Από την Ελλάδα και τον όμιλο των ΕΛΠΕ, κατά πάσα πιθανότητα, θα ξεκινήσουν οι πρώτες εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου στην Ευρώπη, ύστερα από την άρση του εμπάργκο. Χθες αργά το βράδυ, και έπειτα από πολύωρες διαπραγματεύσεις, η διοίκηση των ΕΛΠΕ και αξιωματούχοι της κρατικής εταιρείας πετρελαίου του Ιράν (NIOC) κατέληξαν σε συμφωνία για την κάλυψη του 25% των αναγκών σε πετρέλαιο του ελληνικού ομίλου από ιρανικό αργό. Η συμφωνία προβλέπει άμεση έναρξη των παραδόσεων, οι οποίες θα πρέπει να αναμένονται αμέσως μετά την έγκρισή της από τα διοικητικά συμβούλια των δύο εταιρειών. Προβλέπει επίσης ρύθμιση της αποπληρωμής της οφειλής των ΕΛΠΕ, η οποία προσδιορίζεται στα 600 εκατ. ευρώ, σε διάστημα τετραετίας, χωρίς να έχουν γίνει γνωστές περαιτέρω λεπτομέρειες. Το πλαίσιο της συμφωνίας μεταξύ ΕΛΠΕ και NIOC τέθηκε από τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος Πάνο Σκουρλέτη και τον αναπληρωτή υπουργό Πετρελαίου του Ιράν Αμίρ Ζαμαμίνια, ο οποίος βρίσκεται στην Αθήνα συνοδευόμενος από στελέχη της NIOC.
Στην επίσημη ανακοίνωσή τους τα ΕΛΠΕ αναφέρονται σε πλαίσιο συμφωνίας μακράς πνοής, η οποία επετεύχθη ύστερα από αλλεπάλληλες συναντήσεις σε Αθήνα και Τεχεράνη. Η συμφωνία περιλαμβάνει συνεργασία για την προμήθεια αργού πετρελαίου, με άμεση έναρξη παραδόσεων, καθώς και ρύθμιση των οικονομικών εκκρεμοτήτων, οι οποίες προέκυψαν από τις διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν το 2011.
Η ικανοποίηση της διοίκησης των ΕΛΠΕ φέρεται να συνδέεται και με το θέμα των τιμών, αν και στην ανακοίνωση δεν γίνεται καμία αναφορά. Είναι γνωστό, πάντως, ότι η NIOC σε λίστα που δημοσιοποίησε στην ιστοσελίδα της αναφέρει ότι θα μειώσει τις τιμές για τη Βορειοδυτική Ευρώπη κατά 0,55 δολάρια το βαρέλι και για τη Μεσόγειο κατά 0,15 δολάρια το βαρέλι, στις παραδόσεις του Φεβρουαρίου. Πρόκειται για επιθετική κίνηση του Ιράν έναντι των άλλων παραγωγών πετρελαίου, προκειμένου να ανακτήσει μερίδιο με την επάνοδό του στην αγορά. Η Ελλάδα είναι ένας από τους παραδοσιακούς εταίρους του Ιράν στην Ευρώπη, όπως και η Ιταλία και η Ισπανία, χώρες στις οποίες υπολογίζει να εξάγει περίπου 200.000 βαρέλια την ημέρα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα διυλιστήρια των ΕΛΠΕ και της Motor Oil, πριν από την επιβολή των κυρώσεων, κάλυπταν το 20-30% των αναγκών τους με ιρανικό αργό, που είναι ο πιο συμβατός τύπος αργού με τη δομή τους, γι’ αυτό και έχει τις καλύτερες αποδόσεις. Οι πρώτες συζητήσεις της Αθήνας με την Τεχεράνη είχαν ξεκινήσει επί υπουργίας Παναγιώτη Λαφαζάνη τον περασμένο Μάιο. Aκουλούθησαν επαφές μεταξύ των διοικήσεων ΕΛΠΕ και NIOC σε Αθήνα και Τεχεράνη, οι οποίες τέθηκαν σε πιο επίσημη βάση, με την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών στην Τεχεράνη τον περασμένο Νοέμβριο.
Το θέμα που κυρίως ταλαιπώρησε τις διαπραγματεύσεις ήταν η ρύθμιση των οφειλών των ΕΛΠΕ προς την NIOC. Ενα από τα σενάρια που κυκλοφόρησαν τότε ήταν και αυτό της αποπληρωμής με την εξαγορά μετοχών των ΕΛΠΕ από τη NIOC. Το σενάριο διαψεύστηκε από τον όμιλο Λάτση, που αποτελεί και τον μεγαλομέτοχο των ΕΛΠΕ, ωστόσο διπλωματικές πηγές επιβεβαιώνουν την πρόθεση των Ιρανών για είσοδο στα ΕΛΠΕ.
Η πρόσφατη πάντως επισημοποίηση των συζητήσεων του Ιράν με την Ισπανία για την κατασκευή διυλιστηρίου στο λιμάνι της ισπανικής πόλης Αλγκεσίρας στο στενό του Γιβραλτάρ, απέναντι από τις ακτές της Βορείου Αφρικής, επιβεβαιώνει τον διακαή πόθο των Ιρανών για επενδύσεις στην Ευρώπη, καθώς απελευθερώνονται κεφάλαια ύψους άνω των 50 δισ. δολαρίων, που βρέθηκαν δεσμευμένα στα διεθνή τραπεζικά ιδρύματα, ύστερα από την επιβολή των κυρώσεων το 2011.