Ο πλειστηριασμός είναι ο μόνος τρόπος να αποκαλυφθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, υποστηρίζουν οι τράπεζες, οι οποίες φέρονται αποφασισμένες να αγοράσουν οι ίδιες έως και το 70% των ακινήτων που θα βγουν στο σφυρί το προσεχές διάστημα. Ο στόχος είναι διπλός:
• Πρώτον, να περάσουν το μήνυμα ότι οι πλειστηριασμοί θα επανεκκινήσουν έπειτα από εννιά χρόνια «παγώματος».
• Δεύτερον, να αποτρέψουν ένα νέο κύκλο πτώσης των τιμών στην αγορά κατοικίας.
Το πρόγραμμα των πλειστηριασμών που έχει συμφωνηθεί με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) προβλέπει τη διενέργεια 18.000 πλειστηριασμών εντός του 2018, με έμφαση από το δεύτερο τρίμηνο του έτους και μετά. Το νούμερο αν και ακούγεται υψηλό, είναι ουσιαστικά το ένα τρίτο των πλειστηριασμών που γίνονταν σε κανονικές περιόδους και συγκεκριμένα πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής αλλά και της τραπεζικής κρίσης στη χώρα μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2009, όταν τα κόκκινα δάνεια δεν ήταν πάνω από το 6% του χαρτοφυλακίου των τραπεζών, οι πλειστηριασμοί ακινήτων ξεπέρασαν τις 52.000. Εκτοτε, άρχισε η καθοδική πορεία για να φτάσουμε στο σήμερα, που οι πλειστηριασμοί ακινήτων φθάνουν περίπου τις 6.000 και τα κόκκινα δάνεια αντιπροσωπεύουν το 43% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.
Να σημειωθεί ότι τα μεγέθη αυτά περιλαμβάνουν τόσο τους επαναληπτικούς πλειστηριασμούς, αλλά και όσους αποβαίνουν άκαρποι, αφού σύμφωνα με στοιχεία των συμβολαιογράφων ο πραγματικός αριθμός των ακινήτων που πλειστηριάζεται κάθε χρόνο δεν ξεπερνά το 30% αυτών που ανακοινώνονται. Η διαδικασία, άλλωστε, επιτρέπει στους οφειλέτες να απευθυνθούν στον συμβολαιογράφο που έχει αναλάβει να διενεργήσει τον πλειστηριασμό και να διακανονίσει την οφειλή του, ακόμη και την τελευταία στιγμή. Οι τράπεζες θεωρούν ότι υπό την απειλή του πλειστηριασμού, που αυτή τη φορά θα είναι πραγματική, αρκετοί θα είναι εκείνοι που θα αναζητήσουν συναινετική λύση, κάτι που μέχρι σήμερα δεν είχαν λόγο να κάνουν.
Οι επιπτώσεις που θα έχει η επανεκκίνηση των πλειστηριασμών στις τιμές των ακινήτων δημιουργούν προβληματισμό, καθώς ένας νέος κύκλος καθόδου θα επηρεάσει τις προβλέψεις που έχουν κάνει στα βιβλία τους οι τράπεζες. Να σημειωθεί ότι η τιμή εκκίνησης, δηλαδή η τιμή στην οποία ένα ακίνητο βγαίνει στο σφυρί, είναι η εμπορική αξία βάσει εκτιμητή και η πλειοδοτική διαδικασία, όπως είναι προφανές, δεν προβλέπει προσφορά χαμηλότερη. Χαμηλότερη τιμή της αρχικής μπορεί να επιτευχθεί μόνο στον τρίτο πλειστηριασμό και οι τράπεζες, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, δεν έχουν κανένα λόγο να οδηγήσουν τα πράγματα σε μια τέτοια εξέλιξη.
Η σύνδεση, άλλωστε, των πλειστηριασμών με την ανάγκη να αποφευχθεί μια τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος δεν είναι πρόσχημα, αφού η αναστολή των πλειστηριασμών υποχρεώνει ουσιαστικά σε αύξηση της αξίας των προβλέψεων που έχουν σχηματίσει και η οποία ανέρχεται στο 49% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Με δεδομένο ότι περίπου το υπόλοιπο 51% καλύπτεται από εμπράγματες εγγυήσεις, δηλαδή από τα ακίνητα, τυχόν αδυναμία αυτών των εγγυήσεων να ρευστοποιηθούν εξαιτίας της απαγόρευσης των πλειστηριασμών, μηδενίζει ουσιαστικά την αξία των εξασφαλίσεων και οδηγεί μαθηματικά τις τράπεζες σε ανάγκη νέων κεφαλαίων.