Στο χείλος του γκρεμού βρίσκονται 18.700 επιχειρήσεις –κυρίως μικρές στον κλάδο του εμπορίου– και 34.000 θέσεις εργασίας το πρώτο εξάμηνο του 2017 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ). Η μείωση του τζίρου, η αδυναμία πρόσβασης σε τραπεζικά κεφάλαια και οι οφειλές προς Δημόσιο αλλά και προμηθευτές καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη τη συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας με τους αυτοαπασχολούμενους κατά βάση να επιλέγουν είτε την πλήρη διακοπή είτε τη μετάβαση στην «γκρίζα ζώνη» της αδήλωτης εργασίας.
Ολα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη αβεβαιότητα, αναπαράγουν την ύφεση, καθώς αποτρέπουν τις επενδύσεις. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ το β΄ εξάμηνο το 2016 μόλις το 7,7% των επιχειρήσεων αύξησε τις επενδυτικές του δαπάνες, ενώ το 34,7% προχώρησε σε αποεπένδυση. Οι προβλέψεις για το α΄ εξάμηνο του 2017 είναι δυσμενέστερες: μόλις το 3,6% των επιχειρήσεων σκοπεύει να αυξήσει τις επενδυτικές του δαπάνες, ενώ το 31,4% προτίθεται να μειώσει τις επενδύσεις του.
«Η σχετική βελτίωση που καταγράφεται σε ορισμένους δείκτες είναι απλώς το “φαίνεσθαι”. Στην πραγματικότητα δείχνουν στασιμότητα και όχι σταθεροποίηση της οικονομίας», υποστήριξε ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κ. Διονύσης Γράβαρης. Το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ μάλιστα στην ανάλυση της 16ης εξαμηνιαίας έρευνας οικονομικού κλίματος δηλώνει ότι δεν αναμένει θεαματικές μεταβολές στο πρώτο εξάμηνο του 2017 και με τα υφιστάμενα δεδομένα θεωρεί μη ρεαλιστικό το σενάριο πρόβλεψης για αύξηση του ΑΕΠ πάνω από 2,5% το 2017. «Τελειώνουν και αυτά που υπήρχαν» δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ κ. Γιώργος Καββαθάς κατά τη χθεσινή παρουσίαση της έρευνας. «Η εξέλιξη αυτή προκαλεί διλημματικές καταστάσεις και αναπτύσσονται δύο τάσεις στην κοινωνία: πρόσκαιρη αύξηση της κατανάλωσης, όπως έγινε τον Δεκέμβριο, με τη σκέψη “καταναλώνουμε γιατί τελειώνουμε” και μη πληρωμή των υποχρεώσεων, όπως φάνηκε και με την αύξηση των ληξιπρόθεσμων τον Ιανουάριο», επισήμανε ο κ. Γράββαρης.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το τελευταίο, το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς από την έρευνα προκύπτει αύξηση των επιχειρήσεων που καθυστερούν να πληρώσουν, όχι μόνο το Δημόσιο, αλλά και τους προμηθευτές. Ειδικότερα, ο ποσοστό των επιχειρήσεων που έχουν οφειλές προς προμηθευτές αυξήθηκε σε 21,7% τον Φεβρουάριο του 2017 από 19% τον Ιούλιο του 2016, αύξηση δηλαδή πάνω από 10%. Η αύξηση αυτή, ειδικά εάν αποδειχθεί ότι δεν είναι πρόσκαιρη και συγκυριακή, προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς οι καθυστερήσεις πληρωμών μεταξύ επιχειρήσεων προκαλούν ντόμινο επιπτώσεων στην αγορά. Η αύξηση της έκθεσης στο χρέος ιδιωτών αντανακλά, σύμφωνα με το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, την περιορισμένη ρευστότητα και τη μείωση της αποδοχής των μεταχρονολογημένων επιταγών ως μέσο εξόφλησης.
Αυξημένο, επίσης, εμφανίζεται το ποσοστό των επιχειρήσεων προς την εφορία. Επειτα από τέσσερα εξάμηνα αυξήθηκε το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία και διαμορφώθηκε σε 23,8% τον Φεβρουάριο του 2017 έναντι 21,9% τον Ιούλιο του 2016. Περίπου 67.000 μικρές επιχειρήσεις δήλωσαν ότι το προηγούμενο εξάμηνο βρέθηκαν αντιμέτωπες με κατάσχεση ή δέσμευση λογαριασμών για οφειλές, ενώ μία στις τρεις επιχειρήσεις εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές υποχρεώσεις του έτους.
Πλην των απωλειών θέσεων εργασίας λόγω «λουκέτων» εκτιμάται ότι θα χαθούν και άλλες –περί τις 2.000 σε ό,τι αφορά τη μισθωτή απασχόληση– το πρώτο εξάμηνο του 2017. Το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ εκτιμά ότι το πρώτο ήμισυ του τρέχοντος έτους σε δύο επιχειρήσεις που κάνουν προσλήψεις, αντιστοιχούν τρεις που προβαίνουν σε απολύσεις. Το 40%, ωστόσο, αυτών που θα προσλάβουν προσωπικό θα στραφεί στις λεγόμενες ευέλικτες σχέσεις εργασίας: ο υπάλληλος θα εργάζεται είτε με το καθεστώς της μερικής απασχόλησης είτε με το καθεστώς του εξωτερικού συνεργάτη.