Μπορεί η συμφωνία των Πρεσπών να διαμορφώνει όρους για την επίλυση του ονοματολογικού των Σκοπίων, ανοίγει όμως θέμα ονόματος για χιλιάδες επιχειρήσεις στην Ελλάδα και τη γείτονα χώρα. Τέσσερις χιλιάδες είναι περίπου οι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν καθιερωθεί στη διεθνή αγορά με επωνυμίες που φέρουν το όνομα «Μακεδονία» και τα παράγωγα επίθετά του, και πολλαπλάσια αυτών τα προϊόντα που χρησιμοποιούν τον όρο «Μακεδονία». Στην αντίπερα όχθη των Σκοπίων θα πρέπει να ψάξει πολύ κάποιος για να βρει εταιρεία που δεν έχει συμπεριλάβει στην επωνυμία της το όνομα «Μακεδονία». Η συμφωνία των Πρεσπών σήμανε συναγερμό για τις επιχειρήσεις των δύο χωρών, που έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για το ποια θα προλάβει να κατοχυρώσει στις διεθνείς αγορές το brand name «Mακεδονία», αφού με την ολοκλήρωση της συμφωνίας, το θέμα των εμπορικών σημάτων με τον όρο «Μακεδονία» πρέπει να διευθετηθεί από ειδική επιτροπή σε διάστημα 3 ετών.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδας κ. Αθανάσιο Σαββάκη, μέχρι σήμερα από τις 4.000 αυτές ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχει κατοχυρώσει ούτε μία επωνυμία στη διεθνή αγορά, σε αντίθεση με δύο εταιρείες των Σκοπίων, ενώ μόνο 24 είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν κατοχυρώσει επωνυμία στην ευρωπαϊκή αγορά. Οπως, πάντως, δηλώνει ο ίδιος στην «Κ», από την ημέρα που ο σύνδεσμος απηύθυνε έκκληση στις επιχειρήσεις να κινηθούν άμεσα για να κατοχυρώσουν το σήμα τους, με τη δωρεάν νομική συνδρομή του, περισσότερες από 100 εταιρείες έχουν ζητήσει πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία.
Για την κατοχύρωση του σήματος ή της επωνυμίας στην ευρωπαϊκή αγορά, οι εταιρείες πρέπει να υποβάλουν τον σχετικό φάκελο στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας του Αλικάντε της Ισπανίας (EUIPO), και για τη διεθνή αγορά στο γραφείο WIPO της Γενεύης. Το κόστος για την πρώτη περίπτωση ανέρχεται σε 2.000 ευρώ, πλέον των τόκων, και για τη δεύτερη τις 8.000 ευρώ. Αν μια εταιρεία έχει 10 κωδικούς προϊόντων, πρέπει να κάνει 10 ξεχωριστές κατοχυρώσεις, με αποτέλεσμα το κόστος να πολλαπλασιάζεται. Η συμφωνία των Πρεσπών βρήκε απροετοίμαστες της ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες 15 χρόνια τώρα βρίσκουν συνεχώς μπροστά τους στις διεθνείς αγορές εταιρείες των Σκοπίων, που χρησιμοποιούν παραπλανητικές ετικέτες, προκαλώντας σύγχυση στους καταναλωτές. Οι γείτονες χρησιμοποιούν παραπλανητικές επωνυμίες και σήματα σε αγορές των ευρωπαϊκών χωρών, ακόμη και για ελληνικά προϊόντα, όπως τα μακεδονικά κρασιά με κατοχυρωμένη ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ενδειξη) από την Ε.Ε. «Πρόκειται για σύνηθες φαινόμενο. Συναντάμε πολύ συχνά σε σούπερ μάρκετ της Ευρώπης κρασιά από τα Σκόπια με την ονομασία “μακεδονικά”», δηλώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ενωσης Οινοπαραγωγών Β. Ελλάδας κ. Στέλιος Μπουτάρης, και αναφέρει τέσσερις περιπτώσεις στη Γερμανία που ο Σύνδεσμος αναγκάστηκε να στείλει εξώδικα στα σούπερ μάρκετ για να τα βγάλουν από τα ράφια τους. Η μεγαλύτερη έκπληξη για την Ενωση Οινοπαραγωγών Β. Ελλάδας ήταν όταν τον Μάρτιο συμμετείχε στη διεθνή εμπορική έκθεση Prowein για τη βιομηχανία οίνων και οινοπνευματωδών στη Γερμανία, και διαπίστωσε ότι εταιρεία των Σκοπίων είχε στήσει ολόκληρο περίπτερο με μακεδονικά κρασιά. Οι εκπρόσωποι της Ενωσης απαίτησαν από τους διοργανωτές της Εκθεσης αποκατάσταση, αφού η σκοπιανή εταιρεία παραβίαζε ευρωπαϊκούς κανονισμούς, θα έπρεπε όμως, όπως ενημερώθηκαν, να προβούν σε ασφαλιστικά μέτρα, ενέργεια που δεν έγινε λόγο υψηλού κόστους.
Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι εταιρείες που διακινούν το γνωστό πιπεράκι τουρσί, παρότι έχει κατοχύρωση ΠΟΠ ως «μακεδονικό πιπεράκι».
Σε ό,τι αφορά τα μακεδονικά κρασιά, θέση της Ενωσης Οινοπαραγωγών Β. Ελλάδας, όπως διατυπώνεται από τον κ. Μπουτάρη, είναι ότι «εφόσον το “Μακεδονία” είναι κατοχυρωμένο σε επίπεδο ΠΓΕ, δεν τίθεται κανένα θέμα διαπραγμάτευσης». Επισημαίνει, ωστόσο, τα προβλήματα για τις ελληνικές οινοποιίες με παραπλανητικές ετικέτες όχι μόνο από εταιρείες των Σκοπίων αλλά και της Βουλγαρίας που αναφέρουν τον όρο «Θράκη», της Τουρκίας που διακινούν κρασιά «Αιγαίου», αλλά ακόμη και της Ιταλίας με ετικέτες κρασιών «Αθως». «Εχουμε ζητήσει από το υπουργείο Εξωτερικών να μας ενημερώνει, μέσω των εμπορικών μας ακολούθων στις διάφορες χώρες, όταν εντοπίζουν τέτοιες περιπτώσεις», τονίζει στην «Κ» ο κ. Μπουτάρης, καθώς επίσης και ότι η Ενωση έχει υποβάλει αίτημα στο υπουργείο Εξωτερικών να συμπεριληφθεί στην ειδική επιτροπή για τα εμπορικά σήματα.
«Η κατοχύρωση επωνυμίας και προϊόντων, από τη στιγμή που μιλάμε για εξωστρέφεια, είναι μονόδρομος», τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανικών Β. Ελλάδας κ. Αθανάσιος Σαββάκης. Ο ίδιος εκτιμά ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν αξιολόγησαν τα προηγούμενα χρόνια το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, και επισημαίνει ότι δεν πρέπει να υποβαθμίζεται και η χρήση της επωνυμίας «Αιγαίο» από τουρκικές εταιρείες.
Απολύτως αναγκαία χαρακτηρίζει την καταχώριση σημάτων με το όνομα «Μακεδονία» και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, καλώντας τα μέλη του να προχωρήσουν στις ενδεδειγμένες ενέργειες, σε συνεργασία με τους νομικούς τους συμβούλους, λόγω της πολυπλοκότητας των κανόνων που διέπουν την όλη διαδικασία.
Διαδικασία κατοχύρωσης σήματος
Ο χρόνος, πάντως, δεν είναι σύμμαχος των ελληνικών εταιρειών, καθώς η ολοκλήρωση της διαδικασίας κατοχύρωσης σήματος κυμαίνεται από 3 έως 18 μήνες σε κανονικές συνθήκες. Στην παρούσα συγκυρία, όπου στα ευρωπαϊκά και διεθνή γραφεία θα σπεύσουν για τον ίδιο λόγο και οι εταιρείες των Σκοπίων, ο χρόνος μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος. Για όσες εταιρείες δεν προλάβουν να κατοχυρώσουν μέχρι την ολοκλήρωση της συμφωνίας των Πρεσπών, τα πράγματα θα είναι εξαιρετικά δύσκολα, αφού θα πρέπει να τεκμηριώσουν το αίτημά τους, όταν οι εταιρείες της γειτονικής χώρας θα έχουν σίγουρα διασφαλίσει τον όρο «Β. Μακεδονία», που για εμπορικά προϊόντα στη διεθνή αγορά δεν είναι και τόσο ευδιάκριτο από το «Μακεδονία» για τους καταναλωτές.
Για την κατοχύρωση σήματος στην Ευρωπαϊκή Ενωση, από τη στιγμή που υποβάλλεται ο φάκελος, σε διάστημα ενός μήνα δημοσιεύεται η κατοχύρωση. Κάθε τρίτο πρόσωπο που πιστεύει ότι η κατοχύρωση δεν πρέπει να γίνει, πρέπει να υποβάλει τις αντιρρήσεις του σε διάστημα τριών μηνών. Μετά την άπρακτη παρέλευση των τριών μηνών, το σήμα κατοχυρώνεται. Για την κατοχύρωση ενός σήματος στη διεθνή αγορά, ο χρόνος για την ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι 18 μήνες.
Πολλές επιχειρήσεις, προκειμένου να αποφύγουν το κόστος κατοχύρωσης στη διεθνή αγορά, που είναι υψηλό, προχωρούν σε διμερείς συμβάσεις με τις αγορές που κατά βάση διοχετεύουν τα προϊόντα τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι για τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και για τα Προϊόντα Γεωγραφικής Ενδειξης (ΠΓΕ) δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησης για την ευρωπαϊκή αγορά, αφού έχουν καθορισθεί με αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης.