Περίπου 50 χρόνια από τότε που ο Μίλτον Φρίντμαν, οικονομολόγος, κάτοχος Νομπέλ Οικονομίας αλλά και θεωρητικός του φιλελευθερισμού, διατύπωσε το δόγμα ότι «κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων είναι να αυξάνουν τα κέρδη τους», οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις της Αμερικής τείνουν να το αμφισβητήσουν. Το εφάρμοσαν με θρησκευτική ευλάβεια επί δεκαετίες, αλλά τυπικά τουλάχιστον δηλώνουν πως αποφάσισαν όχι ακριβώς να το εγκαταλείψουν αλλά να το διευρύνουν. Προτίθενται για την ακρίβεια να το αντικαταστήσουν με μια ευρεία και κάπως ασαφή έννοια της υποχρέωσης για «βελτίωση της κοινωνίας» με σεβασμό και ενδιαφέρον για τους υπαλλήλους, για το περιβάλλον και για την ηθική και όχι μόνον για τα συμφέροντα των μετόχων.
Αιτία αυτής της φαινομενικά απροσδόκητης στροφής των επιχειρηματικών κολοσσών και των χρυσοπληρωμένων διευθυντικών στελεχών τους είναι η απρόσκοπτη άνοδος λαϊκιστικών πολιτικών μορφωμάτων στην εξουσία, η δυσφορία της κοινής γνώμης για τη διευρυνόμενη ανισότητα σε όλον τον κόσμο αλλά και η προφανής επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής με την ανησυχία που αυτή προκαλεί. Πρόκειται για ένα νέο περιβάλλον που καθιστά επιτακτικό το αίτημα για αναμόρφωση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, ώστε να γίνει φιλικότερο προς την κοινωνία και ευαίσθητο προς τον πλανήτη. Η νέα τάση εκδηλώθηκε στην αρχή της εβδομάδας στην τακτική συνάντηση των επικεφαλής μεγάλων επιχειρήσεων στην Ουάσιγκτον, που είναι γνωστή ως Στρογγυλό Τραπέζι. Παρευρέθησαν οι επικεφαλής 181 από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της υπερδύναμης που συγκεντρώνουν αθροιστικά ετήσια έσοδα της τάξης των 7 τρισ. δολαρίων.
Υποσχέθηκαν πως αντί για τα συμφέροντα αποκλειστικά και μόνον των μετόχων, θα μεριμνούν εφεξής «προς όφελος όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών, των πελατών, των υπαλλήλων, των προμηθευτών και των μετόχων». Εξέδωσαν μάλιστα «διακήρυξη αρχών και προθέσεων» στην οποία τονίζουν πως οι επιχειρήσεις οφείλουν «να προστατεύουν το περιβάλλον και να συμπεριφέρονται στους εργαζομένους με αξιοπρέπεια και σεβασμό».
Το νέο δόγμα διατυπώθηκε παρουσία του Τζεφ Μπέζος, ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου του κολοσσού της Amazon, του Τιμ Κουκ, επικεφαλής της Apple, και του Τζέιμι Ντίμον, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της τράπεζας JP Morgan. «Το αμερικανικό όνειρο είναι ζωντανό αλλά έχει διαρραγεί», τόνισε ο Ντίμον, ο οποίος το περασμένο έτος εισέπραξε από την JP Morgan αμοιβή ύψους 31 εκατ. δολαρίων. Ισχυρίστηκε πως οι μεγάλες επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να επενδύουν στο προσωπικό τους και στις κοινότητες, καθώς αυτός «είναι ο μοναδικός τρόπος για να διασφαλίσουν την επιτυχία μακροπρόθεσμα».
Εχουν προηγηθεί φραστικές επιθέσεις Δημοκρατικών υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές του 2020, που επικρίνουν δριμύτατα τις σκανδαλώδεις αμοιβές των στελεχών επιχειρήσεων και τη στασιμότητα στην οποία βρίσκονται οι μισθοί των εργαζομένων παρά τα αστρονομικά κέρδη των επιχειρήσεων. Οι προεδρικοί υποψήφιοι έχουν μάλιστα ζητήσει να αναθεωρηθεί ριζικά ο στόχος των επιχειρήσεων, ώστε να δοθούν καλύτερες αμοιβές και περισσότερη προστασία στους εργαζομένους.