Σε αναζήτηση εργαζομένων με συγκεκριμένες δεξιότητες βρίσκεται μεγάλο μέρος της Ευρώπης, από την ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, τη Γερμανία, μέχρι τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ. Σε ορισμένες από αυτές το πρόβλημα είναι τόσο οξύ, ώστε μεγάλο ποσοστό των βιομηχανιών τους προεξοφλεί επιπτώσεις στην παραγωγή τους.
Σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times αναφέρεται, ειδικότερα, στην περίπτωση της Πολωνίας που αναγκάζεται να επιστρατεύσει τα ρομπότ για να καλύψει τις ανάγκες των βιομηχανιών της σε εργατικά χέρια. Η βρετανική εφημερίδα παραθέτει μάλιστα τα στοιχεία της Eurostat, σύμφωνα με τα οποία 49% των πολωνικών βιομηχανιών βλέπουν την παραγωγή τους να μειώνεται το επόμενο τρίμηνο εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού. Την ίδια στιγμή, άλλωστε, στη γειτονική Ουγγαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι επίσης 49%, ενώ στη Δημοκρατία της Τσεχίας είναι 39%.
Οπως τονίζουν οι FT, στην ευρύτερη περιοχή της Κεντροανατολικής Ευρώπης η κατάσταση είναι η ίδια: υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, οξύ δημογραφικό πρόβλημα και παρενέργειες από το εκτεταμένο κύμα μετανάστευσης των προηγούμενων δεκαετιών που μείωσε δραματικά την ανεργία σε αυτές τις χώρες, αλλά εξώθησε τις βιομηχανίες τους σε έναν θηριώδη ανταγωνισμό για να διασφαλίσουν προσωπικό.
Η βρετανική εφημερίδα υπογραμμίζει μάλιστα ότι σε ορισμένους τομείς όπως, για παράδειγμα, ο κλάδος των κατασκευαστικών, τα προβλήματα από την ανεπάρκεια εργατικών χεριών είναι τόσο μεγάλα, ώστε παράγοντες της βιομηχανίας προειδοποιούν πως μπορεί να καταρρεύσουν οι ασθενέστεροι κρίκοι. Προκειμένου να καλύψουν μέρος των ελλείψεων, πολλές πολωνικές βιομηχανίες επιστρατεύουν ρομπότ.
Σύμφωνα με το Οικονομικό Ινστιτούτο της Πολωνίας (ΡΙΕ), οι βιομηχανίες της χώρας απασχολούν 42 ρομπότ ανά 10.000 εργαζομένους. Η αναλογία αυτή ωχριά, βεβαίως, μπροστά στον αντίστοιχο αριθμό του οικονομικού γίγαντα της Ευρώπης, της Γερμανίας, οι βιομηχανίες της οποίας απασχολούν 338 ρομπότ ανά 10.000 εργαζομένους. Ο αντίστοιχος αριθμός είναι, άλλωστε, σαφώς υψηλότερος ακόμη και στη γειτονική Ουγγαρία όπου φτάνει στα 84 ρομπότ και στην Τσεχία στα 135 ρομπότ ανά 10.000 εργαζομένους.
Σύμφωνα, πάντως, με τον επικεφαλής του ΡΙΕ, «τα ρομπότ είναι το μέλλον της πολωνικής βιομηχανίας αν θέλει να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της τα επόμενα χρόνια».
Διευκολύνουν όχι μόνον την κάλυψη των ελλείψεων αλλά και την αλλαγή μοντέλου της πολωνικής οικονομίας, την απεξάρτησή της δηλαδή από τα φτηνά εργατικά χέρια και τη στροφή της σε δραστηριότητες προστιθέμενης αξίας, που αποτελεί και τη φιλοδοξία πολιτικών και κοινής γνώμης στη χώρα.
Την ίδια στιγμή, πάντως, πολλές βιομηχανίες της Πολωνίας προτιμούν την παραδοσιακή λύση των μεταναστών. Στη διάρκεια του 2018, η χώρα εξέδωσε 635.000 άδειες παραμονής σε ξένους υπερβαίνοντας τον αντίστοιχο αριθμό κάθε άλλης χώρας της Ε.Ε. Η μεγάλη πλειονότητα των μεταναστών προέρχεται από την Ουκρανία, της οποίας η γλώσσα είναι συγγενής με την πολωνική. Οι δύο χώρες συνδέονται, άλλωστε, με στενούς ιστορικούς δεσμούς. Σύμφωνα, όμως, με τη βρετανική εφημερίδα, πολλές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να επιστρατεύουν μετανάστες από την Ασία.
Ο λόγος είναι ότι πολλοί επιχειρηματίες εκφράζουν φόβους πως αν ανοίξει πλήρως την αγορά της η Γερμανία τότε πολλοί Ουκρανοί θα προτιμήσουν τη γερμανική αγορά εργασίας.
Το σχέδιο του Βερολίνου
Την ίδια στιγμή που οι βιομηχανίες της Πολωνίας επιστρατεύουν ρομπότ, Ουκρανούς και Ασιάτες για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε εργατικά χέρια, η Γερμανία αναγκάζεται να αναζητήσει μετανάστες από τρίτες χώρες, εκτός Ε.Ε. δηλαδή, καθώς πάσχει από έλλειψη συγκεκριμένων ειδικοτήτων. Χρειάζεται επειγόντως, για παράδειγμα, νοσηλεύτριες, ειδικούς στην τεχνολογία της πληροφορίας αλλά και με πολλές και διάφορες άλλες δεξιότητες. Κυβέρνηση και επιχειρήσεις έχουν συμφωνήσει σε ένα σχέδιο που στοχεύει στο να διευκολύνει τη διαδικασία.
Επειτα από συνάντηση με εκπροσώπους των γερμανικών επιχειρήσεων και των εργατικών συνδικάτων, το Βερολίνο υιοθέτησε σχέδιο για να απλουστεύσει την κακόφημη γερμανική γραφειοκρατία, αλλά και να καταστήσει τη χώρα πιο ελκυστική στους ξένους εργαζόμενους. Μεταξύ άλλων, το σχέδιο προβλέπει πως οι επιχειρήσεις θα προσφέρουν στους νέους εργαζόμενους προγράμματα εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας και θα τους διευκολύνoυν να βρουν κατοικία στη Γερμανία, αλλά και να αντιμετωπίσουν τις αναγκαίες γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Από την πλευρά του το Βερολίνο θα μεριμνήσει ώστε να επισπευσθούν οι διαδικασίες για την έκδοση βίζας για να διευκολύνει τους εργαζομένους να αρχίσουν να δουλεύουν το ταχύτερο. Θα απλοποιήσει, άλλωστε, τις διαδικασίες πιστοποίησης των τίτλων σπουδών από άλλες χώρες και γενικότερα των εχέγγυων των εργαζομένων. Θα αναβαθμιστεί, επίσης, ο ρόλος της διαδικτυακής πύλης της γερμανικής κυβέρνησης με την ονομασία «Make it in Germany».