Συναλλαγές στη διατραπεζική αγορά, έπειτα από μεγάλο διάστημα αποκλεισμού, πραγματοποιούν και πάλι οι εγχώριες τράπεζες, ένδειξη ότι οι συνθήκες ομαλοποιούνται και οι προσδοκίες ενισχύονται.
Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, το τελευταίο διάστημα οι συστημικές τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει συναλλαγές στη διατραπεζική αγορά (repos) ύψους 4-5 δισ. ευρώ, χρησιμοποιώντας ως εγγυήσεις έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου και άλλους τίτλους που μέχρι τώρα δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν παρά μόνον για την άντληση ρευστότητας μέσω του έκτακτου μηχανισμού (ELA) της ΕΚΤ. Μέχρι πρόσφατα συναλλαγές στη διατραπεζική γίνονταν μόνο με πολύ υψηλής αξιολόγησης τίτλους (ομόλογα EFSF). Το διστακτικό άνοιγμα της διατραπεζικής αγοράς είναι αποτέλεσμα της σταθεροποίησης της οικονομίας μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και της συνακόλουθης ενίσχυσης της εμπιστοσύνης για τις προοπτικές της χώρας.
Σημείο καμπής για την πορεία της χώρας και την έξοδο από την κρίση, μπορεί να αποτελέσει η δεύτερη αξιολόγηση λένε οι τράπεζες. Αν η αξιολόγηση ολοκληρωθεί το επόμενο 15νθήμερο, τότε θα πραγματοποιηθεί ένα μεγάλο βήμα για την πλήρη ομαλοποίηση της κατάστασης, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και την ανάκαμψη της οικονομίας το 2017. Μετά την αξιολόγηση, τονίζουν, θα αρχίσουν να γίνονται αποδεκτοί στη διατραπεζική αγορά ως εγγυήσεις για τη χορήγηση ρευστότητας και άλλοι τίτλοι όπως χαρτοφυλάκια δανείων, καλυμμένα ομόλογα κ.λπ. διευρύνοντας τις εναλλακτικές των τραπεζών.
Ο μεγάλος στόχος για τις τράπεζες, ωστόσο, είναι να κατορθώσουν στο πρώτο τετράμηνο του 2017 να προχωρήσουν σε νέες εκδόσεις, κάτι που τερματίστηκε βίαια το 2015. Για να μπορέσουν να βγουν και πάλι στις αγορές οι τράπεζες θα πρέπει απαραιτήτως να προηγηθεί αντίστοιχη κίνηση, έστω και μικρού μεγέθους, από την ελληνική κυβέρνηση. Προϋπόθεση για την επιστροφή των χώρας και των τραπεζών στις αγορές είναι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης τις επόμενες ημέρες, η συμφωνία στη δέσμη μέτρων για τη βραχυπρόθεσμη ανακούφιση του χρέους, η επαναβεβαίωση της βιωσιμότητας του χρέους και η προοπτική ένταξης της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Οι καταθέσεις
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, η προσέλκυση καταθέσεων και η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελούν τις δύο μεγάλες προκλήσεις και ο βαθμός επιτυχίας στα μέτωπα αυτά θα κρίνει την επόμενη ημέρα όχι μόνο των τραπεζών αλλά ευρύτερα της οικονομίας.
Σημειώνεται ότι παρά την ενίσχυση των καταθέσεων κατά 2,1 δισ. ευρώ στο διάστημα Μαΐου – Σεπτεμβρίου, η αύξηση από τις αρχές του έτους είναι οριακή μόλις 100 εκατ. (από 123,4 δισ. τον Δεκέμβριο 2015 σε 123,5 δισ. τον περασμένο Σεπτέμβριο), καθώς οι μεγάλες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης διατήρησαν αμείωτη την αβεβαιότητα και υποδαύλισαν τις ανησυχίες για έναν νέο εκτροχιασμό του προγράμματος.
Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης εκτιμάται ότι θα διαλύσει σε μεγάλο βαθμό τις ανησυχίες και θα ανοίξει τον δρόμο για τη σταδιακή επιστροφή μετρητών που βρίσκονται σε θυρίδες και στρώματα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών σταδιακά θα μπορέσουν να επανέλθουν στο τραπεζικό σύστημα καταθέσεις ύψους 20 δισ. ευρώ.
Τι ζητεί η ΤτΕ
Η Τράπεζα της Ελλάδος τονίζει σε κάθε ευκαιρία την ανάγκη η δεύτερη αξιολόγηση, που βρίσκεται σε εξέλιξη, να ολοκληρωθεί χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Μόνο έτσι σημειώνει θα ενισχυθούν οι προοπτικές ανάκαμψης και θα καταστεί δυνατή η επιστροφή σε ικανοποιητικούς θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2017. Πέραν όμως της αξιολόγησης, υπογραμμίζει η ΤτΕ, θα πρέπει να υλοποιηθούν συγκεκριμένες ενέργειες για να διασφαλιστούν η ανάκαμψη της οικονομίας, η επιτυχής έκβαση του προγράμματος και η έξοδος της χώρας στις αγορές. Συγκεκριμένα χρειάζονται:
• Η επιτάχυνση του ρυθμού εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων.
• Η αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που πλέον ανέρχονται στο 45,1% του συνόλου των χορηγήσεων, δηλαδή σε 108,7 δισ. ευρώ.
• Η αντιμετώπιση του προβλήματος του υψηλού δημόσιου χρέους, με την άμεση εξειδίκευση σχετικών μέτρων όπως έχουν δεσμευθεί οι εταίροι.
• Η χαλάρωση και τελικά η κατάργηση των περιορισμών που απομένουν στην κίνηση κεφαλαίων, που είναι απαραίτητη για τη βελτίωση του κλίματος εμπιστοσύνης και της ρευστότητας.