Χαρακτηριστικά του αντιαναπτυξιακού μοντέλου της προ κρίσης εποχής διαπιστώνει η έρευνα του ΙΟΒΕ για τη νέα επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα το 2016.
Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 18 έως 64 ετών που στράφηκε το 2016 προς το επιχειρείν ήταν το χαμηλότερο διαχρονικά, ενώ αυξημένο σε σχέση με το 2015 ήταν το ποσοστό που ανέκοψε ή ανέστειλε την επιχειρηματική του δραστηριότητα.
Τα νέα εγχειρήματα εξακολουθούν να αποτελούν κυρίως λύση ανάγκης και όχι ευκαιρίας, προέρχονται κατά πλειοψηφία από ανθρώπους μέσης εκπαίδευσης, υστερούν σε καινοτομία αν και ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες, υλοποιούνται κατά πλειοψηφία από άτομα ηλικίας 45-54 ετών και σε ποσοστό 61% απασχολούν μέχρι και 5 άτομα.
Σε κλαδικό επίπεδο η εκτίναξη του ποσοστού των εγχειρημάτων στον πρωτογενή τομέα που σημειώθηκε το 2015 (12%) αποδεικνύεται συγκυριακή, καθώς το σχετικό μερίδιο περιορίζεται στο 7,7% το 2016. Ωστόσο εξακολουθεί να είναι μια από τις υψηλότερες σχετικές επιδόσεις διαχρονικά.
Tα νέα εγχειρήματα στον κλάδο της μεταποίησης φαίνεται επίσης να μειώνονται, ενώ σημαντική άνοδος σημειώνεται στο ποσοστό των νέων εγχειρημάτων που εντάσσονται στις υπηρεσίες προς τους καταναλωτές. Η σταθεροποίηση της οικονομίας το 2016 και η μικρή ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης φαίνεται να ενισχύουν και πάλι το ενδιαφέρον για εγχειρήματα στο λιανικό εμπόριο, εξέλιξη που επαναφέρει χαρακτηριστικά ενός προτύπου ανάπτυξης που χαρακτήρισε την προ κρίσης εποχή. Το νέο επιχειρείν παραμένει εσωστρεφές, καθώς ένας στους τρεις νέους επιχειρηματίες απευθύνεται αποκλειστικά στην εγχώρια αγορά.
Τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν το «προφίλ» της νέας επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα το 2016, όπως καταγράφεται στην ετήσια έρευνα του ΙΟΒΕ που δημοσιοποιείται κάθε χρόνο από το 2003, στο πλαίσιο της συμμετοχής του ΙΟΒΕ στο παγκόσμιο ερευνητικό πρόγραμμα Global Enterpreneurship Monitor (GEM) και παρουσιάστηκε χθες σε ειδική εκδήλωση με κεντρικό ομιλητή τον αναπληρωτή υπουργό Ερευνας και Καινοτομίας Κώστα Φωτάκη. Η εκδήλωση άνοιξε με τους χαιρετισμούς του προέδρου του ΙΟΒΕ Τάκη Αθανασόπουλου και του διευθύνοντος συμβούλου της Eurobank Φωκίωνα Καραβία, ενώ τα βασικά ευρήματα της έκθεσης παρουσίασε ο επιστημονικός συνεργάτης του ΙΟΒΕ, καθηγητής Αγγελος Τσακανίκας. Αναλύοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, οι εμπειρογνώμονες του ΙΟΒΕ εκτιμούν ότι το επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα παραμένει δυσμενές σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καινοτομίας.
Τα εμπόδια
Η χαμηλή δυναμική της ελληνικής επιχειρηματικότητας ερμηνεύεται σε ένα βαθμό από τις επιπτώσεις της κρίσης, κυρίως όμως οφείλεται σε δομικές/διαρθρωτικές αδυναμίες της χώρας που έχουν να κάνουν με τη γραφειοκρατία, το ασταθές φορολογικό πλαίσιο, αλλά και τη μη διαθεσιμότητα ή μη αποτελεσματική λειτουργία μηχανισμών προώθησης και υποστήριξης της επιχειρηματικότητας. Τα βασικά εμπόδια επιχειρηματικής δραστηριοποίησης στην Ελλάδα σε σημαντικό βαθμό εκπορεύονται από την έλλειψη ενός γενικότερου πλαισίου εθνικών πολιτικών για την επιχειρηματικότητα, αλλά και την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών σε ό,τι αφορά τη φορολογία των νέων επιχειρήσεων, τη γραφειοκρατία, αλλά και άλλους παράγοντες όπως π.χ. τη μη αποτελεσματική λειτουργία των δημόσιων φορέων που εποπτεύουν την ίδρυση των νέων επιχειρήσεων. Σημαντικά προσκόμματα στην επιχειρηματικότητα τίθενται ακόμα από τη δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση, τα υψηλά εμπόδια εισόδου στην αγορά, αλλά και τη λειτουργία του ευρύτερου πολιτικού και κοινωνικού περιβάλλοντος.