Θέμα παράνομων κρατικών ενισχύσεων για τη χρηματοδότηση 30 εκατ. ευρώ που παρείχε πέρυσι τον Μάρτιο η κυβέρνηση στην Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης θέτει η Κομισιόν. Πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν στην «Κ» ότι η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού «βρίσκεται σε επαφή για το θέμα αυτό με τις ελληνικές αρχές» και «δεν έχει καταλήξει ακόμα σε κάποιο συμπέρασμα».
Οι πόροι αυτοί χορηγήθηκαν στην εταιρεία με την πρώτη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα, χωρίς να έχουν ακολουθηθεί, όπως φαίνεται, οι απαραίτητες διαδικασίες συνεννόησης με τις Βρυξέλλες ή με το υπουργείο Οικονομικών (βλ. σχετικό ρεπορτάζ της «Κ» στις 8.4.2015). Λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, τα 30 εκατ. έχουν ήδη εξαντληθεί και η ΕΒΖ βυθίζεται εκ νέου στις ζημίες –οκτώ συνεχόμενων ετών πλέον– και στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, κυρίως προς τους τευτλοπαραγωγούς για την περυσινή σοδειά (8 εκατ. ευρώ). Οι συνολικές υποχρεώσεις της εταιρείας προς τρίτους ξεπερνούν τα 150 εκατ. ευρώ.
Οπως και πέρυσι την ίδια εποχή, στην αρχή της περιόδου της σποράς, η έλλειψη ρευστότητας και οι καθυστερήσεις στην πληρωμή έχουν σπείρει αβεβαιότητα και απαισιοδοξία στις τάξεις των τευτλοπαραγωγών. «Φέτος είναι και ο Θεός μαζί μας, κάνει πολύ καλό καιρό σε όλη την περιοχή – Γιαννιτσά, Ημαθία, Θεσσαλονίκη», λέει στην «Κ» ο Παύλος Μπογιαννίδης, πρόεδρος των τευτλοπαραγωγών Κεντρικής Μακεδονίας. «Θα μπορούσαμε από χθες [σ.σ. τη Δευτέρα] να σπέρνουμε! Αλλά δεν έχουμε πληρωθεί – και έτσι δεν γίνεται δουλειά».
Οι παραγωγοί έλαβαν λίγο πριν από τα Χριστούγεννα το 20% των χρημάτων που τους χρωστά η εταιρεία. Εκτοτε, είναι στην αναμονή. Οπως αναφέρει ο Βασίλης Στεφανακίδης, πρόεδρος των τευτλοπαραγωγών Ορεστιάδας, «μας είχαν πει για τέλος Ιανουαρίου, τώρα κάτι ακούγεται για 15 Φεβρουαρίου. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε». Ο κ. Στεφανακίδης κάνει αναφορά σε φήμες ότι θα κλείσει ξανά το ζαχαρουργείο της Ορεστιάδας (που άνοιξε πέρυσι έπειτα από ένα χρόνο εκτός λειτουργίας) και τονίζει ότι πρέπει οι παραγωγοί της περιοχής του να ενημερωθούν για τις προθέσεις της διοίκησης, ώστε να πάρουν κι αυτοί τις αποφάσεις τους. Η εικόνα αναμένεται να ξεκαθαρίσει την ερχόμενη εβδομάδα, όταν ο νέος πρόεδρος της ΕΒΖ, ο Γιώργος Λάμτζας, θα επισκεφθεί τα εργοστάσια και θα έχει συναντήσεις με τους παραγωγούς.
Πέρυσι, πριν από την «ένεση» των 30 εκατομμυρίων, η Τράπεζα Πειραιώς είχε πειστεί να δανειοδοτήσει εκ νέου την ΕΒΖ, ώστε να πληρώσει τους παραγωγούς για την καμπάνια του 2014. Η τράπεζα είχε λάβει τότε ως ενέχυρο 38.000 τόνους ζάχαρη που βρίσκονταν στα σιλό της εταιρείας. Η μικρή φετινή σοδειά –25.000 τόνοι– δεν αφήνει στην τράπεζα περιθώρια να χρησιμοποιήσει ξανά την παραγωγή ως ενέχυρο για νέο δάνειο, ώστε να πληρωθούν οι καλλιεργητές.
Πρόσφατα, ο γ.γ. Βιομηχανίας Στρατής Ζαφείρης δήλωσε ότι οι οφειλές προς τους παραγωγούς θα καλυφθούν με τα έσοδα από την πώληση κτιρίου που ανήκει στην ΕΒΖ στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου θα στεγαστεί η Παρευξείνια Τράπεζα. Αυτή παραμένει η προτιμητέα λύση για την κυβέρνηση, ωστόσο το ακίνητο είναι προσημειωμένο στην Τράπεζα Πειραιώς, και φαντάζει δύσκολο έως αδύνατο να αρθεί η προσημείωση.
Ανθρακες ο κολοσσός
Εν τω μεταξύ, ερωτήματα προκύπτουν για την πολυσυζητημένη προσέγγιση με μεγάλο βραζιλιάνικο όμιλο, που φέρεται ότι έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει την ΕΒΖ ως σταθμό μεταποίησης για την επεξεργασία ακατέργαστης ζάχαρης, με τελικό προορισμό τη Ρωσία. Οι επαφές μέχρι σήμερα δεν έχουν καρποφορήσει, αλλά, σύμφωνα με πηγές της διοίκησης της ΕΒΖ, η προσπάθεια δεν έχει εγκαταλειφθεί.
Οι προσδοκίες μάλλον θα αποδειχθούν απατηλές. Σύμφωνα με το προσχέδιο συμφώνου για την επεξεργασία της βραζιλιάνικης ζάχαρης, που βρίσκεται στη διάθεση της «Κ», η βραζιλιάνικη εταιρεία ονομάζεται Hellacucar και έχει έδρα στην Ιτουπέβα, μία κωμόπολη βορειοδυτικά του Σάο Πάολο. Η εταιρεία αυτή δεν εμφανίζεται πουθενά στο Διαδίκτυο. Οταν στελέχη της ήλθαν σε επαφή με την Τράπεζα Πειραιώς, η τράπεζα ζήτησε συστάσεις από άλλο πιστωτικό ίδρυμα για να βεβαιωθεί για τη φερεγγυότητα του επενδυτή. «Βρήκαμε πολύ περίεργα πράγματα», λέει πηγή της Πειραιώς, αναφέροντας ότι η εταιρεία τους παρείχε συστάσεις από μία τράπεζα στα Νησιά του Σολομώντα, που δήλωνε ως τραπεζικούς ανταποκριτές πιστωτικά ιδρύματα που δεν είχαν καμία γνώση γι’ αυτήν.
Ως νόμιμος εκπρόσωπος εταιρείας εμφανίζεται ο Κίμων Πάτκας, πρώην πρόεδρος του Ελληνο-Βραζιλιανού (sic) Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου. Το συγκεκριμένο επιμελητήριο έχει σελίδα μόνο στο Facebook, ενώ στα αναγραφόμενα τηλέφωνα δεν απαντάει κανείς. Σε επαφή που είχε με την πρεσβεία της Βραζιλίας, η «Κ» ενημερώθηκε ότι η πρεσβεία δεν είχε ποτέ επαφές ούτε με το επιμελητήριο ούτε με τον κ. Πάτκα.