Σημαντικό παραμένει το κενό εξωστρέφειας των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, παρά το γεγονός ότι στα χρόνια της κρίσης αρκετές αναζήτησαν «σανίδα σωτηρίας» στις αγορές του εξωτερικού. Οι ελληνικές ΜμΕ πραγματοποιούν εκτός συνόρων μόλις το 11% των πωλήσεών τους, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι 18%. Κι αυτό, διότι μόνο μια μικρή μερίδα εξαγωγικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι λεγόμενοι στρατηγικοί εξαγωγείς οι οποίοι αποτελούν το 12% του συνόλου των ΜμΕ, πραγματοποιούν σημαντικό κομμάτι των πωλήσεών τους, το 34%, εκτός ελληνικών συνόρων, από 19% το 2008. Το παραπάνω ποσοστό εκτιμάται ότι δεν αποτελεί το «ταβάνι» για την εξωστρέφεια των ελληνικών ΜμΕ, καθώς σύμφωνα με σχετική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, υπάρχει ένα ακόμη 26% των ελληνικών ΜμΕ που θεωρούνται δυνητικοί εξαγωγείς.
Μια «δεξαμενή» από την οποία μπορεί να αντληθεί μέρος αυτού του 26% είναι οι λεγόμενοι «αποθαρρημένοι εξαγωγείς», οι οποίοι αποτελούν σήμερα το 3% του συνόλου των ΜμΕ και πραγματοποιούν το 8% των πωλήσεων των ΜμΕ. Πρόκειται για «φυλή» επιχειρηματιών που, ενώ πέτυχαν να αυξήσουν σημαντικά τις εξαγωγές τους στα χρόνια της κρίσης –από 5% του τζίρου τους το 2008 σε 10% το 2016–, δηλώνουν τώρα απογοητευμένοι από την προσπάθειά τους και έτσι επιλέγουν να μη θέσουν την εξωστρέφεια ως στρατηγικό στόχο για την επόμενη πενταετία. Πιθανή αιτία είναι τα προβλήματα ρευστότητας και τα χαμηλά περιθώρια κέρδους στις ξένες αγορές έναντι της εγχώριας. Με δεδομένο, ωστόσο, ότι τα παραπάνω αποτελούν συνθήκες που ισχύουν για όλους, η μελέτη εντοπίζει παράγοντες που συνέβαλαν καθοριστικά στην αποτυχία των εν λόγω επιχειρήσεων: πρόκειται για την ασθενή στόχευσή τους στους τομείς της συσκευασίας, του κόστους και της προώθησης των προϊόντων τους, καθώς και τη χαμηλή έμφαση που έδωσαν στις αγορές της Δυτικής Ευρώπης, στις οποίες τα περιθώρια κέρδους είναι σημαντικά υψηλότερα σε σύγκριση με αυτά των βαλκανικών αγορών.
Προβλήματα ρευστότητας αντιμετωπίζει μια άλλη «φυλή», οι αισιόδοξοι εξαγωγείς που αποτελούν το 8% των ΜμΕ και σε όρους πωλήσεων αντιστοιχούν στο 9% του συνόλου. Πρόκειται για κατηγορία ΜμΕ που μείωσαν τις εξαγωγές κατά την κρίση, αλλά θέτουν ως στόχο για το μέλλον την ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους. Η ομάδα αυτή σχεδιάζει να δώσει έμφαση στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και στη συμμετοχή σε συστάδες επιχειρήσεων (clusters), ενώ οι αγορές-στόχοι είναι η Ανατολική Ευρώπη και η Μέση Ανατολή.
Καθοριστικής σημασίας για την κάλυψη του κενού είναι η ενεργοποίηση των λεγόμενων «πιθανών εξαγωγέων» που αποτελούν το 15% των ΜμΕ και πρόκειται για επιχειρηματίες που σήμερα δεν εξάγουν, αλλά έχουν θέσει ως μελλοντικό τους στόχο την ενίσχυση της εξωστρέφειας.
Για να αντιληφθεί κάποιος εύκολα το όφελος που είχαν οι στρατηγικοί εξαγωγείς έναντι των υπολοίπων, αρκεί ίσως το εξής στοιχείο: ο μέσος κύκλος εργασιών μιας μικρομεσαίας επιχείρησης – στρατηγικού εξαγωγέα είχε αυξηθεί στις 900.000 ευρώ το 2016 από τις 700.000 ευρώ το 2008. Οι λοιπές εξαγωγικές είδαν τον τζίρο τους να μειώνεται σε 500.000 ευρώ το 2016 από 700.000 ευρώ οκτώ χρόνια πριν, ενώ όσες δεν έχουν εξαγωγική δραστηριότητα έμειναν καθηλωμένες χαμηλά, με τον τζίρο τους να παραμένει κατά μέσον όρο στις 400.000 ευρώ.