Οι πληρωμές με «ηλεκτρονικό χρήμα» σε σημαντικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, λόγω της επιβολής των capital controls τον περασμένο Ιούνιο, οδήγησαν στη μείωση της ανεργίας. Τη νέα αυτή διάσταση στην εικόνα της απασχόλησης στην Ελλάδα την εποχή της κρίσης δίνουν οι επιστήμονες, προσπαθώντας να εξηγήσουν την εδώ και μήνες πτωτική πορεία της ανεργίας, χωρίς αντίστοιχη ή έστω και μικρότερη αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
Αναλυτικά, και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ανεργίας από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, από το 2013, όταν η ανεργία είχε φτάσει στο ιστορικό υψηλό του 27,9% και μετά, καταγράφεται συνεχής πτώση. Τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι τον Μάιο η ανεργία σταθεροποιήθηκε στο 23,5%.
Αυτό που προκαλεί εντύπωση στους επιστήμονες δεν αφορά την περίοδο 2013 – 2014, που παράλληλα με την πτώση του ποσοστού ανεργίας υπήρχε και κάποια πρώτη αύξηση του ΑΕΠ, αλλά την περίοδο 2015 – 2016, μία περίοδο κατά την οποία είχαμε μείωση του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, το 2015 καταγράφηκε ύφεση κατά 0,3%, ενώ, σύμφωνα και με τα πλέον διαθέσιμα στοιχεία, το πρώτο τρίμηνο του 2016 έχουμε μείωση του ΑΕΠ κατά 1,4%.
Αντίστοιχη «σύγχυση» προκαλούν και τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη» του υπουργείου Εργασίας, που δείχνουν ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους οι προσλήψεις υπερίσχυσαν των απολύσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν 234.664 νέες θέσεις απασχόλησης. Μάλιστα το ισοζύγιο είναι υψηλότερο κατά 31.541 θέσεις σε σχέση με το α΄ εξάμηνο του 2015.
Οι εξελίξεις αυτές έρχονται σε αντίθεση με τη θεωρητική ανάλογη σχέση μεταξύ της αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας και της μείωσης της ανεργίας.
Μιλώντας στην «Κ» το μέλος της Επιτροπής Απασχόλησης του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου και σύμβουλος επιχειρήσεων, Βασίλης Καραγιάννης, εξηγεί ότι όλο και πιο πολλές επιχειρήσεις, κυρίως του λιανεμπορίου, των κατασκευών και του τουρισμού, που διαχρονικά κατέφευγαν στην αδήλωτη εργασία, μετατρέπουν τους υφιστάμενους αδήλωτους εργαζόμενους σε νόμιμους, έπειτα από την εφαρμογή των capital controls. Και υπογραμμίζει ότι εάν οι εκτιμήσεις στελεχών της κυβέρνησης, που αναφέρουν ότι η αδήλωτη εργασία ανέρχεται σε 500.000 άτομα, είναι αληθείς, τότε γίνεται αντιληπτό ότι αφενός το σημερινό επίπεδο της ανεργίας είναι υψηλότερο από το πραγματικό, αφετέρου μόνο από την εφαρμογή των capital controls έχουμε μείωση της επίσημης ανεργίας. «Αυτό όμως που στην πραγματικότητα έχουμε είναι η μετατροπή της αδήλωτης σε επίσημη απασχόληση», τονίζει χαρακτηριστικά.
Μείωση ενεργού πληθυσμού
Παράλληλα, ο κ. Καραγιάννης αναφέρεται και σε επιπλέον παράγοντες που οδήγησαν στο παραπάνω φαινόμενο, όπως είναι το ότι η μείωση της ανεργίας οφείλεται εν μέρει στη μείωση του αριθμού των ανέργων και εν μέρει στην αύξηση του ενεργού πληθυσμού, η αντικατάσταση του υψηλά αμειβόμενου με χαμηλά αμειβόμενο προσωπικό αλλά και η αύξηση της ελαστικότητας στην ελληνική αγορά εργασίας. Τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» ρίχνουν φως και στον τελευταίο παράγοντα, καθώς προκύπτει εκτίναξη των ευέλικτων μορφών απασχόλησης κατά περίπου 7 ποσοστιαίες μονάδες τον περασμένο Ιούνιο, με αντίστοιχη μείωση των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης.