Σημαντικής εμβέλειας πολιτικές εξελίξεις σηματοδοτούν οι εκλογές που διεξήχθησαν πανευρωπαϊκά την Κυριακή, με δεδομένο ότι τα αποτελέσματα ανέτρεψαν αρκετές από τις εντυπώσεις και κυρίως τις ισορροπίες που είχαν διαμορφωθεί στην κεντρική σκακιέρα. Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε ορισμένες από τις βασικές μεταβολές αυτής της αναμέτρησης και να συνάξουμε κάποια θεμελιώδη συμπεράσματα.
Το πρώτο πολύ θετικό γεγονός είναι ότι αυξήθηκε θεαματικά η προσέλευση των Ευρωπαίων πολιτών στις κάλπες. Η αποχή στις εκλογές, η οποία διογκωνόταν σταθερά μετά τις πρώτες ευρωεκλογές του 1989, τώρα μειώθηκε για πρώτη φορά! Η συμμετοχή των ψηφοφόρων αυξήθηκε από το 43% (στις εκλογές του 2014) σε ποσοστό 51% τούτη τη φορά. Με ακόμη καλύτερες επιδόσεις στη συμμετοχή των νέων σε ηλικία ψηφοφόρων. Πώς μεταφράζεται πολιτικά το γεγονός αυτό; Προφανώς ότι το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων πολιτών για όλα όσα συμβαίνουν στη Γηραιά Ηπειρο είναι πολύ πιο ζωηρό σήμερα σε σύγκριση με το παρελθόν. Μπορεί να υπάρχουν ανησυχίες και δυσαρέσκεια για τα όσα κακώς κείμενα καταγράφηκαν στην πορεία, αλλά η πλειοψηφία των πολιτών μάλλον αντιλαμβάνεται ότι το μεγαλύτερο κακό που θα μπορούσε να συμβεί θα ήταν να χαθεί το κρισιμότερο κεκτημένο, που είναι η ίδια η ενιαία οντότητα της Ευρώπης (βλέπε και την περιπέτεια της Βρετανίας).
Ετσι, μπορούμε να ερμηνεύσουμε και το δεύτερο πολύ σημαντικό στοιχείο αυτών των εκλογών, ότι η άνοδος των δυνάμεων των λαϊκιστών και των εθνικιστών ήταν σαφώς πιο περιορισμένη από εκείνη που αρχικά κατέγραφαν οι δημοσκοπήσεις και όλοι φοβόμασταν. Υπήρξαν βεβαίως οι προβλεπόμενες πρωτιές που σημείωσαν οι ακροδεξιοί σε χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία (οριακά), αλλά στο συνολικό κάδρο η επιρροή τους είναι πολύ χαμηλότερη απέναντι στο ευρύ φάσμα των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων. Εάν προσεγγίσουμε τα αποτελέσματα σαν ένα είδος δημοψηφίσματος, η διαφορά είναι τεράστια. Το στρατόπεδο των ευρωσκεπτικιστών κυμαίνεται σε συνολικό ποσοστό ψήφων λίγο πάνω από το 30%, ενώ σε ποσοστό εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το ποσοστό τους είναι μικρότερο και από το 25%. Δεν είναι μικρό πράγμα όλο αυτό, αλλά δεν υποκρύπτει καμία δυναμική που να δημιουργεί υπαρξιακά προβλήματα στο ενιαίο οικοδόμημα. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι η αντίδραση που εκδηλώνεται δεν αποτελεί και ένα μήνυμα προς τις πολιτικές ηγεσίες, ότι θα πρέπει να αναλάβουν σοβαρές πρωτοβουλίες στη συνέχεια και να χαλαρώσουν το αυστηρό δόγμα λιτότητας.
Το τρίτο οφθαλμοφανές συμπέρασμα είναι η ενίσχυση των νέων δυνάμεων στον πολιτικό χάρτη. Το κόμμα της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς σημείωσε μεγάλη υποχώρηση και το ίδιο συνέβη και με την ένωση των Σοσιαλδημοκρατών. Κερδισμένοι εμφανίζονται η ομάδα συνεργασίας των Φιλελευθέρων (με την προσθήκη του Μακρόν) και περισσότερο από όλους οι Πράσινοι, οι οποίοι κατέγραψαν τον σχεδόν διπλασιασμό της επιρροής τους στους ψηφοφόρους. Προφανώς, για τους πολίτες της Ευρώπης οι προτεραιότητες αλλάζουν (βλέπε π.χ. αγωνίες για την κλιματική αλλαγή) και μεταβάλλουν την πολιτική ατζέντα. Το Κέντρο στην πολιτική γεωγραφία του συστήματος δεν έχασε κατ’ ουσίαν πολλούς πόντους, αλλά διαφοροποιήθηκαν οι προτιμήσεις σε φορείς και πρόσωπα. Οι ανακατατάξεις στη Γερμανία και κυρίως στη Γαλλία συνιστούν πράγματι μια ανατροπή στο παιχνίδι. Στη Γαλλία τα δύο πανίσχυρα άλλοτε κόμματα εξουσίας, το δεξιό και το σοσιαλιστικό, απέσπασαν μόλις 8% και 7% αντίστοιχα! Το παλαιό κομματικό σύστημα κονιορτοποιήθηκε. Στη Γερμανία οι Πράσινοι αποτελούν τώρα το δεύτερο κόμμα, πολύ πάνω από τους Σοσιαλδημοκράτες.
Το πολιτικό σκηνικό συνεπώς αναδομείται στην Ευρώπη. Υπάρχουν φρέσκα αιτήματα, υπάρχουν νέες τάσεις και μηνύματα προς τις ηγεσίες και τα κέντρα των ευρωπαϊκών αποφάσεων. Οι εκλογές άνοιξαν εκ των πραγμάτων μια καινούργια μεγάλη συζήτηση για τις βάσεις και τον βηματισμό της Ευρώπης, ίσως μια νέα ευκαιρία. Και δεν είναι μόνο η διαπραγμάτευση που ξεκίνησε π.χ. για τον νέο πρόεδρο της Κομισιόν, με δεδομένο ότι για πρώτη φορά οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες δεν συγκροτούν την απόλυτη πλειοψηφία μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.