Από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Ε.) έχει δημοσιευτεί πρόσκληση υποβολής προτάσεων, για την υλοποίηση δράσεων δημιουργίας τουριστικών θεματικών διαδρομών ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς, με σκοπό την προώθηση της ανταγωνιστικότητας του παράκτιου και θαλάσσιου τουρισμού και της πολυμορφίας του τουριστικού προϊόντος.
Στόχοι της πρόσκλησης
Οπως αναφέρεται στο ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου Εσωτερικών, σκοπός της πρόσκλησης είναι να επιδοτήσει 2-3 έργα για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και προώθηση ενός τουριστικού προϊόντος στο πεδίο των ενάλιων διαδρομών πολιτιστικής κληρονομιάς. Για τους σκοπούς αυτής της πρόσκλησης, «τουριστικό προϊόν» εννοείται ένας συνδυασμός χαρακτηριστικών που αφορούν τα μέσα μεταφοράς, τη διαμονή, συγκεκριμένες δραστηριότητες σε πόλους τουριστικής έλξης σε σχέση με τις ξεναγήσεις σε τόπους φυσικού κάλλους, επισκέψεις σε πόλους έλξης και αγροτικές περιοχές της ενδοχώρας, επισκέψεις σε συγκεκριμένες πόλεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κ.ά. Η έννοια του τουριστικού προϊόντος δεν παραπέμπει στην έννοια του προϊόντος με την εμπορική και οικονομική διάσταση αλλά σε συγκεκριμένους τύπους «τουριστικών προϊόντων», όπως ο τουρισμός πολιτιστικής κληρονομιάς, ο οικοτουρισμός, ο αστικός τουρισμός, ο χειμερινός τουρισμός κ.ά.
Οι ειδικότεροι στόχοι της πρόσκλησης αφορούν σε:
– Υποστήριξη της επέκτασης της τουριστικής περιόδου, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ΜμΕ και της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης.
– Ενθάρρυνση συνεργειών μεταξύ συναφών με τον τουρισμό και τον πολιτισμό δραστηριοτήτων και αύξηση του αντίκτυπου στην τοπική κοινωνία και οικονομία.
– Υποστήριξη της διακρατικής συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων φορέων σε σχέση με την ενάλια πολιτιστική κληρονομιά.
– Ενθάρρυνση της πολυμορφίας της προσφοράς των ευρωπαϊκών αειφόρων και πολιτιστικών τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών με την ανάπτυξη αειφόρων διακρατικών θεματικών τουριστικών προϊόντων ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
– Καλύτερη αξιοποίηση της ευρωπαϊκής φυσικής και πολιτιστικής ενάλιας κληρονομιάς και του δυναμικού της για περαιτέρω ανάπτυξη του τουριστικού τομέα.
– Βελτίωση της συντήρησης και προώθησης της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
– Ενθάρρυνση της προώθησης των ενάλιων διαδρομών πολιτιστικής κληρονομιάς στο ευρύ κοινό.
Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, η ενάλια διαδρομή πολιτιστικής κληρονομιάς θα πρέπει να αναπτύξει μια θεματική, η οποία να ικανοποιεί τα εξής κριτήρια:
1. Να είναι αντιπροσωπευτική των ευρωπαϊκών αξιών και να είναι κοινή για τουλάχιστον δύο επιλέξιμες χώρες.
2. Να είναι επεξηγηματική της ευρωπαϊκής μνήμης, ιστορίας και κληρονομιάς και να συνεισφέρει στην ερμηνεία της πολυμορφίας που χαρακτηρίζει τη σημερινή Ευρώπη.
3. Να επιτρέπει την ανάπτυξη πρωτοβουλιών, παραδειγματικών έργων και ευαισθητοποίησης του κοινού στο πεδίο του πολιτιστικού τουρισμού, της συντήρησης και προώθησης της φυσικής κληρονομιάς και της αειφόρου πολιτιστικής ανάπτυξης.
4. Να επιτρέπει την ανάπτυξη των τουριστικών προϊόντων σε συνεργασία με τουριστικούς πράκτορες, ωκεανογραφικά μουσεία και διάφορους τύπους επιχειρηματιών που στοχεύουν σε διαφορετικό κοινό.
Οι θεματικές πολιτιστικές διαδρομές θα πρέπει να είναι καινούργιο τουριστικό προϊόν. Οι προτάσεις θα πρέπει να βασίζονται στην ενάλια πολιτιστική κληρονομιά, είτε στη θάλασσα (σε αυτήν περιλαμβάνονται θαλάσσιες αθλητικές δραστηριότητες και καταδύσεις), είτε στην ενδοχώρα (π.χ. μουσεία που φιλοξενούν και προβάλλουν την ενάλια πολιτιστική κληρονομιά).
Κριτήρια επιλεξιμότητας
Επιλέξιμοι αιτούντες είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί φορείς με αποδεδειγμένη δραστηριότητα στα πεδία του τουρισμού, και των θαλάσσιων υποθέσεων. Για παράδειγμα, δυνητικά μπορούν να υποβάλουν προτάσεις δημόσιες αρχές και τα δίκτυά τους ή ενώσεις που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό, διεθνές, εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα μουσεία (κυρίως θαλάσσια ή ωκεανογραφικά), επιμελητήρια, τουριστικοί πράκτορες, ΜΚΟ, δεξαμενές γνώσης, δίκτυα ή ομοσπονδίες δημοσίων ή ιδιωτικών φορέων των οποίων οι δράσεις εστιάζονται στην περιφερειακή ανάπτυξη, τον τουρισμό, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, διεθνείς, ευρωπαϊκές και εθνικές οργανώσεις/ενώσεις ενεργές στο πεδίο του πολιτιστικού τουρισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε συναφή πεδία, διασυνοριακές ενώσεις και ομοσπονδίες με αποδεδειγμένη δραστηριότητα στα πεδία του τουρισμού, των θαλάσσιων υποθέσεων, του πολιτισμού ή του αθλητισμού, ΜμΕ με ενεργό δράση στον τουριστικό τομέα, εθνικές, περιφερειακές, τοπικές τουριστικές οργανώσεις, δημόσιοι ή ιδιωτικοί φορείς που δραστηριοποιούνται στην προώθηση τουριστικών προϊόντων κ.τ.λ.
Οι αιτούντες θα πρέπει να εδρεύουν σε κάποιο από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ή σε κράτος μη μέλος, που, ωστόσο, συμμετέχει σε ενωσιακές μακροπεριφερειακές στρατηγικές. Η πρόταση για να είναι επιλέξιμη θα πρέπει να περιλαμβάνει φορείς που να προέρχονται από τουλάχιστον δύο διαφορετικές επιλέξιμες χώρες. Στην περίπτωση που η πρόταση υποβάλλεται από μια σύμπραξη φορέων, ο ελάχιστος αριθμός των εταίρων που συμμετέχουν σε αυτήν την πολυμερή συνεργασία δεν θα πρέπει να είναι μικρότερος των τριών, στους οποίους θα πρέπει να περιλαμβάνονται μια ΜμΕ, ενεργός στον τουριστικό τομέα και μια δημόσια αρχή (εθνική, περιφερειακή, τοπική), ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια κ.τ.λ.
Επιλεξιμότητα δράσεων
Για την επίτευξη των στόχων της πρόσκλησης, τα έργα θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις εξής δράσεις:
– Σχεδιασμό και ανάπτυξη ενός διακρατικού ενάλιου τουριστικού προϊόντος πολιτιστικής κληρονομιάς.
– Διενέργεια μιας πιλοτικής δοκιμής για την πιστοποίηση του εν λόγω διακρατικού ενάλιου τουριστικού προϊόντος πολιτιστικής κληρονομιάς.
– Μέτρηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της πιλοτικής εφαρμογής και άντληση των διδαγμάτων.
Σε αυτές τις δραστηριότητες μπορούν να προστεθούν οι δράσεις δικτύωσης, μέτρα για τη δημιουργία συνεργειών με πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Unesco και άλλα διακρατικά προγράμματα και πολιτικές (π.χ. μακροπεριφερειακές στρατηγικές, αδελφοποιήσεις πόλεων) συγκριτικές αναλύσεις της ποιότητας των υφιστάμενων ενάλιων πολιτιστικών τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών έρευνες αγοράς, μελέτες και συγκριτικές αναλύσεις για την ενάλια πολιτιστική κληρονομιά πλατφόρμες συζήτησης, εργαστήρια, ανταλλαγή καλών πρακτικών, συνέδρια, σεμινάρια, εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης κ.τ.λ.
Κριτήρια αξιολόγησης
Οι προτάσεις θα αξιολογηθούν σύμφωνα με τα εξής κριτήρια:
– Συνάφεια δράσεων με στόχους της πρόσκλησης (30 βαθμοί).
– Μεθοδολογία και οργάνωση των εργασιών (30 βαθμοί).
– Διοίκηση έργου (15 βαθμοί).
– Αποδοτικότητα δαπανών (15 βαθμοί).
– Καινοτομία, βιωσιμότητα, δημοσιότητα και δυνατότητα μεταφοράς και εφαρμογής από άλλους φορείς (10 βαθμοί).
Ο προϋπολογισμός της πρόσκλησης ανέρχεται σε 195.000 ευρώ (με την πιθανότητα αύξησής του κατά 20% σε εξαιρετικές περιπτώσεις), με την ενωσιακή συνδρομή να φθάνει το 80% των επιλέξιμων δαπανών ενός έργου. Οπως αναφέρεται στον οδηγό της πρόσκλησης, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε. (EASME) προσδοκούν τη χρηματοδότηση 2-3 προτάσεων. Τα έργα θα είναι διάρκειας 12 έως 18 μηνών. Οι αιτήσεις συντάσσονται σε μια από τις επίσημες γλώσσες της Ε.Ε. και υποβάλλονται σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή μέχρι τη 15η Μαρτίου 2016.
* Η κ. Μ. Πασπαλιάρη είναι στέλεχος της ΑΜΒΙΟ Α.Ε.