Η Google ανακοίνωσε πως δεν θα εκμεταλλεύεται πλέον το «παραθυράκι» της ιρλανδικής νομοθεσίας που τη διευκόλυνε να μην καταβάλλει στο αμερικανικό κράτος φόρους δισεκατομμυρίων δολαρίων ως ώφειλε. Ο κολοσσός της ανίχνευσης στο Ιντερνετ ανακοίνωσε ότι επαναπατρίζει στις ΗΠΑ τα περιουσιακά της στοιχεία και τα πνευματικά της δικαιώματα και συντάσσεται με τις προσπάθειες που καταβάλλει ο ΟΟΣΑ για να περιορίσει τη φοροαποφυγή αλλά και με τις αλλαγές που έγιναν στη φορολογική νομοθεσία τόσο της Ιρλανδίας όσο και των ΗΠΑ. Οπως, πάντως, επισημαίνουν καθηγητές πανεπιστημίων, ειδικευμένοι σε θέματα φορολογίας και φοροαποφυγής άλλες πολυεθνικές αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το ένοχο «παραθυράκι» της ιρλανδικής νομοθεσίας αλλά έχουν ήδη καταφύγει σε εναλλακτικούς μηχανισμούς που τους εξασφαλίζουν τα ίδια οφέλη.
Εχει προηγηθεί δέσμευση της Ιρλανδίας για αλλαγή της φορολογικής της νομοθεσίας με κατάργηση της ένοχης πρόβλεψης που έδινε στις αμερικανικές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να διοχετεύουν μέσω Ιρλανδίας ιλιγγιώδη κέρδη σε φορολογικούς παραδείσους όπως οι Βερμούδες και να αποφεύγουν την καταβολή φόρων στο αμερικανικό κράτος. Με το παλιό σύστημα της Ιρλανδίας, οι επιχειρήσεις μπορούσαν να μεταφέρουν πνευματικά δικαιώματα υπό τη μορφή αδειών ευρεσιτεχνίας και εμπορικών σημάτων σε ανεξάρτητες θυγατρικές που νομικά είχαν έδρα στην Ιρλανδία αλλά δεν είχαν φορολογική έδρα εκεί, καθώς τον έλεγχό τους και τη διαχείρισή τους είχαν εταιρείες του εξωτερικού. Τα πνευματικά δικαιώματα μεταφέρονταν έτσι σε φορολογικούς παραδείσους όπως οι Βερμούδες. Εχει, επίσης, προηγηθεί η φορολογική μεταρρύθμιση του Ντόναλντ Τραμπ που παραχώρησε ένα είδος αμνηστίας σε όσες αμερικανικές επιχειρήσεις επαναπατρίσουν τα κεφάλαιά τους και τα περιουσιακά τους στοιχεία στις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα επέβαλε νέο φόρο σε όσες αμερικανικές εταιρείες είχαν μεγάλα κέρδη από πνευματικά δικαιώματα που εκμεταλλεύονταν στο εξωτερικό. Σημειωτέον ότι στα τέλη του 2017 όταν ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε τη φορολογική μεταρρύθμιση, τα κεφάλαια που είχαν συγκεντρώσει οι αμερικανικές επιχειρήσεις σε φορολογικούς παραδείσους υπερέβαιναν το 1 τρισ. δολάρια.
Οπως επισημαίνει σχετικό δημοσίευμα των Financial Times, το επίμαχο «παραθυράκι» ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές μεταξύ εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και φαρμακοβιομηχανιών. Η Ιρλανδία το κατήργησε υπό το βάρος διεθνών πιέσεων, ενώ στις εταιρείες που το εκμεταλλεύονταν παραχωρήθηκε προθεσμία μέχρι τα τέλη του 2020 για να δώσουν τέλος στην πρακτική αυτή. Σχετικό δημοσίευμα των Financial Times επικαλείται εκτίμηση του Εντ Κλάινμπαρντ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, σύμφωνα με τον οποίο οι περισσότερες επιχειρήσεις έσπευσαν να αλλάξουν τακτική εγκαίρως, αλλά αντικατέστησαν με παραπλήσιους μηχανισμούς και παραπλήσια οφέλη τον μηχανισμό που τους προσέφερε η νομοθεσία της Ιρλανδίας. Ο εν λόγω καθηγητής επισημαίνει πως η κίνηση της Google διαφέρει ως προς το ότι άργησε να κινηθεί αναλόγως.
Μιλώντας, άλλωστε, στη βρετανική εφημερίδα ο Κρις Σαντσίρικο, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, υπογραμμίζει πως δεν έχουν υποχρεωθεί οι επιχειρήσεις να δημοσιοποιήσουν με τι τρόπο έχουν διευθετήσει τη φορολόγησή τους και τι φορολογικές συμφωνίες έχουν συνάψει.
Οπως τονίζει ο ίδιος, «βάσει των όσων έχουμε δει στο παρελθόν, δεν έχουμε λόγο να πιστεύουμε πως οι πολυεθνικές δεν έχουν ήδη αναπτύξει αντίστοιχα σχέδια πολύ πιο σύνθετα από το γνωστό ιρλανδικό παραθυράκι που τώρα καταργείται τυπικά». Σχετική έκθεση του ΔΝΤ αναφέρει ως ιδιαιτέρως δημοφιλές σχέδιο του είδους τη μεταφορά πνευματικών δικαιωμάτων σε νέες θυγατρικές των πολυεθνικών στην Ιρλανδία.