Οταν στις 31 Οκτωβρίου 2018 κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης συμφωνία εξυγίανσης της Hellenic Steel Co βάσει των άρθρων 106β και 106δ του πτωχευτικού κώδικα, δηλαδή εξυγίανση και μεταβίβαση της εταιρείας σε νέο επενδυτή, δημιουργήθηκε σε αρκετούς η προσδοκία ότι οι μηχανές της άλλοτε κραταιάς χαλυβουργίας, οι οποίες εδώ και τέσσερα χρόνια έχουν σιγήσει, θα επαναλειτουργήσουν και κάποιοι θα βρουν ξανά δουλειά. Αλλωστε, ήταν η πρώτη φορά από το 2014, από όταν δηλαδή η εταιρεία αποφασίστηκε να μπει σε διαδικασία εκκαθάρισης, που φέρεται να υπάρχει κάποια πιο συγκεκριμένη πρόταση επενδυτή έτσι ώστε να καταρτισθεί και να κατατεθεί στο δικαστήριο συμφωνία εξυγίανσης.
Με δεδομένο και το βεβαρημένο ιστορικό, δηλαδή της αρχικής εκδήλωσης ενδιαφέροντος ακόμη και από κολοσσούς του κλάδου όπως η Mittal, ενδιαφέρον το οποίο απέσυρε στη συνέχεια, καλό είναι να κρατάμε μικρό καλάθι. Υπάρχει κι ένας ακόμη λόγος για αυτό: ο μυστήριος «θείος από την Αμερική» πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, για εταιρεία που εδρεύει στο Χάμντεν του Κονέκτικατ, ιδρύθηκε το 1946 και λόγω του τζίρου και του αριθμού των εργαζομένων της μπορεί να χαρακτηρισθεί μικρομεσαία. Φαίνεται, δε, να δραστηριοποιείται κυρίως στην εισαγωγή και διανομή προϊόντων χάλυβα και όχι στην παραγωγή. Τα στοιχεία αυτά –εάν βεβαίως ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα– φέρεται να προβληματίζουν αρκετά τους εμπλεκομένους στην υπόθεση και –σύμφωνα με αρμόδιους τραπεζικούς και νομικούς κύκλους– διερευνώνται οι δείκτες φερεγγυότητας της αμερικανικής εταιρείας. Κρίσιμο στοιχείο είναι εάν έχει προσκομίσει ή πρόκειται να προσκομίσει η εταιρεία εγγυητική επιστολή και από πού αυτή θα έχει χορηγηθεί.
«Κρυφό» το όνομα
Αξίζει εδώ να διευκρινισθεί ότι στο κείμενο της συμφωνίας δεν αποκαλύπτεται το όνομα του επενδυτή –κάτι που προβλέπεται να γίνει όταν ολοκληρωθεί η μεταβίβαση της εταιρείας–, αλλά αναφέρεται ως συμβαλλόμενος η εταιρεία Hellenic Steel Acquisition Co. SARL, η οποία εδρεύει στο Λουξεμβούργο, ιδρύθηκε μόλις τον Οκτώβριο και στην ουσία λειτουργεί ως πληρεξούσιος.
Ο,τι και να συμβεί, αυτό που δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι ότι μία εταιρεία με ιστορία 55 ετών, η οποία στην Ελλάδα ήταν η μοναδική στο είδος της και δη στον τομέα της ψυχρής έλασης, δεν επιχειρήθηκε εγκαίρως να διασωθεί και αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία της. Η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Χάλυβος, όπως, είναι η επωνυμία της, ιδρύθηκε το 1963 στη Νέα Ιωνία Θεσσαλονίκης από την αμερικανική Republic Steel Co και το 1966 ξεκίνησε την παραγωγική της δραστηριότητα. Αυτό που έκανε η εν λόγω βιομηχανία ήταν το εξής: μετέτρεπε την ακατέργαστη λαμαρίνα, που έφθανε στους γνωστούς μεγάλους κυλίνδρους (γνωστά ως coils) σε πολύ λεπτές πλάκες. Στη συνέχεια, αυτές οι πλάκες επικαλύπτονταν με ψευδάργυρο ή κασσίτερο για να μορφοποιηθούν στη συνέχεια σε τενεκέδες, αλλά και να χρησιμοποιηθούν σε ηλεκτρικές συσκευές, αυτοκίνητα, έπιπλα κ.ά. Τα βασικά προϊόντα της εταιρείας ήταν ο μη επιχρισμένος χάλυβας ψυχρής έλασης, ο γαλβανισμένος χάλυβας ψυχρής έλασης και ο λευκοσίδηρος ηλεκτρόλυσης.
Μεγάλη παραγωγή
Η παραγωγική δυνατότητα του εργοστασίου ήταν 700.000 τόνοι λεπτών πλακών (πάχους κατά μέσον όρο ενός χιλιοστού), ενώ πριν από την κρίση η παραγωγή έφθανε τους 350.000 – 400.000 τόνους και μάλιστα αφορούσε ακόμη πιο λεπτές πλάκες. Το εργοστάσιο πέρα από τις βασικές γραμμές παραγωγής διέθετε και γραμμές φινιρίσματος για την κοπή των πλακών. Ακόμη και λίγο πριν μπει λουκέτο το 2014 πραγματοποιούσε σημαντικές εξαγωγές κυρίως στα Βαλκάνια, καθώς και σε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Ενδεικτικό των δυνατοτήτων που είχε –τουλάχιστον τότε– η εταιρεία είναι ότι ακόμη και την τελευταία χρονιά που είχε παραγωγή, πριν δηλαδή τεθεί σε διαδικασία εκκαθάρισης, πραγματοποίησε τζίρο (για το διάστημα από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως 31 Οκτωβρίου 2014) ύψους 77,37 εκατ. ευρώ. Στην επόμενη χρήση, 1/11/2014 – 31/10/2015 η εταιρεία προχώρησε σε πωλήσεις αποθεμάτων της και είχε κύκλο εργασιών 11,86 εκατ. ευρώ.
Πορεία προς το λουκέτο
Για να αντιληφθεί, βεβαίως, κάποιος τη σταδιακή απαξίωση της εταιρείας αρκεί να πούμε ότι το 2005 έκανε τζίρο 218,47 εκατ. ευρώ, το 2010 είχε υποχωρήσει στα 126,9 εκατ. ευρώ, ενώ το 2012, χρονιά κατά την οποία έγινε γνωστή η πρόθεση του βασικού μετόχου, της ILVA/RIVA Group, να κλείσει το εργοστάσιο της Ελλάδας, ο τζίρος υποχώρησε στα 85,83 εκατ. ευρώ, από 149,58 εκατ. ευρώ το 2011. Τη χρονιά εκείνη, το 2012, οι συσσωρευμένες ζημίες της Hellenic Steel ανέρχονταν σε 74,57 εκατ. ευρώ.
Τι προβλέπει το σχέδιο εξυγίανσης
Τα βασικά σημεία της συμφωνίας εξυγίανσης και μεταβίβασης της επιχείρησης, η οποία έχει προγραμματιστεί να συζητηθεί στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης τη Δευτέρα, 10 Δεκεμβρίου 2018 είναι τα ακόλουθα:
• Ο νέος επενδυτής αναλαμβάνει μέρος του παθητικού της εταιρείας και συγκεκριμένα 6,49 εκατ. ευρώ, ενώ θα καταβάλει ακόμη 12 εκατ. ευρώ ως υπόλοιπο τιμήματος σε μετρητά. Το ποσό αυτό θα καταβληθεί κατά την ημερομηνία ολοκλήρωσης της συναλλαγής. Επιπλέον του παραπάνω ποσού προβλέπεται η καταβολή ενός εκατομμυρίου ευρώ εντός έξι μηνών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της συναλλαγής, υπό την προϋπόθεση ότι εντός του χρονικού αυτού διαστήματος θα προσκομιστεί, με μέριμνα της εταιρείας, εγγράφως χορηγηθείσα από το υπουργείο Περιβάλλοντος τριετής παράταση για τη δημιουργία του χώρου διάθεσης στερεών αποβλήτων. Προς εξασφάλιση του επιπλέον αυτού τιμήματος του ενός εκατομμυρίου ευρώ, θα εκδοθεί σχετική εγγυητική επιστολή η οποία θα λήγει έξι μήνες από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της συναλλαγής χωρίς δυνατότητα ανανέωσής της.
• Το ενεργητικό της Hellenic Steel που μεταβιβάζεται στην καινούργια εταιρεία, η οποία θα δημιουργηθεί από τον νέο επενδυτή, αποτελείται από 172 ακίνητα, 357 είδη μηχανολογικού εξοπλισμού και άλλα 36 είδη λοιπού εξοπλισμού. Το μεταβιβαζόμενο ενεργητικό είναι ύψους 9.778.760 ευρώ. Το μεταβιβαζόμενο παθητικό, όπως προαναφέρθηκε, είναι 6,49 εκατ. ευρώ. Τα ακίνητα θα μεταβιβαστούν στον επενδυτή, δυνάμει σχετικών συμβολαιογραφικών πράξεων, οι οποίες θα υπογραφούν το συντομότερο δυνατόν μετά την επικύρωση της συμφωνίας εξυγίανσης από το αρμόδιο δικαστήριο και σε κάθε περίπτωση μέχρι την ημερομηνία ολοκλήρωσης της συναλλαγής. Οι εν λόγω συμβολαιογραφικές πράξεις θα προβλέπουν ότι το αντάλλαγμα για τη μεταβίβαση όλων των ακινήτων που βρίσκονται στο οικόπεδο της εταιρείας έχει ήδη αποπληρωθεί.
• Το μη μεταβιβαζόμενο παθητικό ανέρχεται σε 84,2 εκατ. ευρώ και δεν μεταβιβάζεται, καθώς έχει προηγηθεί η διαδικασία της ειδικής εκκαθάρισης. Στην ουσία, δηλαδή, η εταιρεία μεταβιβάζεται στον νέο επενδυτή ελεύθερη χρεών. Από το κυρίως τίμημα θα ικανοποιηθεί το μη μεταβιβαζόμενο τμήμα του παθητικού. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των υποχρεώσεων της εταιρείας (81,2 εκατ. ευρώ) αφορά ανέγγυους πιστωτές.
• Το μη μεταβιβαζόμενο ενεργητικό (πρόκειται κυρίως για εμπορικές απαιτήσεις και ταμειακά διαθέσιμα) ανέρχεται σε 8,69 εκατ. ευρώ.
• Οι ενεργές συμβάσεις εργασίας δεν μεταβιβάζονται στη νέα εταιρεία.
• Οι υποχρεώσεις που είχε η εταιρεία προς ελληνικό Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς μέχρι τις 31 Ιουλίου 2018 έχουν εξοφληθεί και όποιες νέες έχουν δημιουργηθεί από την 1η Αυγούστου 2018 δεν μεταβιβάζονται στη νέα εταιρεία.
• Οι οφειλές προς δήμους και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ύψους 1,059 εκατ. ευρώ μέχρι και τον Ιούλιο του 2018 δεν μεταβιβάζονται αλλά θα πληρωθούν από την παλιά εταιρεία εντός 30 ημερών από την ολοκλήρωση της συναλλαγής.
Ενα σίριαλ με πολλά επεισόδια, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2014
Από το 2012, οπότε έγιναν γνωστές οι προθέσεις του ιταλικού ομίλου, ξεκίνησε μια ατελείωτη περιπέτεια για τους εργαζομένους της Hellenic Steel. Στις 24 Οκτωβρίου 2014 η έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων αποφάσισε να θέσει την εταιρεία σε καθεστώς λύσης και εκκαθάρισης με ημερομηνία έναρξης εφαρμογής αυτής από την 1η Νοεμβρίου 2014. Με την ίδια απόφαση ορίστηκαν και οι δύο εκκαθαριστές. Κατόπιν σχετικής εξώδικης δήλωσης παραίτησης του ενός, αυτός αντικαταστάθηκε στις 17 Ιουλίου 2015, ενώ στις 29 Δεκεμβρίου 2016 ορίστηκαν δύο νέοι εκκαθαριστές.
Στις 7 Δεκεμβρίου δημοσιεύθηκε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την πώληση των παγίων περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας, με καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 24η Φεβρουαρίου 2017. Υπεβλήθησαν αρχικά τρεις μη δεσμευτικές προσφορές από τις εταιρείες Atlas Consortium, Metalcorp Group και την JSW Steel Ltd, από τις οποίες μόνον αυτή της Metalcorp κρίθηκε ως προτιμητέα για περαιτέρω αξιολόγηση καθότι προσκόμισε τα ζητηθέντα από τους εκκαθαριστές πρόσθετα δικαιολογητικά (εγγυητική επιστολή, αποδεικτικά έγγραφα για ύπαρξης αναγκαίων κεφαλαίων). Τελικά η προσφορά της Metalcorp κρίθηκε ως μη ικανοποιητική διότι, όπως προέκυψε και από τις σχετικές συζητήσεις που έγιναν με τον υποψήφιο επενδυτή, δεν διασφάλιζε την εφάπαξ καταβολή του προσφερόμενου τιμήματος και επιπλέον έθετε και πρόσθετα θέματα σχετικά με τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις της εταιρείας, με αποτέλεσμα ο διαγωνισμός να κηρυχθεί άγονος.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι νωρίτερα ενδιαφέρον για την εξαγορά της Hellenic Steel είχε εκδηλώσει και μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως στον κλάδο της χαλυβουργίας, η Mittal, η οποία, ωστόσο, το απέσυρε, επικαλούμενη –ήταν άνοιξη του 2015, άλλωστε– τη ρευστή οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα.
Εξάλλου, στις 19 Δεκεμβρίου 2016 κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης αίτηση της ILVA SPA, κυριότερου πιστωτή της εταιρείας, καθώς την προμήθευε με την πρώτη ύλη, για κήρυξη της Hellenic Steel σε καθεστώς πτώχευσης. Η αίτηση αυτή, έπειτα από σχετικές αναβολές, συζητήθηκε στις 22 Μαΐου 2017.
Στις 14 Δεκεμβρίου 2017 οι εκκαθαριστές προχώρησαν σε νέα πρόσκληση για την πώληση του ενεργητικού της εταιρείας και στο πλαίσιο του νέου διαγωνισμού υπεβλήθη μία δεσμευτική προσφορά, η οποία κρίθηκε και ως προτιμητέος επενδυτής.
Ακόμη, πάντως, και αν όλα εξελιχθούν ομαλά, ήτοι ο νέος επενδυτής διαθέτει την απαιτούμενη φερεγγυότητα και κεφαλαιακή επάρκεια, η επαναλειτουργία της Hellenic Steel είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο στοίχημα. Κατ’ αρχάς, διότι από το 2013 κάποια μηχανήματα και από το 2014 όλα έχουν σταματήσει να λειτουργούν, κάτι που σημαίνει σημαντικές επενδύσεις για τη συντήρηση του υφιστάμενου μηχανολογικού εξοπλισμού και για την εξαγορά καινούργιου.
Ενα άλλο κρίσιμο θέμα που τίθεται είναι η προμήθεια πρώτης ύλης, από πού θα γίνεται και με ποιους όρους. Οι βιομηχανίες αυτής της κατηγορίας δουλεύουν με πρώτη ύλη που εισάγεται κυρίως από την Ινδία, την Κίνα αλλά και από τη Σερβία. Από την άλλη, η ύπαρξη ενός σημαντικού εργοστασίου και μάλιστα σε καλή θέση, σε απόσταση έξι χιλιομέτρων από το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο αναμένεται ότι θα αναβαθμίσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες του μετά τις επενδύσεις που σχεδιάζονται σε αυτό, θεωρείται συγκριτικό πλεονέκτημα της Hellenic Steel.
Το 1997 στο εργοστάσιο απασχολούνταν 530 εργαζόμενοι σε μόνιμη βάση και 150 μέσω εργολάβων, το 2010 απασχολούνταν συνολικά 415 εργαζόμενοι, ενώ το 2014 είχαν μείνει 270. Το 2017 καταγγέλθηκαν οι συμβάσεις και των τελευταίων 32 εργαζομένων της εταιρείας, ενώ για τρεις από αυτούς που κρίθηκε αναγκαία η παραμονή καταρτίστηκαν νέες συμβάσεις ορισμένου χρόνου εξάμηνης διάρκειας.