Σχέδιο- πρόταση για την παροχή εγγύησης σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών, μέσω ενός ειδικού τύπου επενδυτικού σχήματος, με στόχο την άμεση κεφαλαιακή ανακούφισή τους και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος των κόκκινων δανείων, εξετάζουν υπουργείο Οικονομικών και Τράπεζα της Ελλάδος.
Για την παροχή της εγγύησης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως βάση μέρος των 10 δισ. ευρώ του προγράμματος για τις τράπεζες, που παραμένουν διαθέσιμα, σε συνδυασμό με ιδιωτικούς πόρους και κεφάλαια από υπερεθνικούς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.ά.
Πρόκειται για σχήμα, γνωστό ως Asset Protection Schemes (APS), το οποίο θα εγγυηθεί μέρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, προσφέροντας έτσι άμεσα ισχυρή κεφαλαιακή στήριξη στις τράπεζες και αμβλύνοντας τις ανησυχίες της αγοράς και των επενδυτών για την κατάστασή τους.
Τα προβληματικά δάνεια που θα τεθούν υπό την προστασία του APS θα παραμείνουν στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών, οι οποίες θα εξακολουθήσουν να έχουν την ευθύνη διαχείρισής τους.
Ωστόσο, όπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, με τον μηχανισμό αυτό, πέραν της πολύ σημαντικής έμμεσης κεφαλαιακής ενίσχυσής τους, οι τράπεζες αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία και χρονικά περιθώρια για την αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων, αποφεύγοντας τις μαζικές πωλήσεις κόκκινων δανείων που γίνονται σε πολύ χαμηλές τιμές και οι οποίες έχουν σοβαρή επίπτωση στην κεφαλαιακή τους βάση. Σημειώνεται ότι οι πρόσφατες συναλλαγές στις οποίες προέβησαν οι τράπεζες για την πώληση μη εξυπηρετούμενων δανείων πραγματοποιούνται σε τιμές που αντιστοιχούν στο περίπου 3% της αξίας των προβληματικών δανείων. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σχετική μελέτη έχει επεξεργαστεί και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), η οποία καταγράφει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των εναλλακτικών λύσεων για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και παρουσιάζει αναλυτικά τη λύση του APS ως μια σημαντική δυνατότητα για την αποτελεσματικότερη, και με τις μικρότερες κεφαλαιακές απώλειες, επίλυση του μεγάλου αυτού προβλήματος. Η μελέτη αυτή έχει κατατεθεί ήδη στις Αρχές, μεταξύ αυτών και το υπουργείο Οικονομίας και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη του ΤΧΣ μια λύση τύπου APS παρέχει στις τράπεζες άμεση κεφαλαιακή ενίσχυση, χωρίς απομείωση των παλαιών μετόχων, μπορεί να υλοποιηθεί εύκολα και γρήγορα καθώς δεν περιλαμβάνει τη μετακίνηση των προβληματικών δανείων, δεν υπάρχει ανάγκη άμεσης καταβολής των κεφαλαίων από τον εγγυητή και τέλος παρέχεται χρονική άνεση στις τράπεζες να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των κόκκινων δανείων επιλέγοντας μόνο τις λύσεις που ενδυναμώνουν τον ισολογισμό.
Στην αντίπερα όχθη, σημεία που προβληματίζουν είναι η εγγύηση να χαρακτηριστεί κρατική ενίσχυση –δεδομένου ότι το σχέδιο προβλέπει την αξιοποίηση των πόρων του προγράμματος για τις τράπεζες που έμεινε αδιάθετο–, κάτι που θα μπορούσε να ξεπεραστεί με τη συμμετοχή στο σχήμα και ιδιωτικών κεφαλαίων αλλά και άλλων οργανισμών, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή το IFC κ.ά. Σε κάθε περίπτωση, για να προχωρήσει το σχέδιο απαιτείται έγκριση της DG Comp, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν δημιουργείται ζήτημα κρατικής ενίσχυσης.
Επίσης, στην ανησυχία για το ενδεχόμενο η δημιουργία ενός τέτοιου μηχανισμού, που θα παρέχει περισσότερο χρόνο, μπορεί να λειτουργήσει καθησυχαστικά για τις τράπεζες και να ανακόψουν βηματισμό, σημειώνουν ότι θα μπορούσε να τεθεί συγκεκριμένο πλαίσιο, χρονοδιάγραμμα και στόχοι και αν δεν εκπληρώνονται να υπάρχουν επιπτώσεις.
Τραπεζικές πηγές επισημαίνουν στην «Κ» ότι το σχέδιο δημιουργίας APS όπως και αυτό της «κακής τράπεζας» θα συζητηθούν αναλυτικά μετά το stress test της ΕΚΤ και τότε θα επανασχεδιαστεί η στρατηγική για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων. Οπως σημειώνουν, δεν υπάρχει μια και μόνη λύση για το πρόβλημα, και το πιθανότερο είναι να προκριθεί ένας συνδυασμός μέσων και λύσεων που μπορεί να περιλαμβάνουν και τη δημιουργία «κακής τράπεζας», και APS και τιτλοποιήσεις και πωλήσεις χαρτοφυλακίων προβληματικών δανείων σε τρίτους.