Τελευταία ευκαιρία για το «κρασί της παρέας»

Τελευταία ευκαιρία για το «κρασί της παρέας»

8' 22" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Λίγοι από τους πρωτοπόρους Κρητικούς αγρότες συνεταιριστές του 1933 που δημιούργησαν την Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών Ηρακλείου θα φαντάζονταν πως 85 χρόνια μετά η διάσωση της οργάνωσής τους θα εξαρτιόταν από σύμπραξη με μια ιδιωτική επιχείρηση. Πόσο μάλλον ότι χωρίς αυτήν το όλο εγχείρημα παραγωγής, συσκευασίας και εμπορίας κρασιού και λαδιού, το οποίο με περηφάνια –αλλά αμφιλεγόμενη εμπορική επιτυχία– λειτούργησαν για δεκαετίες, θα κατέρρεε με πάταγο. Ομως, όπως και σε άλλες περιπτώσεις αγροτικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα, «αποδείχτηκε πως χρόνια κακοδιαχείρισης και αδυναμία προσαρμογής στα νέα δεδομένα και τον διεθνή ανταγωνισμό είναι μονόδρομος προς την καταστροφή, παρά τις αθρόες επιδοτήσεις από κρατικά και κοινοτικά κονδύλια». Αυτό σημειώνουν στην «Κ» τραπεζικές πηγές που ενέκριναν προ ολίγων εβδομάδων το πλάνο εξυγίανσης της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών, η οποία αναζήτησε προστασία από το ελληνικό πτωχευτικό δίκαιο προ δύο ετών μη μπορώντας να αντιμετωπίσει τραπεζικές υποχρεώσεις ύψους 35 εκατ. ευρώ με βάση τον τελευταίο δημοσιευμένο ισολογισμό (2016) του συνεταιρισμού. Με κύκλο εργασιών μόλις 5,7 εκατ. το 2016 έναντι 12 εκατ. το 2015 και ζημίες της τάξης των 800 χιλιάδων ευρώ η επιβίωση ήταν αμφίβολη, όπως σημείωναν και οι ορκωτοί λογιστές στην ετήσια έκθεση.

Οι τράπεζες με προεξάρχουσα την Πειραιώς που κληρονόμησε τα δάνεια από την Αγροτική, αρχικά αναζήτησαν πιθανό επενδυτή για την πώληση των εγκαταστάσεων αλλά η συνεταιριστική δομή της επιχείρησης σε συνδυασμό με την οικονομική και εμπορική θέση της αποθάρρυνε τους λιγοστούς δυνητικά ενδιαφερόμενους. Ετσι, και ως από μηχανής θεός εμφανίστηκε η εταιρεία εμπορίας και διανομής ΕΛΓΕΚΑ η οποία με βάση και το business plan που ζήτησαν οι τράπεζες από την Ernst & Young ανέλαβε κομβικό ρόλο. Η ΕΛΓΕΚΑ αγοράζει εδώ και ένα δυο μήνες οίνο από ανεξάρτητους οινοπαραγωγούς, πρώτη ύλη δηλαδή για το εργοστάσιο των Πεζών, και το δίδει στις εγκαταστάσεις του συνεταιρισμού για συσκευασία. Η Ενωση Πεζών χρεώνει την ΕΛΓΕΚΑ το κόστος παραγωγής του τελικού προϊόντος και αυτή με τη σειρά της το διανέμει στην ελληνική αγορά προς πώληση. Από τα έσοδα των πωλήσεων η ΕΛΓΕΚΑ κρατάει το κόστος της και την αμοιβή διανομής και εμπορίας και αποδίδει τα κέρδη στην Ενωση Πεζών. Ετσι, η Ενωση αφενός κατά την παραγωγή εισπράττει κάποια κεφάλαια για να μπορεί να κινηθεί και κατά την εκκαθάριση επιπλέον κεφάλαια για να εξυπηρετήσει τον αναδιαρθρωμένο δανεισμό της.

Οσοι εμπλέκονται με το πλάνο εξυγίανσης εκτιμούν πως η εμπορία του οίνου μπορεί σε πρώτη φάση να φέρει κύκλο εργασιών της τάξης των 5 έως 6 εκατ. ευρώ ετησίως.

Η αίτηση επικύρωσης του σχεδίου εξυγίανσης κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ηρακλείου στα τέλη Ιουλίου και έχει τη συναίνεση του 71,8% των πιστωτών της. Η έγκριση αναμένεται τις αμέσως επόμενες εβδομάδες. Θα είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία της Ενωσης Πεζών Κρήτης να συνεχίσει τη λειτουργία της, αναφέρουν πηγές της αγοράς που υπογραμμίζουν πως η ναυαρχίδα των προϊόντων της, «Το κρασί της παρέας», κρύβει εμπορική αξία που είναι δυνατόν να τραβήξει πίσω στην κερδοφορία την εταιρεία. Η Eνωση Πεζών διαθέτει γραμμή συσκευασίας Tetra Pak του ενός λίτρου, όπως και άλλες γραμμές. Τα βασικά της προϊόντα είναι η συσκευασία του ενός λίτρου σε Tetra Pak και του ασκού των πέντε λίτρων για το εμπορικό σήμα «Κρασί της παρέας», αλλά και η ρετσίνα Εκάβη. Οι άλλοι κωδικοί της έχουν κριθεί από τους συμβούλους της εξυγίανσης ως ήσσονος σημασίας. Αργότερα φέτος, πιθανότατα τον Νοέμβριο, θα ξεκινήσει η ανάλογη διαδικασία και για τη συσκευασία ελαιολάδου, όπου όμως τα πράγματα είναι πιο δύσκολα καθώς ακόμα δεν έχουν βρεθεί λύσεις για το πώς θα προωθηθεί και θα τοποθετηθεί εμπορικά στην ελληνική ή και τη διεθνή αγορά. Η επιλογή της ΕΛΓΕΚΑ δεν είναι τυχαία. Βασίστηκε στην ανάλογη συνεργασία της έπειτα από συμφωνία με τους πιστωτές της προβληματικής επιχείρησης κατεψυγμένων αλιευμάτων «Καλλιμάνης».

Προβλήματα στην εκτέλεση του σχεδίου εξυγίανσης αποτελούν πάντοτε οι συνήθεις κίνδυνοι της αγοράς, αλλά στην περίπτωση της Ενωσης Πεζών υπάρχουν και σημαντικές αντιδράσεις από συνεταιριστές που δεν βλέπουν με καλό μάτι τη σύμπραξη ενός οιονεί δημόσιου φορέα όπως ο συνεταιρισμός με μια καθαρόαιμη ιδιωτική επιχείρηση όπως η ΕΛΓΕΚΑ. Παράλληλα, τοπικά μικροσυμφέροντα αλλά και ο συνήθης ανταγωνισμός της αγοράς δεν διευκολύνουν την κατάσταση, σημειώνουν πηγές με ενδελεχή γνώση του όλου θέματος.

Πάνω από όλα όμως, εξηγούν οι ίδιες πηγές, «θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η εποχή των αθρόων χρηματοδοτήσεων με πολιτικά κριτήρια από την Αγροτική Τράπεζα και οι επιδοτήσεις από την Ε.Ε. δεν υπάρχουν πια, και η εποχή που οι συνεταιρισμοί έκαιγαν μετρητά μόνο και μόνο για να μείνουν ανοικτοί έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί».

«Θαυματοχώρια» και συνεταιριστές Μεσοπολέμου

Η Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών βρίσκεται στον νομό Ηρακλείου Κρήτης, στον Δήμο Αρχανών-Αστερουσίων και αποτελεί πρότυπη οργάνωση στον αγροτοσυνεταιριστικό χώρο από το 1933. Δημιουργήθηκε για να απορροφά την πρώτη ύλη από τους παραγωγούς και να εξασφαλίζει ένα αξιοπρεπές εισόδημα για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.

Ο αριθμός των υπαλλήλων της Ενωσης Πεζών κατά τα πρώτα χρόνια της κρίσης έφτανε τους 130, ενώ το εποχικό προσωπικό ξεπερνούσε τα 300 άτομα σε περιόδους αιχμής. Η γενική συνέλευση αποτελείται από 45 αντιπροσώπους-αγρότες με τετραετή θητεία και το Δ.Σ. αποτελείται από 5 αγρότες της περιοχής με πολυετή εμπειρία στον αγροτοσυνεταιριστικό χώρο. Είναι αιρετό, ενώ στις συνεδριάσεις συμμετέχει εκπρόσωπος των εργαζομένων. «Είναι αμφίβολο κατά πόσον στη νέα πραγματικότητα μπορεί να απασχολεί πλέον τόσους υπαλλήλους», εξηγούν τραπεζικές πηγές προσθέτοντας με νόημα πως η Ενωση Πεζών συμμετέχει και στο μετοχικό κεφάλαιο άλλων 12 επιχειρήσεων συνεταιριστικής ή άλλης δομής. Με βάση τον επίσημο ιστότοπο της Ενωσης Πεζών, η επιχείρηση έχει δυνατότητα επεξεργασίας 20.000 τόνων σταφυλιών, δεξαμενές και λοιπούς χώρους αποθήκευσης κρασιών 25.000 τόνων, εμφιαλωτήριο κρασιού και εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου.

Στα δύο ιδιόκτητα ελαιουργεία της μπορεί να αλέθει 6.000 τόνους ελαιοκάρπου. Η δυνατότητα εμφιάλωσης ελαιολάδου αγγίζει τους 2.000 τόνους ετησίως. Η Ενωση Πεζών κατέχει, για τη διανομή των προϊόντων της, ιδιόκτητες αποθήκες 10.000 τ.μ., σε κέντρα χειρισμού ετοίμων προϊόντων και ιδιόκτητο στόλο φορτηγών. Οι συνεταιριστές εξηγούν από τις ιστοσελίδες της Ενωσης Πεζών την ιστορία τους ως το παράδειγμα από τα «Θαυματοχώρια». Πρόκειται για τα δέκα χωριά Αγιες Παρασκιές, Αγιος Βασίλειος, Βαρβάροι (ή Μυρτιά), Καλλονή, Καταλαγάρι, Κελλιά, Κουνάβοι, Μελέσσες, Πεζά και Χουδέτσι: «Χρόνια και χρόνια ζούσαν τα Θαυματοχώρια την απλή ζωή τους με σκληρή δουλειά χωρίς δίκαιη ανταμοιβή. Ωσπου βρέθηκαν κάποιοι πρωτεργάτες και βρήκαν τη λύση για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες. Μέχρι τότε, κάθε χωριό είχε τον συνεταιρισμό του, που όμως ήταν μικρός και ανήμπορος. Η σκέψη των πρωτεργατών ήταν απλή και λογική. Επρεπε όλοι να δουν και να πιστέψουν αυτό που ήταν ολοφάνερο, ότι αν ενώνονταν οι συνεταιρισμοί των δέκα χωριών σε μία Ενωση, θα γίνονταν πιο δυνατοί. Ετσι, δεν άργησε να γίνει η Ενωση Πεζών: ο νους και η ψυχή όλων μαζί των Θαυματοχωριών.

Στο «Βιβλιάριο του Πρώτου Συνεταιριστή», που αρχές του 1933 έπαιρναν στα χέρια τους οι αγρότες των Θαυματοχωριτών, υπήρχε ένα κείμενο-μανιφέστο:

«Υποστηρίζετε τον Συνεταιρισμόν και την Ενωσίν σας. Είναι οι βοηθοί σας και οι προστάτες σας. Οσάκις σας κατηγορούν τον Συνεταιρισμόν σας ή την Ενωσιν ζητήσετε και θα βρήτε πάντοτε πως αυτός που τους κατηγορεί έχει συμφέρον να είναι εναντίον του Συνεταιρισμού ή της Ενώσεώς σας. Οταν έχετε παράπονα, μη τα συζητάτε στα καφενεία γιατί πολλές φορές έχετε άδικο, και τότε κάνετε κακό στον εαυτόν σας, τόσο μεγάλο κακό, που δεν μπορεί να σας το κάνη μηδέ ο μεγαλύτερος εχθρός σας. Για κάθε παράπονο καταφεύγετε αμέσως στον Συνεταιρισμόν ή στην Ενωσιν».

Τα χίλια οινοποιεία της Ελλάδας που την καθιστούν 17η χώρα παραγωγής στον κόσμο

Τελευταία ευκαιρία για το «κρασί της παρέας»-1

Τα οινοποιεία διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες: Σε μεγάλες ολιγάριθμες οινοποιητικές μονάδες, σε μεσαίες μονάδες, σε μικρές οικογενειακές και, τέλος, σε συνεταιρισμούς που παράγουν και διακινούν κρασί, κυρίως σε τοπικό επίπεδο.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΟΙV), είναι η 17η χώρα παραγωγής κρασιού στον κόσμο και η 8η στην Ευρώπη. Προ πενταετίας όμως ήταν 14η στον κόσμο και 7η στην Ευρώπη, αλλά την προσπέρασαν η Βραζιλία, η Ουγγαρία και η Νέα Ζηλανδία. Περίπου 1.000 οινοποιεία λειτουργούν στη χώρα μας, σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας Stochasis – Σύμβουλοι Επιχειρήσεων, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου. Από αυτά, τα 650 είναι πιστοποιημένα για την παραγωγή οίνων με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) και προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ). Ο αριθμός αμπελουργών για παραγωγή οίνου προσεγγίζει περίπου τις 100.000, οι οποίοι καλλιεργούν συνολικές εκτάσεις 62.773 εκταρίων, ενώ ο αριθμός των εγχώριων ετικετών φθάνει τις 6.000. Σύμφωνα με τη μελέτη, η εγχώρια παραγωγή οίνου ανήλθε σε ποσότητα 2.581 χιλ. hl (εκατόλιτρα) που αντιστοιχεί σε αξία 345 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι το χύμα κρασί κυριαρχεί, αντιστοιχώντας στο 60% της εγχώριας αγοράς. Αντιθέτως, οι οίνοι ΠΟΠ και ΠΓΕ αντιπροσωπεύουν μόλις το 28,1% της συνολικής εγχώριας παραγωγής. Οι εξαγωγές ελληνικών κρασιών ανήλθαν με βάση τα στοιχεία της Stochasis το 2016 στα 73,7 εκατ. ευρώ, ενώ πραγματοποιήθηκαν εισαγωγές ύψους 33,9 εκατ. ευρώ.

Τα οινοποιεία διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες: σε μεγάλες ολιγάριθμες οινοποιητικές μονάδες με πλήρως αυτοματοποιημένα συστήματα σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας και δυνατότητα παραγωγής μεγαλύτερη από 100.000 hl ετησίως, σε μεσαίες μονάδες με δυνατότητα παραγωγής από 30.000 έως 100.000 hl ετησίως, σε μικρές οικογενειακές, συνήθως, επιχειρήσεις με περιορισμένη παραγωγική δυνατότητα (μικρότερη από 30.000 τόνους) και ιδιόκτητους αμπελώνες και, τέλος, σε συνεταιρισμούς που παράγουν και διακινούν κρασί, κυρίως σε τοπικό επίπεδο, εξηγεί στην «Κ» ο Βασίλης Ρεγκούζας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Stochasis.

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται πολλές οινοποιήσιμες ποικιλίες σταφυλιού, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προσφέρονται για την παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας. Οι πιο γνωστές ποικιλίες είναι τo σαββατιανό, o ροδίτης και τo αγιωργίτικο, οι οποίες συγκεντρώνουν περισσότερο από το 1/3 του συνόλου των φυτεμένων αμπελουργικών εκτάσεων με οινοποιήσιμες ποικιλίες. Οι αμπελουργικές εκτάσεις στο μεγαλύτερο μέρος τους είναι μικρές, με το 81% αυτών να καλύπτει μέχρι 5 στρέμματα. Περισσότερο από το 50% των αμπελουργικών εκτάσεων καλλιεργούνται στην Πελοπόννησο, στη Δυτική Ελλάδα, στην Κρήτη και στη Στερεά Ελλάδα. Οσον αφορά τις ποικιλίες, ξεχωρίζουν το σαββατιανό και ο ροδίτης, με μερίδια 16,4% και 14,2% αντιστοίχως. Η πλειονότητα των οινοποιών προμηθεύεται την πρώτη ύλη από αμπελουργούς με τους οποίους επιδιώκουν μακροχρόνια συνεργασία, ενώ ορισμένα οινοποιεία διαθέτουν ιδιόκτητους αμπελώνες. Η συμβολαιακή γεωργία έχει αρχίσει να εφαρμόζεται και στον τομέα της αμπελουργίας.

Παρά τα μεγάλα πλεονεκτήματα που εμφανίζει η χώρα μας στον γεωργικό τομέα, στην πράξη είναι ουραγός σε ευρωπαϊκό επίπεδο: η οινοποιία αντιστοιχεί στο 8,7% της συνολικής αξίας της φυτικής παραγωγής της Ε.Ε.-«28» για το 2015, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο μερίδιο είναι μόλις 0,3%.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή