Μοιάζει με οφθαλμαπάτη το θέαμα εκατοντάδων πανομοιότυπων επαύλεων που χτισμένες σε σειρές η μία δίπλα στην άλλη θυμίζουν κάτι ανάμεσα σε γαλλικούς μεσαιωνικούς πύργους και κάστρα της Ντίσνεϊλαντ. Το παραμυθένιο σκηνικό τους, όμως, σκιαγραφεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός κλάδος της Τουρκίας, μέχρι προσφάτως ατμομηχανή της τουρκικής οικονομίας και τώρα στα πρόθυρα κατάρρευσης. Το τρίτο τρίμηνο του 2018 ο κλάδος συρρικνώθηκε κατά 5,3%.
Πρόκειται για το συγκρότημα Μπουρτζ Αλ Μπαμπάς που κατασκεύασε ο κατασκευαστικός όμιλος Sarot σε μια επαρχία της βορειοδυτικής Τουρκίας. Ο αρχιτέκτονας του συγκροτήματος, Γιαλτσίν Κοτσακάλικογλου, σχεδίασε τις πολυτελείς κατοικίες ώστε να μοιάζουν με το κάστρο της Ωραίας Κοιμωμένης του Ντίσνεϊ.
Αρχισε να τις κατασκευάζει το 2014 για να τις πουλήσει σε πλούσιους ξένους, κυρίως σε Αραβες από τις χώρες του Κόλπου. Κάθε μία από τις 732 επαύλεις του συγκροτήματος Μπουρτζ Αλ Μπαμπάς κοστίζει από 400.000 ώς 500.000 δολάρια. Παραμένουν, όμως, κενές όπως και το εμπορικό κέντρο που περιλαμβάνει το συγκρότημα και το εγχείρημα απεδείχθη αποτυχία. Το φιλόδοξο σχέδιο του ομίλου Sarot ναυάγησε και ο όμιλος έχει υποβάλει αίτηση προστασίας από τους πιστωτές όπως και εκατοντάδες άλλες τουρκικές επιχειρήσεις.
Εν ολίγοις, ο όμιλος ακολούθησε την τύχη του κατασκευαστικού κλάδου, καθώς η τουρκική οικονομία επιβραδύνεται και όλα δείχνουν πως οδεύει προς ύφεση μέσα στο 2019.
Στην περίπτωση του Sarot, πολλοί πελάτες αδυνατούσαν να αποπληρώσουν το δυσθεώρητο τίμημα που είχαν δεχθεί να καταβάλουν. Μιλώντας στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP, ο υποδιευθυντής του ομίλου, Μεζέρ Γερντελέν, τόνισε πως αναγκάστηκε να ακυρώσει αρκετά από τα συμβόλαια αγοράς που είχε υπογράψει όταν πώλησε 351 βίλες σε Αραβες επενδυτές.
Αιτία ήταν η πτώση της τιμής του πετρελαίου που μεσολάβησε και ζημίωσε την πελατεία από τον Κόλπο. Παράλληλα, ο όμιλος Sarot βρέθηκε στη δίνη της νομισματικής κρίσης που έπληξε την Τουρκία το καλοκαίρι του 2018 και αντιμετώπισε όπως όλος ο κατασκευαστικός κλάδος «απρόβλεπτες διακυμάνσεις του κόστους του». Μολονότι έχει εμπλακεί σε μια νομική διαμάχη σχετική με την αίτηση προστασίας από τους πιστωτές, η εταιρεία ευελπιστεί πως θα μπορέσει τελικά να πουλήσει κάποιες από τις επαύλεις και σχεδίασε να εγκαινιάσει επισήμως το συγκρότημα τον Οκτώβριο. Ακόμη κι αν τα καταφέρει, όμως, κάποιοι άλλοι ίσως να μη σταθούν εξίσου τυχεροί.
Υπάρχουν διάσπαρτα σε όλη την Τουρκία άφθονα συγκροτήματα πολυτελών κατοικιών ορισμένα ημιτελή και άλλα ολοκληρωμένα αλλά κενά. Οπως σχολίασε στην ιστοσελίδα dailymail, ο Αλμέρ Ντουμάν, συνεργάτης καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Σμύρνης, «οι τρεις στις τέσσερις εταιρείες που έχουν ζητήσει προστασία από τους πιστωτές τους ή έχουν κηρύξει πτώχευση είναι κατασκευαστικές». Ο ίδιος τονίζει πως «είτε μιλήσει κανείς για φούσκα κατασκευαστικού κλάδου ή για φούσκα αγοράς κατοικιών, σίγουρα υπάρχει φούσκα στην Τουρκία», καθώς έχουν χτιστεί πάρα πολλές κατοικίες στη χώρα. Και βέβαια δεν πρόκειται μόνον για πολυτελείς επαύλεις.
Μέσα στα τελευταία 16 χρόνια έχουν χτιστεί περίπου 10,5 εκατ. διαμερίσματα και τα περισσότερα δεν είναι παρά απλά διαμερίσματα που απευθύνονται στον μέσο πολίτη της Τουρκίας. Το τουρκικό επιμελητήριο πολιτικών μηχανικών προεξοφλεί, μάλιστα, ότι θα ακολουθήσουν «περισσότερες αιτήσεις πτώχευσης μεταξύ των κατασκευαστικών». Ο δείκτης εμπιστοσύνης του κατασκευαστικού κλάδου υποχώρησε τον Δεκέμβριο στις 55,4 μονάδες από τις 56,6 στις οποίες ήταν τον Νοέμβριο. Βρίσκεται δηλαδή σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, καθώς στην κατάταξη της τουρκικής στατιστικής υπηρεσίας κάθε επίπεδο κάτω του 100 αποτελεί ένδειξη απαισιοδοξίας.