνας και του Αζερμπαϊτζάν, που έρχονται στα Δυτικά Βαλκάνια ως επενδυτικά funds και αναλαμβάνουν να φέρουν χρηματοδότηση, με την προϋπόθεση να κατασκευάσουν οι ίδιοι τα έργα. Βέβαια, πολλά από τα έργα αυτά έχουν μεγάλες δυσκολίες, οπότε χρειάζονται τοπικούς συνεργάτες».
Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις κατασκευαστικές εταιρείες έχει αυξηθεί. «Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, τα κεφάλαια είναι λιγότερα και ο ανταγωνισμός υψηλότερος», αναφέρει ο κ. Λέφας. «Ιστορικά, στα Βαλκάνια διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο οι γερμανικές και αυστριακές εταιρείες. Επίσης, διάφορα έργα έχουν αναλάβει εταιρείες από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Ισραήλ. Οσο αναπτύσσεται η περιοχή, μπαίνουν στο παιχνίδι ανταγωνιστικά και οι τοπικές εταιρείες. Οι ελληνικές διεκδικούν έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΤΕπ ή την EBRD. Είμαστε πιο ανταγωνιστικοί γιατί έχουμε εξοπλισμό, γνώση και προσωπικό στην ίδια περιοχή. Τα Βαλκάνια είναι η γειτονιά μας και τα γνωρίζουμε».
Η εταιρεία «Ακτωρ» σήμερα κατασκευάζει ένα τμήμα του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου 5, μήκους 28,2 χλμ., μέσα στην ΠΓΔΜ (Demir Kapijia-Smokvica). Ο Διάδρομος συνδέει την Αυστρία, τη Σλοβενία, την Κροατία, τη Σερβία, την ΠΓΔΜ και την Ελλάδα (Εύζωνοι). Με την ολοκλήρωση του τμήματος, τον Αύγουστο του 2016, η απόσταση Θεσσαλονίκης-Σκοπίων θα μειωθεί κατά 20 λεπτά. Πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο υποδομής σε εξέλιξη στη γειτονική χώρα, με προϋπολογισμό 210 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που το σύνολο του προγράμματος υποδομών της χώρας (120 έργα) έχει προϋπολογισμό 430 εκατ. ευρώ. Εκτός από το συγκεκριμένο έργο, η εταιρεία έχει αναλάβει οδικά έργα στη Σερβία και στην Αλβανία, ενώ οδικό έργο στη Σερβία κατασκευάζει και η ΤΕΡΝΑ.