Ο επί πολλά έτη πρόεδρος του Συνδέσμου Eλληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) δηλώνει υπερήφανος για τη νέα γενιά που έχει πάρει στα χέρια της τον ΣΕΤΕ και το έργο που ο σύνδεσμος έχει επιτελέσει και συνεχίζει να επιτελεί με γνώμονα το συμφέρον της χώρας και του κλάδου. Αυτό σημειώνει μιλώντας στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου SANI/IKOS, Ανδρέας Ανδρεάδης, επισημαίνοντας ότι σχεδιάζονται επενδύσεις της τάξης των 500 εκατ. για την εξαετία 2019-2025, που θα αναβαθμίσουν και θα επεκτείνουν περαιτέρω το Sani Resort αλλά και θα προσθέσουν σχεδόν μια νέα ξενοδοχειακή μονάδα κάθε χρόνο σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία. Προσθέτει όμως ότι απαιτείται διαμόρφωση φιλικότερου στις επιχειρήσεις περιβάλλοντος, όπως και να σταματήσει η ακραία υπερφορολόγηση του κλάδου. Προειδοποιεί δε, πως η επόμενη διετία θα είναι δύσκολη, καθώς ο ανταγωνισμός εντείνεται και οι διεθνείς συνθήκες μεταβάλλονται, ωστόσο παραμένει αισιόδοξος μακροπρόθεσμα.
– Πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο τουρισμός τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα;
– Επειτα από μια αδιάλειπτη περίοδο ανάπτυξης από το 2013 έως σήμερα, κατά την οποία αφίξεις κυρίως αλλά και έσοδα ανήλθαν σε ιστορικά επίπεδα-ρεκόρ, είναι λογικό να υπάρξει μια περίοδος σταθεροποίησης. Η επόμενη διετία θα είναι μια τέτοια περίοδος, κατά την εκτίμησή μου, και εξαιτίας εξωτερικών παραμέτρων όπως η ανάκαμψη ανταγωνιστικών αγορών (Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία), θα μπορούσαν να μας επηρεάσουν αρνητικά αλλά και η διεθνής επιβράδυνση των οικονομιών και επιμέρους παράγοντες όπως ένα πιθανό σκληρό Brexit. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί βάρος στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και των υποδομών, στην εκπαίδευση και παράλληλα να σταματήσει η έντονη υπερφορολόγηση του κλάδου που απειλεί την ανταγωνιστικότητά του. Είναι σαφές ότι δεν θα πρέπει να εστιάζουμε πλέον αποκλειστικά στον αριθμό των αφίξεων. Μεγαλύτερη σημασία έχουν άλλα στοιχεία, όπως η διάρκεια της παραμονής, το ύψος των χρημάτων που δαπανά κάθε επισκέπτης, αλλά και η συνολική εμπειρία που αποκομίζει. Αν στην Ελλάδα οι τουρίστες δαπανούσαν όσα δαπανούν στην Ισπανία, τα έσοδά μας θα έφταναν τα 25 δισ. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί αν αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες της τεχνολογίας, προσελκύσουμε εξειδικευμένα τμήματα της αγοράς και επενδύσουμε σε αναβάθμιση μονάδων, υποδομών και στη διαρκή επιμόρφωση των στελεχών. Το 2019 και το 2020 στην καλύτερη περίπτωση θα δουν τα έσοδα σε αμετάβλητα επίπεδα. Θα είναι δύο χρόνια δύσκολα και έτσι πρέπει να προχωρήσει άμεσα η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση, να φύγει το τέλος διανυκτέρευσης που κάνει ζημιά σε επίπεδο φήμης αλλά και να μειωθούν οι συντελεστές των ασφαλιστικών εισφορών. Μακροπρόθεσμα, θα έλεγα ότι ο τουρισμός ταιριάζει στον Ελληνα και στην κουλτούρα του και έτσι οι προοπτικές του είναι αναμφίβολα θετικές.
– Ενάμιση χρόνο μετά την αλλαγή ηγεσίας στον ΣΕΤΕ, ποια είναι η γνώμη σας για τη συμβολή του συνδέσμου στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος;
– Είμαι ευτυχής και υπερήφανος για τη νέα ομάδα δυναμικών επιχειρηματιών που όντας πάντοτε δίπλα στον σύνδεσμο τώρα έχουν αναλάβει την ηγεσία του, όπως και την ηγεσία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδας και την ηγεσία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων. Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος αλλά και οι πρόεδροι του ΞΕΕ και ΠΟΞ Αλέξανδρος Βασιλικός και Γρηγόρης Τάσιος και τα μέλη των Δ.Σ. τους, είναι ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η νεότερη γενιά. Η γενιά αυτή έχει και βάθος και όραμα και ικανότητες, και για αυτό είμαι αισιόδοξος. Ο ΣΕΤΕ καθιέρωσε τον τουριστικό τομέα ως κορυφαία δραστηριότητα και τον οργάνωσε με τέτοιο τρόπο που η συνεισφορά στην οικονομία και την απασχόληση ειδικά μετά την κρίση ενισχύθηκε και συνεχίζεται δυναμικά.
– Ποιοι είναι οι στόχοι της SANI/IKOS στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τα επόμενα χρόνια; Τι επενδύσεις σχεδιάζετε και σε ποιες περιοχές εστιάζεται το ενδιαφέρον σας;
– Η Ελλάδα αποτελεί τη βασική προτεραιότητα για το σχήμα της LBRI (Luxury Beach Resorts International – Ιδιοκτήτριας των Sani/ikos Resorts στην Ελλάδα) που έχει επενδύσει και εξακολουθεί να επενδύει στην Ελλάδα, καθώς υπάρχουν ακόμη σημαντικές ευκαιρίες τόσο σε επίπεδο επιχειρηματικής δραστηριότητας, όσο και ανθρώπινου δυναμικού. Με νέα κεφάλαια τα οποία αντλήσαμε μέσω του νέου σχήματος της Ikos International από την ίδια μετοχική βάση, σκοπεύουμε να αναπτυχθούμε περαιτέρω και στην Ιβηρική Χερσόνησο, όπου έχουμε ήδη δρομολογήσει μια μεγάλη επένδυση 150 εκατ. στο Ikos στην Ανδαλουσία. Στην Κω ανοίγουμε τον Μάιο το Ikos Aria ολοκληρώνοντας μια επένδυση 100 εκατ. εκεί, αλλά συζητάμε και για νέες μονάδες σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Θα σας έλεγα πως σκοπεύουμε να επενδύσουμε και με τα δύο brands μας άνω των 500 εκατ. την επόμενη εξαετία. Συνεχίζουμε λοιπόν βάσει χρονοδιαγράμματος την επενδυτική δραστηριότητά μας για περαιτέρω επέκταση και εξετάζουμε στα μελλοντικά επιχειρηματικά μας σχέδια την Κρήτη, πιθανώς τη Ρόδο ή και για νέα επένδυση στην Κέρκυρα, όπως και σε αναβαθμίσεις και επεκτάσεις στο Sani Resort. Για να προχωρήσουν όμως τέτοιες επενδύσεις απαιτείται πολιτική σταθερότητα και να μπει τέλος στην ακραία υπερφορολόγηση.
– Το 2015 προβήκατε σε μια σημαντική στρατηγική συμμαχία με την Goldman Sachs Asset Management, την Oaktree Capital και τη Hermes GPE κλπ., με στόχο την περαιτέρω και από κοινού ανάπτυξή σας. Πώς προχωράει αυτή η συνεργασία; Υπάρχει ενδιαφέρον από άλλα funds για τέτοιες επενδύσεις;
– Η συμφωνία του 2015 ήταν πραγματικά σημαντική και πρωτοπόρα για τα ελληνικά δεδομένα. Προσέθεσε υπεραξία και ενίσχυσε την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών προς τη χώρα και ελπίζουμε ότι άνοιξε νέους δρόμους και για άλλες αντίστοιχες συνεργασίες Ελλήνων επιχειρηματιών με ξένα κεφάλαια. Χάρη στη στρατηγική αυτή, είμαστε οι πρώτοι που καταφέραμε να καθιερώσουμε το Sani Resort ως έναν μοναδικό, κορυφαίο οικογενειακό προορισμό της Μεσογείου, αλλά και να σχεδιάσουμε και να δημιουργήσουμε ένα νέο και ισχυρό διεθνές brand, τα Ιkos resorts. Ενα brand με ελληνικό DNA το οποίο διαφοροποιεί ουσιαστικά τις υπηρεσίες all-inclusive, αναβαθμίζοντας την εικόνα του ελληνικού τουρισμού στα μάτια μιας κατηγορίας τουριστών που διεκδικούν όλοι οι ανταγωνιστικοί προορισμοί. Οι νέες επενδύσεις μας επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και ουσιαστικές προοπτικές για περαιτέρω επέκταση. Ενδιαφέρον υπάρχει, κεφάλαια προς επένδυση υπάρχουν, όμως υπάρχουν και εμπόδια. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι μία από τις πιο υπερφορολογημένες χώρες, και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επί μακρόν. Αν η πολιτεία ελαφρύνει τις συνολικές επιβαρύνσεις των τουριστικών επιχειρήσεων στα επίπεδα των ανταγωνιστών μας, το όφελος θα αποτυπωθεί άμεσα τόσο στα κρατικά έσοδα όσο και στις αμοιβές των εργαζομένων. Πιστεύω ακράδαντα ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να αμείβονται καλά, η κάθε επένδυση θα πρέπει να μπορεί να είναι ανταποδοτική για το Δημόσιο και επωφελής για όλα τα μέρη.
– Πριν από κάποιο καιρό ανακοινώσατε μια πρωτοβουλία με στόχο την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων. Σε τι στάδιο βρίσκεται η συγκεκριμένη πρωτοβουλία;
– Μια τέτοια πρωτοβουλία δεν μπορεί να ευοδωθεί χωρίς τη συμμετοχή του (επίσημου) ελληνικού κράτους. Γι’ αυτόν τον λόγο τον περασμένο Μάιο απέστειλα στον πρόεδρο της Βουλής μια επιστολή, προτείνοντας τους όρους της πρωτοβουλίας και της συμμετοχής μου και καλώντας τον να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας ώστε να διασφαλιστεί ο υπερκομματικός της χαρακτήρας, η αποτελεσματικότητα της προσπάθειας και η διαφάνεια στις διαδικασίες. Σε συνέχεια της επιστολής μου, αναμένω απάντηση ώστε, όπως δεσμεύθηκα, να υποστηρίξω την πρωτοβουλία γιατί πραγματικά πιστεύω ότι αξίζει.