Αν θέλουμε να αντιληφθούμε με γρήγορο τρόπο το ειδικό βάρος των logistics στην εθνική προσπάθεια για επάνοδο σε αναπτυξιακή τροχιά, θα πρέπει να κάνουμε μια περίεργη διαπίστωση. Τα logistics είναι ένα υποστηρικτικό εργαλείο για την ανάπτυξη της χώρας, αλλά για τη συγκεκριμένη χώρα είναι και σημείο αναφοράς της ανάπτυξής της.
Η Ελλάδα ήταν πάντα ένα παγκόσμιο εμπορευματικό μονοπάτι. Η εκ νέου ανάδειξη της χώρας σε εμπορευματικό πέρασμα, κυρίως για την παραγωγό Ασία προς την αδηφάγο Ευρώπη και versa προς τις αγορές της Αραβικής Χερσονήσου και τις νέες αναδυόμενες της Αφρικής, έφερε σημαντικότατες επενδύσεις στον Πειραιά και έχει δρομολογήσει και αυτές στη Θεσσαλονίκη. Είναι πλέον γεγονός ότι παράγουμε ΑΕΠ το οποίο είναι ανεξάρτητο της εθνικής παραγωγής και κατανάλωσης.
Το ερώτημα που μπαίνει είναι πώς θα ωφεληθούμε από αυτές τις ξένες άμεσες επενδύσεις, ποια θα είναι η στρατηγική μας ώστε ο διεθνής κόμβος διαμετακομιστικού εμπορίου να συμβάλει στην εθνική ανάπτυξη με βασικούς άξονες την παραγωγική ανασυγκρότηση και την εμπορική εξωστρέφεια. Aς δούμε πώς θα ενισχύσουμε αυτό το εθνικό «εργαλείο».
1. Είναι σημαντικό να απλοποιήσουμε το ρυθμιστικό περιβάλλον για τα εγχώρια logistics. Η αδειοδότηση των ελληνικών επιχειρήσεων του κλάδου είναι «στον αέρα» και αυτό αποδυναμώνει το εγχώριο επενδυτικό ενδιαφέρον. Πρέπει να αποκτήσουν τη δική τους ταυτότητα στην αδειοδότηση (logistics), να είναι ταχύτατη και απλή και να μπορούν να τοποθετούνται σε όλες τις χρήσεις. Σε βιομηχανικά, εμπορευματικά, αγροεπιχειρηματικά πάρκα και όπου αλλού. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι στο διεθνές περιβάλλον τα logistics είναι ο βασικός παίκτης των Value-Added Services (Light-processing & manufacturing, re-packaging κ.λπ.).
2. Πρέπει άμεσα να προχωρήσουμε σε εθνική στρατηγική για τις οδικές μεταφορές. Η χώρα κινδυνεύει να απολέσει τον οδικό της «στόλο» στα αμέσως επόμενα χρόνια, λόγω παλαιότητας του στόλου, αδυναμίας εξεύρεσης επενδυτικών κεφαλαίων και παραλυσίας των ελεγκτικών αρχών στις ξένες διελεύσεις.
Είναι δε σημαντικό να επιστρέψουμε σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, μια και οι μικροπολιτικές υπεκφυγές έχουν μετατρέψει την εθνική μεταφορά σε εθνικό φοροφυγά.
Τρία άμεσα μέτρα: ηλεκτρονικά παραστατικά, ηλεκτρονική φορτωτική και κίνητρα για τη συγχώνευση και τον εκσυγχρονισμό των μεταφορικών εταιρειών.
3. Εθνική στρατηγική για τις συνδυασμένες μεταφορές με σημείο αναφοράς τα σημαντικά λιμάνια μας. Μετά τη Θεσσαλονίκη, τα επόμενα πολύ σημαντικά λιμάνια μας είναι η Αλεξανδρούπολη και η Ηγουμενίτσα. Θα πρέπει άμεσα να προχωρήσουμε στην αξιοποίησή τους. Σύνδεσή τους με τους οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες, δημιουργία των κατάλληλων υποδομών (λιμενικών και εμπορευματικών πάρκων). Ιδιαίτερα για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, θα πρέπει να εξετάσουμε τη δημιουργία ελεύθερης οικονομικής ζώνης. Είναι εξαιρετική ναυτιλιακή πύλη για την Ανατολική Ευρώπη, έχει άμεση πρόσβαση στην Εγνατία και στον Corridor-9. Ακριβώς επάνω στον ασιατικό Δρόμο του Μεταξιού. Το λιμάνι της Ελευσίνας πρέπει επιτέλους να «ζωντανέψει» για τα bulk φορτία, υγρά και στερεά. Η Καλαμάτα είναι ένα εξαιρετικό ευρωπαϊκό car-terminal προς τις νέες αναδυόμενες αγορές της Βορείου Αφρικής.
4. Δημιουργία εμπορευματικών κέντρων. Κυρίως στα κομβικά σημεία συνδυασμένων μεταφορών. Εμπορευματικό για την Αττική και σε συνδυασμό με τα agro-logistics για την περιφέρεια.
Ενα κομβικό σημείο για την ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής είναι η δημιουργία agro-logistics centers τα οποία θα είναι ένας συνδυασμός εφοδιασμού (αγροεφόδια) και εξωστρέφειας (εθνικά δημοπρατήρια και εξαγωγικές πλατφόρμες). Εάν εξακολουθήσουμε να διατηρούμε τα υπάρχοντα δίκτυα, θα συντηρήσουμε το ακριβότερο κόστος παραγωγής στην Ευρώπη και την ασφυξία από τους μεσάζοντες.
5. Πρέπει άμεσα να δώσουμε εναλλακτική δυνατότητα μεταφορών (εμπορευματικών και επιβατικών) στη νησιωτική χώρα με την αδειοδότηση υδατοδρομίων και τη χρήση υδροπλάνων μεγάλης χωρητικότητας. Cargo και τουρισμός θα ωφεληθούν άμεσα.
6. Πρέπει άμεσα να προχωρήσουμε σε ενιαίο σχέδιο για την κεντρικοποίηση των προμηθειών και των logistics του δημοσίου τομέα και των εταιρειών του Δημοσίου. Αυτό με μια στρατηγική ηλεκτρονικών κεντρικών προμηθειών θα εξοικονομήσει εθνικό κεφάλαιο απαραίτητο για τις δημόσιες επενδύσεις και την περαιτέρω ανάπτυξη της κοινωνικής μέριμνας. Είναι δε και σημαντικό μέτρο πάταξης της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς.
Ολα ηλεκτρονικά, πουθενά «ανθρώπινο χέρι». Με κεντρικό άξονα τις προμήθειες της Υγείας και συνέργειες με τις αντίστοιχες της Παιδείας, εσωτερικών, μεταφορών & υποδομών κ.λπ. Κεντρικές αποθήκες, με λίγα περιφερειακά hubs, με υποδομές για παντός τύπου υλικών, ελεγχόμενης θερμοκρασίας, εργασίες πρόσθετης αξίας κ.λπ.
7. Πρέπει άμεσα οι δύο μεγάλες περιφέρειες της χώρας να προχωρήσουν στην ανάπτυξη σχεδίου για τα City Logistics. Αυτό θα ανακουφίσει τον αστικό ιστό από την επιβάρυνση ρύπων και συγκοινωνιών και θα προκαλέσει σημαντικές επενδύσεις στην «πράσινη κίνηση», αν επιλεγούν ηλεκτρικά ή LNG.
8. Η χώρα έχει ανάγκη ενός υπουργείου Μεταφορών και Εφοδιαστικής (Logistics). Χερσαίες, αεροπορικές, θαλάσσιες μεταφορές, υποδομές, δίκτυα, σε ένα υπουργείο το οποίο θα αναλάβει και τη διαχείριση της εκτέλεσης των προμηθειών και logistics του δημοσίου τομέα.
Ο Μεγαλέξανδρος είχε στρατηγό για τα logistics, εμείς γιατί πρέπει να πορευτούμε με λοχαγό; Αυτό ξέραμε να κάνουμε, αυτό μας ανέδειξε, αυτό πρέπει να ξανακάνουμε. Να εκμεταλλευτούμε πλήρως το εμπορευματικό μονοπάτι μας, να αναπτύξουμε στρατηγικά τις υποδομές μας, να ξανασπείρουμε τα χωράφια μας, να ξανακαπνίσουν τα φουγάρα μας, να ξαναγίνουμε καινοτόμοι και ευέλικτοι, να μετατρέψουμε τη χώρα μας σε ένα διεθνές εμπορικό κέντρο. Και η υψηλή πρόσθετη αξία που θα φέρουμε να ξαναδώσει το μέλλον που θέλουμε για τα μικρά μας.
Γιατί αυτό είναι το μόνο ζητούμενο πλέον.
* Ο κ. Θεόδωρος Σκαμάγκος είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας Εφοδιαστικής. Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Logistics.