Η ακόρεστη ανάγκη των επιχειρήσεων για λίθιο, δηλαδή για το μέταλλο που τροφοδοτεί από μπαταρίες των κινητών τηλεφώνων μέχρι και αυτές των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, είναι «μία από τις μεγαλύτερες ελπίδες για τη Σερβία», όπως έχει δηλώσει ο πρόεδρος της χώρας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Χάρη στο πλούσιο σε λίθιο υπέδαφός της, η Σερβία θα μπορούσε να ανταγωνιστεί σε παραγωγή την Ασία και συγκεκριμένα την Κίνα, η οποία ως κορυφαία παραγωγός μπαταριών λιθίου επενδύει αδρά στην ανάπτυξη του κλάδου.
Παρότι δεν έχει επιβεβαιωθεί ο όγκος των κοιτασμάτων –υπολογίζεται ότι υπάρχουν έως και 200 εκατ. τόνοι λιθίου προς εξόρυξη– οι προοπτικές για κερδοφορία είναι τόσο υψηλές, ώστε προσείλκυσαν τη Rio Tinto, την τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης παγκοσμίως. Η Rio Tinto καθώς και η εταιρεία Jadar Lithium, η οποία επίσης δραστηριοποιείται στην εξόρυξη μετάλλων, ερευνούν διάφορες περιοχές στη Σερβία για να εξακριβώσουν το μέγεθος των κοιτασμάτων. Προς το παρόν, το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο (USGS) έχει επιβεβαιώσει την ύπαρξη 1 εκατ. τόνων στη Σερβία, καθιστώντας τη χώρα την πλουσιότερη πηγή λιθίου στην Ευρώπη.
Τα εξορύξιμα κοιτάσματα λιθίου θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά την ανταγωνιστικότητα των σχετικών επιχειρήσεων, την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και κατ’ επέκταση το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της. «Θα ήταν δώρο θεόσταλτο εάν επιβεβαιώσουν την ύπαρξη αποθεμάτων λιθίου», δήλωσε στο Bloomberg ο κάτοικος ενός μικρού χωριού, ο οποίος όπως πολλοί συγχωριανοί του είναι εδώ και πολύ καιρό άνεργος. Σε περίπτωση που το υπέδαφος είναι πράγματι πλούσιο σε αξιοποιήσιμο λίθιο και εάν η Σερβία αναπτύξει την παραγωγή εντός της χώρας, τότε το μέταλλο θα ήταν πράγματι μια ευκαιρία για αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου. «Το άνοιγμα ενός ορυχείου θα ήταν ανάσα μιας νέας ζωής. Δεν υπάρχει απολύτως τίποτα για τον νέο κόσμο», δήλωσε στο Bloomberg ο Ζόραν Φιλίποβιτς, κάτοικος ενός μικρού χωριού της Σερβίας.
Ο Νέναντ Αντικ, αντιδήμαρχος στην πόλη Βράνιε, όπου διεξάγονται έρευνες για ύπαρξη κοιτασμάτων, εκτιμά πως η εξόρυξη και η μεταποίηση του λιθίου θα μείωνε σημαντικά το ποσοστό των ανέργων στην πόλη του. Αυτή τη στιγμή στο Βράνιε ο ένας στους οκτώ είναι άνεργος, σύμφωνα με το Bloomberg. Στην ιστοσελίδα της εταιρείας Rio Tinto αναφέρεται ότι το λίθιο έχει «μεγάλη σημασία για τη Σερβία» και ότι «παίζει σημαντικό ρόλο για ένα μέλλον, όπου εξοικονομείται ενέργεια».
Πάντως, η πρώτη πιθανή ημερομηνία εξόρυξης απέχει τουλάχιστον τρία χρόνια από σήμερα. «Μέσα στα επόμενα τρία με πέντε χρόνια θα προσπαθήσουμε να ερευνήσουμε, να ανακαλύψουμε και στη συνέχεια να συνεργαστούμε με παραγωγούς, ώστε να επεκτείνουμε την εταιρεία κατ’ αυτόν τον τρόπο», δήλωσε στο Bloomberg ο Λουκ Μαρτινό, πρόεδρος της Jadar Lithium. «Γνωρίζουμε ότι η Κίνα έχει εξασφαλίσει μεγάλο μέρος της παραγωγής. Επομένως, είναι η σειρά της Ευρώπης να συγκεντρώσει τη δική της παραγωγή μπαταριών και προϊόντων λιθίου», συμπλήρωσε ο Μαρτινό.
Παράλληλα, οι γειτονικές χώρες της Σερβίας στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη εξερευνούν το υπέδαφος για λίθιο. Η Ρουμανία ανοίγει ξανά ορισμένα από τα ορυχεία της, αναζητώντας σπάνιες γαίες. Επιπλέον, ορισμένες διεθνείς επιχειρήσεις επεκτείνουν την παραγωγή μπαταριών στην ευρύτερη περιοχή. Για παράδειγμα, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Daimler έχει ανοίξει εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών στην Πολωνία.
Φόβοι για υπερπροσφορά
Η παγκόσμια ζήτηση λιθίου αυξάνεται συνεχώς, καθώς οι επιχειρήσεις αναζητούν εναλλακτικές λύσεις στη χρήση καυσίμων. Το 2018 η παραγωγή λιθίου αυξήθηκε κατά 25% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με στοιχεία του Αμερικανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου USGS. Το ινστιτούτο BloombergNEF, το οποίο ασχολείται με την ενεργειακή οικονομία, προβλέπει ότι η ζήτηση για προϊόντα λιθίου θα οκταπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 11 χρόνια.
Οσο η παραγωγή αυξάνεται με ραγδαίο ρυθμό, ενδέχεται η ζυγαριά να γείρει από την άλλη πλευρά, δημιουργώντας υπερπροσφορά λιθίου. Η τιμή του μετάλλου έχει κατρακυλήσει, διότι ελλοχεύει ο κίνδυνος της υπερπροσφοράς. Εξαιτίας της πτώσης στην τιμή, η αμερικανική Albemarle Corporation, η μεγαλύτερη παραγωγός λιθίου, δεν προχώρησε σε ενίσχυση της παραγωγής του μετάλλου, όπως είχε προηγουμένως προγραμματίσει. Η κλιμακούμενη επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας θα μπορούσε να αποτρέψει δυνητικούς επενδυτές από το να επενδύσουν στην εξόρυξη λιθίου. Οι προοπτικές είναι τόσο άσχημες, ώστε η Bank of America Merrill Lynch αναθεώρησε προς το χειρότερο τις συστάσεις για τις μετοχές έξι μεταλλευτικών εταιρειών.
Παρ’ όλα αυτά οι σερβικές αρχές παραμένουν αισιόδοξες και προσπαθούν ήδη να προγραμματίσουν ποιες επιχειρήσεις θα αναλάβουν την εξόρυξη. Οι Αρχές προσπαθούν ήδη να οργανώσουν και την ανάπτυξη των επακόλουθων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα η παραγωγή μπαταριών και η ανέγερση εργοστασίων παραγωγής άλλων προϊόντων λιθίου.