Oι κολοσσοί της υψηλής τεχνολογίας έχουν σαρώσει όλους τους κλάδους, από τη μουσική μέχρι το λιανεμπόριο. Ποια θα είναι η ανατρεπτική τους δύναμη στον τομέα παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών; Αυτό είναι το αίνιγμα που δεν αφήνει τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές να κοιμηθούν τα βράδια. Καινοτομίες, όπως η τελευταία που εισάγει η Facebook και αφορά το νέο ψηφιακό νόμισμά της με την επωνυμία libra, απαιτούν συντονισμένη απάντηση και αυτό δύσκολα επιτυγχάνεται. Βέβαια, επί σειράν ετών οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας διείσδυαν στο πεδίο δραστηριοτήτων των τραπεζών. Σε ορισμένες, μάλιστα, χώρες, η ανταρσία έχει ολοκληρωθεί. Η Αlipay, η ηλεκτρονική πλατφόρμα ψηφιακών πληρωμών, η οποία αποσπάστηκε από τον κινεζικό κολοσσό ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba, διαθέτει ένα δισεκατομμύριο χρήστες. Οι μεγάλες εταιρείες υψηλής τεχνολογίες το 2018, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, αποκόμισαν το 11% των συνολικών τους εσόδων από τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Παρά το ότι το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτά προήλθε από την Ασία, οι νέοι παίκτες αποκτούν παρουσία και στη Δύση.
Η «σφαγή» αυτή που παρατηρείται θέτει ένα πολυδιάστατο πρόβλημα για τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές. Ξεκινώντας, θα λέγαμε ότι η ψηφιακή τεχνολογία δίνει υπόσταση σε νέα προϊόντα, τα οποία δεν μπορούν να ενταχθούν στις συμβατικές κατηγορίες του χρηματοπιστωτικού τομέα. Το νόμισμα libra, όπως λέει η Facebook, θα είναι ένα σταθερό ψηφιακό προϊόν που θα υποστηρίζεται από περιουσιακά στοιχεία εκπεφρασμένα σε ποικίλα νομίσματα. Ομως, οι χρήστες του προαναφερθέντος κοινωνικού δικτύου δεν θα λαμβάνουν τόκο από τα περιουσιακά στοιχεία αυτά. Ισως ορισμένες Αρχές να θεωρήσουν πως πρόκειται για κάτι ισοδύναμο μιας τραπεζικής κατάθεσης. Αλλοι θα καταλήξουν στο συμπέρασμα πως περισσότερο τείνει να μοιάζει με επενδύσεις σε επενδυτικό ταμείο, αλλά το τοπίο θα ξεκαθαρίσει μόλις εξηγήσει η εταιρεία πώς οι απλοί χρήστες της θα αποκτήσουν και θα χρησιμοποιήσουν το libra. Εντούτοις, ο κίνδυνος έγκειται στο ότι ένα ψηφιακό νόμισμα τυγχάνει διαφορετικής μεταχείρισης σε κάθε χώρα, δίνοντας το ελεύθερο σε αυτό το νεοπαγές προϊόν να κυκλοφορεί στην αγορά χάρις στα κενά που υπάρχουν στη νομοθεσία.
Ενα δεύτερο ερώτημα έχει να κάνει με το ότι οι επαναστάτες υπονομεύουν το υφιστάμενο σύστημα. Η τεχνολογία είναι καλή στο να αποκαλύπτει τις κρυμμένες δαπάνες και να τις εξολοθρεύει. Η βρετανική νεοφυής TransferWise παρέχει φθηνές διασυνοριακές πληρωμές και ήδη κάνει τη ζωή δύσκολη στα βρετανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, που χρεώνουν προμήθεια έως και 3% για τις συναλλαγές σε ξένο νόμισμα. Τα τραπεζικά στελέχη προετοιμάζονται για ανάλογες μάχες στα στεγαστικά δάνεια. Οι τράπεζες επιβάλλουν υψηλότερα επιτόκια στους υπάρχοντες πελάτες τους από ό,τι στους νέους. Η παροχή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών μέσω Διαδικτύου θα ωφελήσει τους καταναλωτές, αλλά και θα καταστήσει άνευ ουσίας ένα μεγάλο κομμάτι του παραδοσιακού τραπεζικού συστήματος. Περισσότερο εκτεθειμένα σε αυτές τις εξελίξεις είναι τα λιγότερο κερδοφόρα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Το τρίτο θέμα που ανακύπτει είναι να αποφασιστεί εάν οι μεγάλοι όμιλοι υψηλής τεχνολογίας κάνουν καλό ή κακό στον ανταγωνισμό. Οι Αρχές που ρυθμίζουν τα χρηματοπιστωτικά τείνουν να καλωσορίσουν τις νεοφυείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην τραπεζική επειδή αυξάνουν τις επιλογές για το κοινό, ενώ παράλληλα ανησυχούν για τις χαμηλότερες προδιαγραφές στη χορήγηση δανείων. Ωστόσο, οι μεγάλοι τεχνολογικοί όμιλοι μπορούν να ανατρέψουν πλήρως το σκεπτικό αυτό. Η αργεντίνικη Mercadolibre, με παρουσία στο ηλεκτρονικό εμπόριο, έχει καλύτερη ενημέρωση για το αξιόχρεο των εταιρειών που κάνουν χρήση των υπηρεσιών της από ό,τι έχουν οι ντόπιες τράπεζες. Φαίνεται πως οι Alphabet, Amazon και Facebook μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον όγκο των δεδομένων τους για να χορηγούν λιγότερο επισφαλή δάνεια, εκτείνοντας έτι περαιτέρω την επιρροή τους στις ζωές των χρηστών τους. Εν κατακλείδι, το τέταρτο ζήτημα αφορά το πώς οι διεθνείς αρχές θα αντιμετωπίσουν από κοινού αυτές τις νέες συνθήκες στη χρηματοπιστωτική αγορά.