Εχοντας λάβει τo πράσινο φως από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), η Ουάσιγκτον σχεδιάζει να επιβάλει από 18 Οκτωβρίου δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα αξίας 7,5 δισ. δολαρίων και συγκεκριμένα 10% στα αεροσκάφη της Airbus και 25% στα γαλλικά κρασιά, στο ελαιόλαδο και στις ελιές από την Ισπανία, στο σκωτζέζικο ουίσκι, στα βρετανικά μάλλινα και κασμίρ, στα γερμανικά εργαλεία και στον επεξεργασμένο καφέ. Μολονότι στον σχετικό κατάλογο περιλαμβάνονται επίσης τυριά όπως και μερικά αγροτικά προϊόντα όλων των χωρών- μελών της Ε.Ε., οι δασμοί είναι ως επί το πλείστον στοχευμένοι για να πλήξουν τις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετέχουν στην κοινοπραξία της Airbus, Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία και Ισπανία.
Κι αυτό γιατί δεν πρόκειται για το ευρωπαϊκό μέτωπο του εμπορικού πολέμου που από το 2018 έχει κηρύξει ο Ντόναλντ Τραμπ κατά των εμπορικών εταίρων της υπερδύναμης. Είναι το τελευταίο επεισόδιο μιας διελκυστίνδας 15 ετών ανάμεσα στην Ε.Ε. και στην Ουάσιγκτον σχετικής με τις επιδοτήσεις που χορηγούν επί δεκαετίες οι δύο εμπορικοί εταίροι στις αεροναυπηγικές βιομηχανίες τους, την ευρωπαϊκή Airbus και την αμερικανική Boeing. «Επιτέλους, έπειτα από 15 χρόνια διενέξεων, ο ΠΟΕ αποφάσισε ότι οι ΗΠΑ μπορούν να επιβάλουν δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα ως αντίποινα για τις παράνομες επιδοτήσεις που χορηγεί η Ε.Ε.», σχολίασε μιλώντας στο Reuters ο Αμερικανός εκπρόσωπος Εμπορίου Ρόμπερτ Λάιτχαϊζερ.
Προσέθεσε, ωστόσο, πως η Ουάσιγκτον περιμένει να αρχίσει διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. ώστε να διευθετήσει το θέμα «κατά τρόπο επωφελή για τους Αμερικανούς εργαζομένους».
Με την υπόθεση ασχολείται ο ΠΟΕ από το 2004, οπότε προσέφυγε η Ουάσιγκτον κατά της Ε.Ε., καταγγέλλοντας τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις στην Airbus. Το αμέσως προηγούμενο έτος η Airbus είχε για πρώτη φορά στην ιστορία της υπερβεί σε παραγγελίες την αμερικανική ανταγωνίστριά της Boeing.
Τότε η Ουάσιγκτον υποστήριξε πως οι επιδοτήσεις που χορηγούσε η Ε.Ε. στην αεροδιαστημική της βιομηχανία από τη δεκαετία του 1970 έφταναν στα 22 δισ. δολάρια. Λίγους μήνες αργότερα προσέφυγε στον διεθνή οργανισμό και η Ε.Ε. που επίσης κατήγγειλε την Ουάσιγκτον ότι είχε συνολικά χορηγήσει στην αμερικανική αεροδιαστημική βιομηχανία επιδοτήσεις άνω των 23 δισ. δολαρίων. Ακολούθησαν το 2010 και το 2011 αποφάσεις του ΠΟΕ που έκρινε ότι οι δύο ανταγωνίστριες αεροδιαστημικές βιομηχανίες είχαν λάβει αθέμιτη και παράνομη οικονομική βοήθεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων: η Boeing με τη μορφή φοροαπαλλαγών ή κλείνοντας συμβόλαια με την αμερικανική κυβέρνηση και η Airbus μέσω άμεσων επιδοτήσεων προγραμμάτων, μεταξύ άλλων και για την κατασκευή μοντέλων όπως το Α380.
Εν ολίγοις, το θέμα έχει δύο σκέλη, γι’ αυτό και έπεται συνέχεια. Στις αρχές του επόμενου έτους αναμένεται να δώσει ο ΠΟΕ το πράσινο φως στην Ε.Ε. για να επιβάλει δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα ως αντίποινα για την αθέμιτη οικονομική βοήθεια που έχει παράσχει η Ουάσιγκτον στην Boeing.
Εν αναμονή της σχετικής απόφασης, βέβαια, στην Ε.Ε. έχει ήδη σημάνει συναγερμός, με την κυβέρνηση της Γαλλίας να υπογραμμίζει πως η Ε.Ε. θα προχωρήσει σε «αντίποινα» και τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε να μελετά από κοινού με τις Βρυξέλλες μέτρα για τη στήριξη όσων ιταλικών βιομηχανιών θα πληγούν από τους δασμούς σε παγκοσμίως φημισμένα τυριά.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Αντιδρώντας στις εξελίξεις, η Airbus ανακοίνωσε ότι μελετά τον κατάλογο των δασμών και τις πιθανές επιπτώσεις του «σε στενή συνεργασία με την Κομισιόν». Παράλληλα, όμως, προειδοποίησε για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η παρατεταμένη αυτή αντιπαράθεση ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Ε.Ε. και κάλεσε τους δύο εμπορικούς εταίρους «να διαπραγματευθούν και να βρουν μια λύση σε αυτήν τη μακροχρόνια διαμάχη προτού επιβληθούν οι δασμοί».
Την ίδια στιγμή, αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες εκφράζουν ανησυχία για τις επιπτώσεις των δασμών στα αεροσκάφη της Airbus. «Οι αγορές αεροσκαφών είναι εξαιρετικά σημαντικές και σχεδιάζονται σε μακροχρόνια βάση, συχνά παραγγέλλονται χρόνια πριν», τονίζει σε σχετική ανακοίνωσή του ο αμερικανικός αερομεταφορέας Delta Airlines. Προειδοποιεί παράλληλα πως «η επιβολή δασμών σε αεροσκάφη που έχουν ήδη παραγγείλει οι αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες θα καταφέρει καίριο πλήγμα στην αμερικανική βιομηχανία καθώς και στα εκατομμύρια των Αμερικανών που αυτή απασχολεί, έως και στο επιβατικό κοινό». Πηγές που γνωρίζουν την υπόθεση επισημαίνουν, πάντως, πως ο κατάλογος των δασμών δεν εξαντλεί τα περιθώρια της αμερικανικής κυβέρνησης. Εκτιμούν πως η Ουάσιγκτον προσπαθεί να φέρει την Ε.Ε. στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το γραφείο του Αμερικανού εκπροσώπου Εμπορίου εξέδωσε, πάντως, προειδοποίηση σε υψηλούς τόνους καθώς ενημερώνει την Ε.Ε. πως «οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν περαιτέρω τους δασμούς ή να μεταβάλουν τον κατάλογο των προϊόντων που θα πληγούν και θα επανεξετάζουν την κατάσταση βάσει των όσων προκύπτουν από τις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε.».