Κωνσταντίνου Καλλέργη
«Φως στην άκρη του τούνελ», βλέπει για την ευρωπαϊκή οικονομία ο αρμόδιος για τις οικονομικές υποθέσεις Ισπανός Επίτροπος Πέδρο Σόλμπες, προειδοποιώντας ωστόσο ότι το φως αυτό δεν θα λάμψει ουσιαστικά παρά το 2003 εφόσον… όλα πάνε καλά στη διεθνή σκηνή.
Η δημοσιευθείσα χθες έκθεσή της για τις οικονομικές προοπτικές της Ευρώπης συνιστά θεαματική προς τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεών της του Απριλίου με σαφώς χαμηλότερη αύξηση του ΑΕΠ, αυξημένη ανεργία και διόγκωση των ελλειμμάτων, εν πολλοίς μία «ιδιαίτερα έντονη επιβράδυνση» σαφώς μεγαλύτερης διάρκειας από ό,τι αρχικά προβλεπόταν. Ισως το μόνο παρήγορο είναι ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να μην προβλέπει διολίσθηση στην ύφεση.
Ρυθμιστής η Αμερική
Λυδία λίθος της ανάκαμψης θα είναι δε η απουσία κάθε μείζονος ανατροπής στο διεθνές πολιτικό σκηνικό στο προσεχές μέλλον και, πρωτίστως, η αναβίωση της αμερικανικής οικονομίας στα τέλη του 2002 και τις αρχές του 2003.
H Επιτροπή διαπιστώνει λοιπόν ότι στο παρελθόν 12μηνο οι πληθωριστικές πιέσεις σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που προκάλεσε η 11η Σεπτεμβρίου, οδήγησαν σε μείωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών, σε μία περίοδο μείωσης και των εξαγωγών της Ενωσης αλλά και των επενδύσεων, με τελικό αποτέλεσμα την επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης και, μοιραία, την αύξηση της ανεργίας.
Ετσι, για τη Ζώνη Ευρώ, η Επιτροπή προβλέπει ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ μόλις 1,6% φέτος και 1,3% το 2002, «μία κάμψη της οικονομικής δραστηριότητος εντονότερη και μεγαλυτέρας διαρκείας από ό,τι προβλεπόταν αρχικά». Ωστόσο, η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη εκτιμάται ότι μπορεί να αρχίσει «σχετικά νωρίς το 2002», αλλά σε κάθε περίπτωση θα είναι βραδεία. Τούτο δε, επειδή κάθε ουσιαστική ανάκαμψη θα πρέπει να αναμένει την αναζωπύρωση της εξωτερικής ζήτησης και των εξαγωγών.
Η ανάκαμψη αυτή, τοποθετείται από την επιτροπή το 2003, με ρυθμό ανάπτυξης 2,9%, εφόσον δεν μεσολαβήσει κάποια νέα διεθνής κρίση, ιδίως κρίση που να δημιουργήσει προβλήματα στην πετρελαιαγορά.
Ασθενεί η Γερμανία
Ωστόσο, αν η Ελλάδα αποτελεί σχεδόν τη μόνη νότα αισιοδοξίας στην Ευρώπη σήμερα, τα προβλήματα της ευρωπαϊκής οικονομίας καθίστανται εμφανή από τη δεινή θέση στην οποία βρίσκεται η μεγαλύτερη συνιστώσα της, η Γερμανία, την κατάσταση της οποίας η Επιτροπή συνοψίζει ως εξής: «H ανάκαμψη αναβάλλεται»…
Από την άλλη πλευρά, ο συνδυασμός της πτωτικής πορείας του πληθωρισμού, ο οποίος αναμένεται να πέσει για την Ευρωζώνη κάτω του 2% στους προσεχείς μήνες, της μείωσης των επιτοκίων και των φορολογικών ελαφρύνσεων στις οποίες προχωρούν πολλά κράτη, θα ενισχύσει κάπως την κατανάλωση, «αντισταθμίζοντας πλήρως τις αρνητικές συνέπειες της προβλεπόμενης αύξησης της ανεργίας».
Φουντώνει η ανεργία
Η αύξηση αυτή, η πρώτη από το 1997 δεν αναμένεται να αναστραφεί πριν από το 2003 και είναι ενδεικτικό ότι προβλέπεται η δημιουργία 3,3 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την τριετία 2001-2003, έναντι 2,4 εκατομμυρίων μόνον το 2000. Για το 2001 ο αριθμός των ανέργων στη Ζώνη Ευρώ αναμένεται να αυξηθεί κατά 500.000, φέρνοντας το συνολικό ποσοστό ανεργίας στο 8,6% το 2002, με μείωση στα επίπεδα του 2000 το επόμενο έτος. Ωστόσο, το θετικό της καταστάσεως αυτής είναι η «μισθολογική συγκράτηση» που επιφέρει
Τέλος, τα δημόσια οικονομικά των χωρών της Ζώνης Ευρώ αναμένεται να επιδεινωθούν, καθώς, εάν δεν συνυπολογισθούν τα έκτακτα έσοδα από την πώληση αδειών κινητής τηλεφωνίας τρίτης γενεάς, θα εμφανισθεί έλλειμμα 1,1% του ΑΕΠ το 2001 και 1,4% το 2002 με βελτίωση το 2003.
Γερμανία: άσχημο το επιχειρηματικό κλίμα
Στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων οκτώ ετών υποχώρησε τον Οκτώβριο η γερμανική επιχειρηματική εμπιστοσύνη, όπως την καταγράφει το ανεξάρτητο οικονομικό ινστιτούτο Ifo. O σχετικός δείκτης υποχώρησε στο 84,7, διαψεύδοντας όσους περίμεναν σταθεροποίηση μετά την πτώση του Σεπτεμβρίου στο 85.
H πτώση δείχνει ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις προσπαθούν ακόμη να συνέλθουν από το σοκ αβεβαιότητας που προκάλεσαν τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου. «Περιμένουμε να φτάσουμε στο χαμηλότερο σημείο στο πρώτο τρίμηνο αλλά για να είμαστε βέβαιοι ότι θα υπάρξει ανάκαμψη, πρέπει να δούμε τις προσδοκίες να βελτιώνονται τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο το αργότερο», σχολίασε ο επικεφαλής της έρευνας του Ifo Γκέρνοτ Νερμπ, που πρόσθεσε ότι «υπάρχει χώρος για κινήσεις στα επιτόκια. Στο πρώτο εξάμηνο θα συνιστούσαμε άλλες 50 μονάδες βάσης (μισή εκατοστιαία μονάδα)». H μηνιαία έρευνα του ινστιτούτου γίνεται μέσω ερωτηματολογίων που απευθύνονται σε 7.000 επιχειρήσεις. Τα ερωτήματα αφορούν τις τρέχουσες επιχειρηματικές συνθήκες και τις προσδοκίες για τις προοπτικές των επόμενων έξι μηνών. Το τμήμα του δείκτη που αφορά τις τρέχουσες συνθήκες ενισχύθηκε ελαφρά από το 79,6 στο 79,9, ενώ αυτό που αφορά τις προσδοκίες υποχώρησε από το 90,5 στο 89,6.Ρόιτερς
Υπογραμμίζεται ότι η θετική πορεία των εσόδων δεν προέρχεται από αύξηση των υφιστάμενων φόρων ή την επιβολή νέων.